Nauka języka niemieckiego nie powinna zamknąć się tylko w szkołach – uważa Rafał Bartek, wiceprzewodniczący Związku Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce (VdG), który wystosował list otwarty w sprawie edukacji adresowanej dla tej mniejszości.
W swoim liście otwartym Rafał Bartek zwrócił uwagę, że miniony rok szkolny był z punktu widzenia mniejszości niemieckiej w Polsce trudny nie tylko z powodu pandemii koronawirusa, która ograniczyła kontakty pomiędzy uczniem i nauczycielem. Za główny problem Bartek uważa nową interpretację Ministerstwa Edukacji Narodowej ograniczającą równoległą naukę przez uczniów klas 7 i 8 szkoły podstawowej języka niemieckiego jako języka obcego i języka mniejszości narodowej.
Bartek przypomniał, że w roku szkolnym 2019/2020 języka niemieckiego jako języka mniejszości narodowej w przedszkolach uczyło się 7,1 tysiąca dzieci, w szkołach podstawowych 51,5 tysiąca uczniów, liceach ogólnokształcących już tylko 83 uczniów i 14 w technikach oraz 74 uczniów szkół branżowych.
"Mimo, iż te liczby ciągle obrazują niemałą skalę edukacji języka niemieckiego jako języka mniejszości w szkołach podstawowych, to martwi fakt, że po edukacji prowadzonej na szeroką skalę na tym poziomie język mniejszości nie posiada adekwatnej kontynuacji na poziomie ponadpodstawowym. Główną przeszkodę stanowią w tym zakresie rozwiązania prawne (na przykład dotyczące egzaminu maturalnego), na które organizacje mniejszościowe od wielu lat wskazują. Do tych trudności dochodzi aktualnie fakt, że edukacja języka niemieckiego jako języka mniejszości w przeważającej liczbie szkół podstawowych kończy się na etapie 6 klasy, co związane jest z niekorzystną interpretacją MEN odnośnie edukacji języka niemieckiego w klasach 7 i 8" - uważa Bartek.
Wiceprzewodniczący VdG zapowiada działania na rzecz zmian w systemie oświaty, które mają zapewnić realizację postanowień ratyfikowanej przez Polskę Europejskiej Karty Języków Regionalnych i Mniejszościowych. Bartek pozytywnie ocenił efekty wprowadzonych przez organizacje mniejszości niemieckiej zajęć pozalekcyjnych dla najmłodszych (Samstagkurse). Projekt skierowany do tej grupy wiekowej nosi nazwę Deutsch AG i ma pomóc w rozwoju językowym dzieci, którym został ograniczony dostęp do edukacji języka niemieckiego w formie szkolnej. Realizacja tego projektu stała się możliwa dzięki decyzji rządu niemieckiego o przeznaczeniu dodatkowych środków na wsparcie mniejszości niemieckiej w Polsce.
"Nauczanie języka niemieckiego nie powinno zamknąć się tylko w szkołach. Tak jak dla każdej mniejszości narodowej, tak i dla naszej grupy niezwykle istotne jest wyrobienie sobie nawyku posługiwania się językiem niemieckim w codziennych sytuacjach. Dlatego wielki nacisk położyliśmy na rozwój wyjątkowych projektów edukacyjnych, skierowanych do wszystkich grup wiekowych, które możemy realizować głównie dzięki wsparciu rządu niemieckiego" - podkreśla Bartek.
W bieżącym roku kalendarzowym Niemieckie Towarzystwo Oświatowe we współpracy ze Związkiem Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych rozpoczęło realizację kolejnego projektu edukacyjnego pod tytułem LernRAUM.pl, który stawia sobie za cel edukację językową poprzez różne formy dla dorosłych członków społeczności Mniejszości Niemieckiej.
W ocenie Bartka ważną rolę w edukacji mniejszościowej na terenie Polski będzie powstające w Opolu Centrum Dokumentacyjno-Wystawiennicze Niemców w Polsce. Placówka, która stanowi realizację postanowień polsko-niemieckiego Okrągłego Stołu, będzie docelowo stanowić miejsce poznawania historii Niemców w Polsce i miejsce spotkań większości z mniejszością poprzez projekty edukacyjne. Do końca roku 2020 będą trwały prace remontowe związane z przystosowaniem budynku na cele Centrum, a w 2021 mają rozpocząć się prace nad wystawą stałą dotyczącą historii i współczesności Niemców w Polsce.
Za kolejny ważny projekt w utrzymaniu tożsamości mniejszości niemieckiej Bartek uznał Centrum Badań Mniejszości Niemieckiej. Centrum od kilku lat funkcjonowało już jako niewielki projekt Domu Współpracy Polsko-Niemieckiej. Dzięki wsparciu ze strony rządu Niemiec od 2020 roku rozpoczęło swoją samodzielną działalność jako osobne stowarzyszenie. Głównym celem Centrum jest badanie i odkrywanie historii, dziedzictwa, ale i współczesności Niemców w Polsce. Jak informuje wiceprzewodniczacy VdG, już dzisiaj w magazynach Centrum znajdujących się w siedzibie Centralnej polsko-niemieckiej Biblioteki Eichendorffa w Opolu gromadzone są dokumenty i artefakty mające znaczenie dla tej społeczności. (PAP)
autor: Marek Szczepanik
masz/ skr/
