Finał konkursu „Najlepszy Debiut Historyczny Roku w zakresie historii najnowszej”. Warszawa 14 kwietnia 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)
Historycy z IPN i Instytutu Historii PAN nagrodzili w piątek najlepsze prace doktorskie i magisterskie w 15. konkursie „Debiut Historyczny Roku” im. Władysława Pobóg-Malinowskiego na „Najlepszy Debiut Historyczny Roku w zakresie historii najnowszej”.
Nagrody dla autorów najlepszych niepublikowanych prac magisterskich i doktorskich, poświęconych historii Polski i Polaków w XX w. zostały wręczone w piątek, podczas drugiego dnia Kongresu Pamięci Narodowej IPN. W gali uczestniczyli zastępcy prezesa IPN - dr Mateusz Szpytma, dr hab. Krzysztof Szwagrzyk oraz dr hab. Karol Polejowski. Obecni byli także m.in. prof. IH PAN Krzysztof Kosiński, prof. Tadeusz Wolsza oraz Stanisława Kociełowicz "Iskierka".
Wiceprezes IPN dr Mateusz Szpytma przypomniał, że "najważniejszą misją IPN jest odkrywanie historii, odkrywanie prawdy o historii Polski, ale też i Europy XX w.".
"W tym celu potrzebujemy naukowców, potrzebujemy rzetelnych badaczy. Może niewielu z państwa o tym wie, że gdy powstawał IPN, to nie tak łatwo było zgromadzić w jednym miejscu osoby doświadczone, a jednocześnie prawe, które będą się zajmować tak ważnymi tematami, ale to się udało. W IPN od ponad 20 lat jest bardzo wielu badaczy historii, którzy wydali wiele książek i publikacji, które zmieniają obraz historii XX w. Mamy też świadomość, że musimy pamiętać o tych, którzy przyjdą po nas i mamy też świadomość, że powinniśmy zachęcać jak najszersze grono osób do tego, żeby zajmowały się historią XX w. IPN nie ma i nie powinien mieć monopolu na badanie historii XX w., historii Polski. Zapraszamy do naszych archiwów wszystkich, którzy są zainteresowani" - podkreślił Szpytma. Pogratulował wszystkim laureatom, życząc im "aby ich prace były cytowane nie tylko w Polsce, ale i w Europie i na całym świecie". Przekazał gratulacje także ich promotorom.
Krzysztof Kosiński z Instytutu Historii PAN ocenił, że to "wyjątkowy konkurs". "Po pierwsze, jest to chyba jedyny konkurs na prace historyczne, który nie jest jednoznacznie sprofilowany, nie traktuje historii przez pryzmat pewnych wybranych tematów, jak to bywa w przypadku innych konkurencyjnych konkursów, lecz traktuje historię całościowo, historię najnowszą w tym przypadku. (...) Co więcej jest to też konkurs, który nagradza prace charakteryzujące się różnorodnym podejściem metodologicznym - mamy prace problemowe, mamy biografie ważnych postaci polskiej historii. Wreszcie jest to konkurs, który promuje prace zarówno z zakresu historii politycznej, społecznej, jak i gospodarczej. Jest to konkurs, który nie tworzy takiego sztucznego podziału, nie przeciwstawia historii np. społecznej - historii politycznej, co często się zdarza, a zwłaszcza w przypadku historii najnowszej bywa często zawodne. Ten konkurs pozwala osobom nagrodzonym, wyróżnionym opublikować swoje prace" - zwrócił uwagę Kosiński.
20 grudnia 2022 r. Komisja podjęła decyzję o przyznaniu nagród w 15. odsłonie konkursu. Brały w niej udział prace obronione pomiędzy 1 listopada 2021 a 31 października 2022 r.
W kategorii prace doktorskie pierwszej nagrody nie przyznano. Drugą nagrodę odebrał dr Bartosz Gromko (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie) za pracę doktorską pt. "Relacje Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i Włoskiej Partii Komunistycznej w latach 1948–1990".
Komisja Konkursowa podjęła także decyzję o wyróżnieniu 4 prac doktorskich: "Brygadowe Koło Młodych +Pogoń+ 1949–1967" – dr Renata Maria Żegunia (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu,); "Obóz w okupowanym Konstantynowie k. Łodzi (1940–1943) w systemie obozów przesiedleńczych Kraju Warty" – dr Monika Jania-Szczechowiak (Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu); "Przyczyny i charakter ubóstwa popegeerowskiego w świetle koncepcji Amartyi Kumara Sena. Studium przypadku wojewódzkiego zachodniopomorskiego" – dr Damian Szymczak (Uniwersytet Łódzki) oraz "Codzienność i świąteczność środowiska robotniczego Nowej Huty w latach 1949–1989. Perspektywa socjohistoryczna" – dr Artur Jatkowski (Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie).
W kategorii prac magisterskich Komisja Konkursowa przyznała jedną nagrodę pierwszego stopnia i dwa wyróżnienia.
Pierwszą nagrodę za pracę "Reforma rolna w Polsce i Czechosłowacji w latach 1944–1948" otrzymał Mariusz Fornagiel (Uniwersytet Jagielloński). Drugiej nagrody nie przyznano. Wyróżniono dwie prace: "Życie i posługa kapłańska Franciszka Strzyża (1876–1942)" – Tomasz Nocoń (Uniwersytet Śląski) oraz "Sprawa Jana Kaima (1947–1949)" – Michał Puchalski (Uniwersytet Warszawski).
Laureaci otrzymali dyplomy, nagrody pieniężne oraz umowy wydawnicze na wydanie całości lub części pracy.
Konkurs został powołany przez IPN i IH PAN z myślą o promocji tematów związanych z misją Instytutu Pamięci Narodowej wśród studentów i młodych naukowców, którzy znajdują się na etapie wyboru pola swoich badań. Jest to coroczny konkurs dla autorów niepublikowanych prac magisterskich i doktorskich, poświęconych historii Polski i Polaków w XX wieku. Ogłaszany jest corocznie w dwóch kategoriach: prac magisterskich oraz prac doktorskich.
W komisji Konkursu Debiut Historyczny Roku, której przewodzi prof. Marek Kornat zasiadają: dr hab. Jan Jacek Bruski, dr hab. Sławomir Cenckiewicz, prof. dr hab. Jan Draus, prof. dr hab. Jerzy Eisler, dr hab. Krzysztof Kosiński, prof. dr hab. Wojciech Polak, prof. dr hab. Włodzimierz Suleja oraz prof. dr hab. Tadeusz Wolsza.
Patron konkursu Władysław Pobóg-Malinowski (1899-1962) był porucznikiem artylerii Wojska Polskiego, uczestnikiem wojny polsko-bolszewickiej 1920 r., także historykiem (autorem m.in. trzytomowej syntezy "Najnowsza historia polityczna Polski 1864-1945"), publicystą, działaczem sanacyjnym (od 1931 r. naczelnikiem Wydziału Historyczno-Naukowego w MSZ); po II wojnie światowej przebywał na emigracji.
W dniach 13-15 kwietnia na PGE Narodowym w Warszawie pod hasłem "Historia mówi przez pokolenia" odbywa się Kongres Pamięci Narodowej. W 26 panelach poświęconych historii Polski XX wieku biorą udział historycy z Polski i zza granicy, m.in. prof. Andrzej Nowak, prof. Stéphane Courtois, prof. Stephen Hicks, prof. Hans-Jürgen Bömelburg, prof. Grzegorz Kucharczyk, dr Ladislav Kudrna, publicyści, dziennikarze, społecznicy, blogerzy oraz osoby związane bezpośrednio związane z historią naszego kraju, m.in. córka gen. Andersa – Anna Maria Anders.
IPN organizuje także liczne wydarzenia edukacyjne i kulturowe, festiwal filmowy, strefę nowych technologii, wystawy multimedialne. Przewidziano również strefę edukacyjną dla najmłodszych oraz spotkania z grupami rekonstrukcji historycznej. (PAP)
autor: Katarzyna Krzykowska
ksi/ aszw/
