Portal edukacyjny o pożarach w historii Lublina
Portal edukacyjny poświęcony pożarom w historii Lublina, ich wpływowi na miasto oraz dawnym metodom walki z ogniem zaprezentował we wtorek Ośrodek Brama Grodzka - Teatr NN.
„Inspiracją dla był dla nas obraz nazwany +Pożar Lublina+, który wisi w kościele ojców dominikanów i przedstawia panoramę płonącego miasta, przez które idą dominikanie niosący relikwie Drzewa Krzyża Świętego. Według tradycji stał się cud i relikwie ocaliły od ognia centrum miasta” – powiedziała Maria Kowalczyk z Ośrodka Brama Grodzka - Teatr NN.
Portal ma na celu przypominać historię Lublina i jednocześnie ukazywać kontekst kulturowy dawnego miasta. Twórcy portalu podkreślają, że pożary w historii budziły w ludziach lęk i respekt, a ich skutki ponosiły nie tylko jednostki, ale i całe społeczności. Pożary miały poważny wpływ na miasta – na ich gospodarkę, architekturę i przestrzeń. Często odnotowywane były w dokumentach miejskich czy kronikach klasztornych, a niektóre udokumentowane są dodatkowo przez rysunki czy obrazy.
Na portalu zamieszczono informacje o ponad 40 pożarach, które miały miejsce w Lublinie od początku XV w. do początku XIX wieku. Przy każdym z opisów cytowane są teksty źródłowe skąd pochodzą informacje pożarze, a zasięg pożaru oznaczony jest na mapie Lublina. Na przykład wielki pożar z 1575 r., który był jednym z najtragiczniejszych w historii miasta, opisał m.in. poeta, ówczesny pisarz rady miejskiej Sebastian Klonowic. W pożarze tym spłonęła większość średniowiecznych, gotyckich zabudowań Lublina, a miasto odbudowano potem w stylu renesansowym.
Specjalny dział na portalu poświęcono skutkom pożarów. Przedstawione są tam konsekwencje zniszczeń i strat oraz ich wpływ na układ przestrzenny miasta w kolejnych stuleciach. Opisane są także konsekwencje prawne, w tym m.in. przywileje i ulgi nadawane przez władze rożnym podmiotom, co miało wspomóc i przyśpieszyć odbudowę miasta. Na przykład po tragicznym pożarze w 1575 r. król Stefan Batory w 1576 r. zwolnił miasto na cztery lata od płacenia czopowego, czyli podatku od wyrobu i sprzedaży piwa, wódki i miodu pitnego.
Na portalu umieszczono też informacje o sposobach gaszenia pożarów w historii, o narzędziach do tego wykorzystywanych, a także metodach zapobiegania pożarom. W dziale „Pożarnicze opowieści” umieszczone są natomiast są nagrania strażaków m.in. z ich wspomnieniami czy prezentacją dawnego, zabytkowego sprzętu pożarniczego.
W dziale „Postrzeganie żywiołu” można się dowiedzieć, jakie znaczenie miał ogień w religiach i wierzeniach, jakie towarzyszyły temu przesądy i tradycje.
Osobne miejsce na portalu ma obraz z bazyliki ojców dominikanów na Starym Mieście przedstawiający pożar Lublina w 1719 r. Malowidło o wymiarach 3,85 m na 3,25 m wykonane zostało prawdopodobnie w pierwszej połowie XVIII w., jego autor jest nieznany. Na obrazie - oprócz panoramy Lublina, płonących budynków oraz procesji prowadzonej przez dominikanów - znajduje się także opis tamtych wydarzeń. Specjalna interaktywna makieta na portalu umożliwia podświetlenie poszczególnych fragmentów obrazu - np. murów obronnych, budynków, dzielnic - i zapoznanie się z ich historią i znaczeniem.
Historia przedstawiona na obrazie jest też inspiracją do corocznych obchodów kolejnych rocznic tamtych wydarzeń, w formie happeningu. Ulicami Starego Miasta w Lublinie - trasą procesji z 1719 r. - przechodzi barwny korowód, którego uczestnicy są ubrani w stroje z tamtej epoki.
Portal poświęcony pożarom Lublina jest efektem projektu "Pożar Lublina - 298. rocznica ocalenia miasta z wielkiej pożogi 1719 r." realizowanego w ramach programu „Patriotyzm Jutra”, dofinansowanego ze środków Muzeum Historii Polski.
Ośrodek Brama Grodzka - Teatr NN jest samorządową instytucją kultury działającą w Lublinie na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji.(PAP)
autor: Renata Chrzanowska
ren/ agz/
