Co wiemy o matkach wielkich Polaków - Słowackiego, Sienkiewicza, Baczyńskiego? Czym się zajmowały? Z jakich rodzin się wywodziły? Jakie relacje łączyły je z utalentowanymi dziećmi? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziemy w książce „Matki wielkich Polaków. Serce mojej Ojczyzny - Mamo” Barbary Wachowicz.
Autorka opisała sylwetki matek dziesięciu wybitnych Polaków, żyjących między XVII a XX wiekiem.
Bohaterkami publikacji są matka króla Jana III Sobieskiego - Teofila z Daniłłowiczów Sobieska, Tadeusza Kościuszki - Tekla z Ratomskich Kościuszkowa, Adama Mickiewicza - Barbara z Majewskich Mickiewiczowa, Juliusza Słowackiego - Salomea z Januszewskich Słowacka, Fryderyka Chopina – Justyna z Krzyżanowskich Chopinowa, Henryka Sienkiewicza - Stefania z Cieciszowskich Sienkiewiczowa, Jana Kasprowicza - Józefa z Kloftów Kasprowiczowa, Stefana Żeromskiego – Józefa z Katlerów Żeromska, Lilki Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej – Maria z Kisielnickich Kossakowa, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego - Stefania z Zieleńczyków Baczyńska
Portrety matek kreślone są w oparciu o autentyczne dokumenty – korespondencję, wspomnienia, pamiętniki, literaturę.
W wielu przypadkach matka jest ukazana oczyma dziecka. „Jeżeli miałem jakąś poezje w sercu – to ją od Ciebie wziąłem” – powiedział Juliusz Słowacki swojej matce. „Matka było to moje i udręczenie największe, i cała osłoda, cała pociecha” – pisał w 1820 roku, po śmierci rodzicielki Mickiewicz. „Ukochanej, Najdroższej Matce” – dedykował swe wiersze Baczyński.
W książce znajdujemy informację nie tylko o samych matka wielkich Polaków, ale historie całych rodów. W tle pojawiają się także ojcowie, np. Jakub Sobieski, Euzebiusz Słowacki czy Stanisław Baczyński.
Autorka ukazuje relacje jakie panowały między matką a utalentowanymi dziećmi. Jak pisze Wachowicz XIX-wieczni biografowie króla Jana III Sobieskiego sugerują, że matka zawsze faworyzowała jego starszego brata: „łzawe matki oko spoczywało często nie na Janie, ale na Marku, w nim skupiając wszystkie marzenia i nadzieje, najczulszą go otaczała miłością i troskliwością”.
Podobne relacje zachowały się na temat stosunku matki Tadeusza Kościuszki, do jego brata Józefa. „Sercem najukochańsze moje dziecię, Józefku! Przez czas niemały nie pisałeś do mnie; nie wiedziałbyś, żebym się była pożegnała z tym światem, bom ciężko chorowała, ale przy łasce Imć Pana Millera poczęłam przychodzić do siebie. Ja jednak słaba będąc, chcę wiedzieć o zdrowiu twojem i powodzeniu, a tyś o mnie zapomniał…” – pisała z żalem 30 kwietnia 1769 roku.
Książka ilustrowana jest fotografiami przedstawiającymi portrety, majątki, herby, obrazy, oryginalne przedruki z tamtego okresu.
Publikacja zawiera nieznane dotąd dokumenty, np. dowody szlachectwa Barbary Mickiewiczowej, zeznania Salomei Słowackiej w procesie, który wytoczono konspiratorom, nieodkrytą powieść Stefanii Sienkiewiczowej.
Książka ukazała się nakładem wydawnictwa Muza SA.
Katarzyna Krzykowska
krzyk/ ls/
