Więźniowie z pierwszego transportu Polaków do KL Auschwitz na dworcu kolejowym w Tarnowie. Fot. Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau
Film dokumentalny poświęcony pierwszej deportacji Polaków do niemieckiego KL Auschwitz zrealizowały krakowski oddział TVP oraz Muzeum Auschwitz – podaje w piątek placówka w komunikacie. Obraz powstał z okazji 80. rocznicy wydarzeń z 14 czerwca 1940 r.
„Przy okazji 80. rocznicy pierwszego transportu nie tylko przypominamy widzom historię tego wydarzenia i początków obozu Auschwitz, ale także - dzięki nagraniom z naszego archiwum – oddajemy głos naocznym świadkom, byłym więźniom pierwszego transportu" – powiedział dyrektor oddziału TVP Kraków Rafał Marek.
Film „Pierwszy transport do Auschwitz. Post Scriptum” na antenie krakowskiej TVP będzie miał premierę w niedzielę wieczorem.
Archiwiści zaktualizowali listę więźniów I transportu Polaków do Auschwitz
Muzeum podało w piątek, że reżyserem i autorem scenariusza jest Piotr Litka, a autorem zdjęć Jeremi Grzywa. Zdjęcia powstały przede wszystkim na terenie Miejsca Pamięci Auschwitz, ale także w Tarnowie, zarówno w zakładzie karnym, gdzie rozpoczęła się tragiczna droga pierwszych polskich więźniów Auschwitz, jak i na ulicach miasta, którymi 14 czerwca 1940 r. Niemcy prowadzili kolumnę w stronę dworca kolejowego.
W filmie wykorzystano wiele fragmentów relacji byłych więźniów pochodzących z archiwum TVP Kraków. O początkowej fazie działania niemieckiego obozu Auschwitz opowiadają historycy Centrum Badań Muzeum: Igor Bartosik i Łukasz Martyniak, współautorzy książki „Początki obozu Auschwitz w świetle materiałów źródłowych”.
„Pierwsi więźniowie i pierwszy transport w świadomości historyków i pracowników muzeum, ludzi, którzy byli z tą historią związani, nigdy nie zaniknął. Zawsze traktowaliśmy ich, jako naszych bohaterów i przyjaciół. Wspierali nas bezcenną wiedzą na temat historii obozu” – powiedział Igor Bartosik.
Wirtualna wystawa Muzeum Auschwitz o pierwszym transporcie Polaków do KL Auschwitz
„Relacje, jakie złożyli po wojnie na temat ich pobytu, szczególnie na temat pierwszych miesięcy istnienia Auschwitz, stanowią niezwykle cenną bazę informacji” – zaznaczył Łukasz Martyniak.
Film można będzie oglądać także na stronie www.krakow.tvp.pl oraz w aplikacji TVP vod. Dokument - z napisami w języku angielskim - zostanie zaprezentowany na kanale YouTube muzeum oraz na jego stronie na Facebooku.
Pierwszy transport 728 Polaków został przewieziony do obozu 14 czerwca 1940 r. Tego dnia KL Auschwitz zaczął funkcjonować. Wśród deportowanych byli m.in. żołnierze kampanii wrześniowej, którzy usiłowali przedrzeć się na Węgry, członkowie podziemnych organizacji niepodległościowych, uczniowie i studenci. Spośród pierwszych więźniów wojnę przeżyło 325, zginęło 292, w tym 215 w Auschwitz. Los 111 jest nieznany. Nazwiska 59 osób nadal pozostają nieznane. Latem ub.r. zmarł ostatni z więźniów pierwszego transportu – Kazimierz Albin.
Geneza i powstanie KL Auschwitz
Auschwitz było tworzone przez Niemców z myślą o Polakach. W początkowej fazie stanowili oni zdecydowaną większość więźniów. W połowie 1942 r. ich liczba zrównała się z Żydami. Od 1943 r. liczba więźniów żydowskich stanowiła już większość.
W KL Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 miliona osób, głównie Żydów. Deportowali tam ok. 150 tys. Polaków, z których blisko połowa nie przeżyła. Więzieni i mordowani byli także Romowie, jeńcy sowieccy i osoby innej narodowości. Obóz Auschwitz został wyzwolony 27 stycznia 1945 r. przez Armię Czerwoną.
14 czerwca w Polsce czczony jest jako Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady (PAP)
autor: Marek Szafrański
szf/ dki/
