Teren b. niemieckiego nazistowskiego obozu Auschwitz. Fot. PAP/J. Bednarczyk
Lekcję internetową, która przybliża losy Polaków w niemieckim obozie Auschwitz, udostępniło na swojej witrynie internetowej Muzeum Auschwitz – podaje w sobotę placówka. Niemcy więzili w obozie ok. 150 tys. Polaków. Blisko połowa z nich została tam zgładzona.
Autorem lekcji "Polacy w KL Auschwitz", przygotowanej przez należące do muzeum – Międzynarodowe Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście, jest dr Piotr Setkiewicz, szef centrum badań w muzeum. Udostępniona została ona w językach polskim (http://lekcja.auschwitz.org/pl_2020_06_polacy/) i angielskim (http://lekcja.auschwitz.org/en_2020_06_polacy/).
Paweł Sawicki z biura prasowego Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau poinformował w komunikacie, że autor lekcji na wstępie zarysował charakter niemieckiej okupacji w Polsce.
Polacy w KL Auschwitz
"Istotą niemieckiej polityki w okupowanej Polsce było z jednej strony dążenie do fizycznej eliminacji wszelkich potencjalnych +wrogich elementów+, poprzez ich np. rozstrzelanie, z drugiej – co równie ważne – sterroryzowanie pozostałej ludności polskiej poprzez masowe aresztowania i deportacje do obozów koncentracyjnych. Po części zresztą metody te wzajemnie się uzupełniały" – napisał Setkiewicz.
Autor przybliżył genezę powstania obozu Auschwitz. "W końcu listopada lub na początku grudnia 1939 r. w Urzędzie Wyższego Dowódcy SS i Policji we Wrocławiu zaproponowano, aby na terenie byłych polskich koszar wojskowych w Oświęcimiu (wówczas jeszcze używano tej nazwy na przemian z nową – Auschwitz) utworzyć +obóz kwarantanny+. Miał być zorganizowany na wzór państwowych obozów koncentracyjnych i posłużyć do czasowego przetrzymywania więźniów z rejencji katowickiej, głównie politycznych, przed przeniesieniem ich do Dachau, Sachsenhausen czy Buchenwaldu" – wskazał.
Decyzja o tym, że Auschwitz będzie nowym obozem koncentracyjnym zapadła najprawdopodobniej w końcu marca 1940 r. Na początku kwietnia SS ukończyła negocjacje z Wehrmachtem dotyczące wydzierżawienia byłych koszar. 15 kwietnia podpisano formalne porozumienie, a Główny Urząd Budownictwa i Budżetu SS wyasygnował 2 mln marek na prace remontowe i adaptacyjne na terenie przyszłego obozu.
Paweł Sawicki dodał, że kolejne rozdziały skupiają się na przyczynach aresztowania i osadzania Polaków w KL Auschwitz oraz planach jego rozbudowy jako głównego obozu dla więźniów z okupowanej Polski. Autor przedstawia statystyki transportów oraz stany liczbowe polskich więźniów w obozie.
Geneza i powstanie KL Auschwitz
"Z dostępnych materiałów wynika, iż w pierwszych dwóch latach istnienia obozu Polaków przywożono w nieregularnych odstępach czasowych: zdarzały się miesiące, kiedy liczba osadzanych przekraczała 2 tys. (najwięcej w kwietniu 1941 r. – 4 tys.), lecz także i takie, gdy przywożono do obozu zaledwie po kilkuset więźniów. Natomiast w statystykach za rok 1942 i zwłaszcza 1943 widać stałą i wyraźną tendencję rosnącą, co przypuszczalnie świadczy o zorganizowaniu przez niemieckie władze policyjne coraz sprawniej funkcjonującego systemu opróżniania więzień i systematycznego wywożenia aresztantów do KL Auschwitz" – wskazał Piotr Setkiewicz.
Odrębny rozdział prezentuje strukturę społeczną polskich więźniów. "Z przedstawionej statystyki wynika dość jasno, że do Auschwitz deportowano mniej osób należących do warstwy inteligencji, niż się to do tej pory przyjęło uważać. A także, iż aresztowania i deportacje dotyczyły praktycznie wszystkich, w ujęciu socjologicznym i zawodowym, części polskiego społeczeństwa” – można w nim przeczytać.
Paweł Sawicki dodał, że w lekcji przedstawiono losy dwóch odrębnych grup polskich więźniów, tzw. więźniów wychowawczych i więźniów policyjnych.
Następne rozdziały mówią o miejscu Auschwitz w dziejach martyrologii Polaków w okresie II wojny światowej i o świadomości jego istnienia w czasie okupacji. Dr Piotr Setkiewicz wspomniał też o percepcji wizerunku więźniów Polaków, historii więźniów funkcyjnych, a także o liczbie polskich ofiar.
Powstał film dokumentalny o I transporcie Polaków do KL Auschwitz
Międzynarodowe Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście prowadzi wszystkie działania edukacyjne muzeum. Są to studia, seminaria, konferencje, pobyty studyjne, wykłady, warsztaty i prezentacje multimedialne.
Muzeum Auschwitz jest pionierem e-learningu w instytucjach tego typu w Polsce. Pierwszą lekcje, przybliżającą historię obozu opublikowało w 2012 r.
Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 r., aby więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała także sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów. Do obozu deportowali też ok. 150 tys. Polaków, z których blisko połowa nie przeżyła. W Auschwitz ginęli też Romowie, jeńcy sowieccy i osoby innej narodowości. (PAP)
Autor: Marek Szafrański
szf/ joz/
