Nauczyciele i uczniowie w poniedziałek, w dniu inauguracji nowego roku szkolnego 2012/2013, złożyli hołd nauczycielom tajnego nauczania. Uroczystość odbyła się w Warszawie przed pomnikiem upamiętniającym Tajną Organizację Nauczycielską (TON).
Przed monumentem złożono kwiaty i zapalono znicze pamięci, a młodzież szkół Bemowa i Ursusa wystąpiła z krótkim programem poetyckim. Wartę honorową przed pomnikiem zaciągnęła Kompania Honorowa WP oraz poczty sztandarowe szkół i organizacji związkowych. W uroczystości uczestniczyli nauczyciele i młodzież szkolna, przedstawiciele władz Warszawy z wiceprezydentem Włodzimierzem Paszyńskim, Związku Nauczycielstwa Polskiego, nauczycielskiej Solidarności i OPZZ.
"Ten pomnik upamiętnia blisko 10-tysięcznę rzeszę nauczycieli, którzy w czasie II wojny i okupacji hitlerowskiej uczyli, edukowali, wychowywali młode pokolenie, ponosząc często ofiarę najwyższą. Jednak mając świadomość zagrożenia nie rezygnowali z tego nauczania. Pamięć o nich jest również pamięcią o Związku Nauczycielstwa Polskiego, ponieważ w 1939 roku, kiedy rozpoczęła się okupacja, ZNP przekształcił się właśnie w Tajną Organizację Nauczycielską" - powiedział obecny na uroczystości prezes ZNP Sławomir Broniarz.
Jak zaznaczył, dlatego dla Związku jest to fragment nie tylko historii państwa polskiego, ale również ich organizacji. "Co roku na początku września odbywają się tu uroczystości, które są symboliczną inauguracją roku szkolnego, ale także hołdem, swoistą lekcją historii i pamięci o tych, których jest coraz mniej. Oceniamy bowiem, że żyje już tylko ok. 500 nauczycieli, którzy uczyli w ramach TON" - dodał prezes Związku Nauczycielstwa Polskiego.
Tajna Organizacja Nauczycielska (TON) była organizacją konspiracyjną utworzoną w październiku 1939 r. Do organizatorów TON należeli przedwojenni działacze Związku Nauczycielstwa Polskiego: Zygmunt Nowicki, Kazimierz Maj, Wacław Tułodziecki, Teofil Wojeński i Czesław Wycech. TON Wspierała tajne nauczanie, organizowała opiekę nad nauczycielami i ich rodzinami, gromadziła i wydawała podręczniki, współpracowała z ruchem oporu.
Efektem działalności nauczycieli skupionych w TON było uruchomienie zlikwidowanych przez okupanta szkół średnich, zakładów kształcenia nauczycieli, szkół wyższych, które z konieczności musiały funkcjonować w konspiracji. Prowadzono także tajne lekcje historii, geografii i literatury ojczystej w szkołach powszechnych, które zostały usunięte decyzją władz okupacyjnych.
Z TON związanych było ponad 20 tys. nauczycieli szkół powszechnych, średnich i wyższych. Działali zarówno na terenie Generalnego Gubernatorstwa, jak i na obszarach Polski wcielonych do III Rzeszy oraz leżących za Bugiem. Prawie 10 tys. spośród nich zginęło podczas okupacji.(PAP)
dsr/ akn/ ls/
