„Tajemnice artystów i ich dzieł. Morto che parla”

Paweł Kwiatkowski rozmawiał m.in. z córką Betty Noyes, synem i wnukiem Władysława Szpilmana, synem pisarza i poety Aleksandra Wata - Andrzejem Watem, córką fotografa – autora legendarnego zdjęcia "Che".

Książka zawiera niepublikowane do tej pory treści i materiały, jak chociażby portret Marii Mickiewicz, wnuczki Adama Mickiewicza, czy pokazywane po raz pierwszy na świecie zdjęcia niejakiej Betty Noyes, artystki, która w filmie „Deszczowa piosenka” śpiewała piosenkę "Would you?" zamiast oglądanej na ekranie Debbie Reynolds.

Podobną historię Kwiatkowski odnalazł w historii polskiego kina. Główną piosenkę w „Przygodzie na Mariensztacie" z 1954 roku śpiewała nie występująca w tym filmie Lidia Korsakówna, lecz 19-letnia Irena Wiśniewska, późniejsza Irena Santor, o czym niewielu pamięta.

Jak powiedział PAP Kwiatkowski, wśród zaprezentowanych w książce materiałów jest też m.in. tzw. protokół Wata. Historyk sztuki Andrzej Wat zawarł w nim swoje wysiłki zmierzające do tego, by Polska odzyskała jedną z cenniejszych pamiątek chopinowskich, jego oryginalną maskę pośmiertną. „Ona pokazuje prawdziwe, inne niż znane nam, zmęczone, pełne boleści oblicze artysty. Maska ta dziś spoczywa w kartonie w paryskiej Bibliotece Narodowej, a jej miejsce na pewno jest w Polsce” - zaznaczył.

Kwiatkowski opisał też m.in. kulisy sprawy fałszerstwa prac Andy'ego Warhola. Jeden ze znajomych artysty został przyłapany na sprzedaży obrazów rzekomo wykonanych przez mistrza. „Przyłapany poprosił Warhola o pomoc, ten rozesłał do rzymskich marszandów informację, że rzeczywiście jest autorem tych prac i prosi o przesyłanie honorariów bezpośrednio do niego. Do tej pory nie wiadomo było, jak te sfałszowane obrazy wyglądały. W mojej książce po raz pierwszy ukazuje się zdjęcie fragmentu takiej pracy, wyciętej nożem przez marszanda i przesłanej Warholowi” - zapewnił.

Według Kwiatkowskiego, część wątków zawartych w książce prowadzi do Poznania, m.in. historia zaginionego pierwodruku jednego z dzieł Chopina, powstałej w Poznaniu pierwszej monografii poświęconej pianiście czy znajdującego się w mieście fortepianu, na którym artysta grał.

Wiele miejsca w książce poświęcono też twórcom poznańskiego Teatru Ósmego Dnia. Kwiatkowski rozmawiał z aktorami o ich losach na emigracji, po rozwiązaniu zespołu w latach PRL do wznowienia działalności w 1989 roku, oraz o ich spektaklu „Ziemia niczyja” z 1991 roku, w którym poznańska grupa dała wyraz swoim doświadczeniom z tego okresu.

„Teatrowi zawdzięczam bardzo dużo, powierzyli mi kawałek swojego życia. Ich przeżycia osobiste niesamowicie splotły się ze sztuką. To były dramatyczne kwestie: czy zostać w kraju, czy wyjechać. Opowiadali mi, jak ich tropiła UB, o trudnym życiu wygnańców i jak wyglądał ich powrót do Polski przez Rosję” - relacjonował Kwiatkowski.

W spektaklu „Ziemia niczyja” zawarta jest wizja Europy dramatycznie rozdartej na dwie części oddzielone od siebie murem berlińskim. "Gdyby próbować opowiedzieć spektakl fabularnie, byłaby to opowieść o tym, jak ktoś, kto się urodził, wychował i wykształcił w naszej, wówczas komunistycznej części Europy, przedostaje się na drugą stronę, na Zachód, to próba zmierzenia się z mitem Europy" - powiedziała Kwiatkowskiemu Ewa Wójciak, aktorka Teatru Ósmego Dnia.

Książka "Tajemnice artystów i ich dzieł" ukazała się nakładem wydawnictwa Arkady.

Paweł Kwiatkowski - publicysta, dziennikarz, tłumacz - pracował m.in. we Wprost”, publikował na łamach „Tygodnika Powszechnego”, „Polityki”, „Gazety Wyborczej”. Jest autorem książek „Niewiadomości. Rzecz o dziennikarzach”, „Przedsiębiorstwo Apokalipsa. O etyce dziennikarskiej”.(PAP)

rpo/ aszw/ hes/