Na podstawie: A. Paczkowski, Pół wieku dziejów Polski 1939–1989, Warszawa 2005, s. 26.
Kompetencje urzędów w republikańskim Rzymie, najważniejsze wydarzenia dynastii Karolingów, zajęcie Konstantynopola przez krzyżowców, a z dziejów Polski uchwała sejmu z 1831 r. o detronizacji cara Mikołaja, ofensywa Piłsudskiego podczas wojny polsko-bolszewickiej - to niektóre z tematów tegorocznego egzaminu maturalnego z historii.
Podczas tegorocznej matury z historii abiturienci rozwiązywali 26 zadań, z których ostatnie i najwyżej punktowane polegało na napisaniu wypracowania na jeden z pięciu podanych do wyboru tematów.
Tegoroczny egzamin maturalny z historii - w nowej formule - otwierały pytania dotyczące starożytności. Był m.in. fragment tekstu opowiadającego o jednym z najwybitniejszych wodzów w historii oraz mapa przedstawiająca państwo powstałe wskutek podbojów tego wodza. Abiturienci mieli podać czy opisywany w tekście wódz jest twórcą tego państwa oraz uzasadnić tę tezę.
W innym zadaniu maturzyści mieli rozpoznać rzymskiego polityka, którego karierę przedstawiono w źródle i odnieść to do uchwalonej w 180 r. p.n.e. ustawy Wiliusza (lex Villia), która ustalała ścieżki kariery, czyli warunki zajmowania poszczególnych urzędów.
Jedno z zadań dot. historii średniowiecza polegało na przyporządkowaniu przedstawiciela dynastii Karolingów (opisanym w źródle) wydarzeniom, jak np. rozgromienie Longobardów czy bitwa pod Poitiers.
Część zadań odnosiła się do historii Polski, np. pierwszej wolnej elekcji. Inne polegało na uzupełnieniu tabeli i wpisaniu obok podanych imion i nazwisk dowódców nazwy miejscowości związanych z ich największymi zwycięstwami militarnymi.
Kolejne zadanie wymagało od abiturienta podania stosowanej w historiografii nazwy wydarzenia, podczas którego podjęto uchwałę: „Długie cierpienia nasze znane światu całemu […] naród polski od wierności dziś panującemu uwalniają. […] Wyrzeczone […] przez samego [cara] Mikołaja słowa, że pierwszy ze strony naszej wystrzał stanie się na zawsze zatracenia Polski hasłem, […] nie zostawiają [nic], jak tylko rozpacz szlachetną. Naród zatem polski, na sejm zebrany, oświadcza: iż jest niepodległym ludem i że ma prawo temu koronę polską oddać, którego godnym jej uzna […]”.
Nie zabrakło historii doktryn. Krytyką jakiej ideologii – konserwatywnej, liberalnej, narodowej, czy marksistowskie – jest kolejny fragment tekstu źródłowego: „[N]ajwiększym błędem jest zakładać, że jedna klasa społeczna jest z natury wroga drugiej, czyli że bogaci i proletariusze mają w naturze walkę w bezlitosnym pojedynku ze sobą. Rzecz tak bardzo sprzeczna z rozumem i prawdą. Prawdą natomiast jest, że tak jak w ciele ludzkim różne członki układają się wzajemnie i tworzą tę harmonijną równowagę nazywaną symetrią, tak też i chciała natura, aby w społeczności ludzkiej harmonizowały ze sobą te dwie klasy i aby w efekcie dawały równowagę”.
Abiturienci musieli też rozstrzygnąć, który fragment z trzech podanych cytatów konstytucji pochodzi z konstytucji uchwalonej w okresie rządów sanacji; mieli podać stosowaną w historiografii nazwę tej konstytucji i rok jej uchwalenia.
Dwa zadania odnosiły się do wydarzeń związanych bezpośrednio z II wojną światową. Jedno polegało na tym, aby każdemu fragmentowi podanego tekstu przyporządkować jedno z terytoriów Polski rozdartej między Niemcy i Sowietów w 1939 r. W kolejnym zadaniu maturzyści mieli ustosunkować się do tezy, że „decyzje Konferencji Trzech zostały przygotowane i powzięte nie tylko bez udziału i upoważnienia rządu polskiego, ale i bez jego wiedzy. Metoda ta w stosunku do Polski […] stanowi niewątpliwie porzucenie litery i ducha Karty atlantyckiej”.
Egzamin maturalny z historii kończyło wypracowanie na jeden z pięciu tematów. Dotyczyły one starożytnego Bliskiego Wschodu oraz Grecji (Porównaj i oceń wpływ warunków naturalnych na rozwój cywilizacji starożytnego Bliskiego Wschodu oraz Grecji), kultury średniowiecza (Średniowiecze było epoką niespotykanej ani przedtem, ani później jedności kulturalnej. Ustosunkuj się do powyższej tezy, charakteryzując dorobek tej epoki w zakresie piśmiennictwa, filozofii, architektury i sztuki z uwzględnieniem kultury polskiego średniowiecza), upadku Rzeczypospolitej w końcu XVIII wieku (Własna niemoc czy obca przemoc? Rozstrzygnij, jakie przyczyny – wewnętrzne czy zewnętrzne – miały decydujący wpływ na upadek Rzeczypospolitej w końcu XVIII wieku), polityki wynaradawiania prowadzonej przez zaborców (Scharakteryzuj politykę Niemiec oraz Rosji wobec Polaków po upadku powstania styczniowego i oceń jej skuteczność).
Ostatni proponowany temat brzmiał: Porównaj międzynarodowe uwarunkowania odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 i 1989 roku.
Źródło: MEN
.
