Dążąc do zawłaszczenia całej sfery aktywności społeczeństwa, komuniści starali się ograniczać działalność Kościoła do murów świątyń; konflikt ideologiczny był nieuchronny – wskazują autorzy wydanej przez IPN książki na temat stosunków państwo-Kościół na Górnym Śląsku w czasach PRL.
W czwartek w Przystanku Historia – Centrum Edukacyjnym IPN w Katowicach im. Henryka Sławika odbyła się prezentacja tomu „Relacje Kościół–państwo na Górnym Śląsku w latach 1945–1989. Konflikt ideologiczny”. Redaktorem wydawnictwa jest dr hab. Adama Dziurok – profesor Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Tom zawiera 13 artykułów historyków z Katowic, Opola i Warszawy, ukazując konflikt w relacjach Kościół – państwo na kilku płaszczyznach: specyfiki lokalnej, rozmów duchowieństwa z przedstawicielami władz, prasy, zaangażowania społeczno-politycznego duchowieństwa, szkolnictwa oraz pielgrzymowania.
„Komuniści dążyli do zawłaszczenia całej sfery aktywności społeczeństwa, ograniczając działalność Kościoła co najwyżej do murów świątyń. Konflikt ideologiczny między +wyznawcami+ światopoglądu marksistowskiego a katolikami był więc nieuchronny w ramach państwa komunistycznego. W realiach społeczno-politycznych powojennej Polski to wąska grupa rządzących narzucała społeczeństwu obcą ideologię” - napisano we wstępie książki.
Jak zaznaczają przedstawiciele IPN, prezentowane w książce teksty stanowią przyczynek do lepszego poznania problemu konfrontacji ideologicznej między Kościołem katolickim a państwem rządzonym przez komunistów, przedstawionej w wymiarze lokalnym.
Pierwsza część publikacji poświęcona jest kwestii oblicza konfliktu ideologicznego pomiędzy Kościołem a państwem na Górnym Śląsku. Np. dr hab. Dziurok skupił się na przedstawieniu problemów natury światopoglądowej, które pojawiały się podczas rozmów przedstawicieli władz partyjno-państwowych z duchownymi na terenie województwa śląskiego/katowickiego w okresie stalinizmu.
Kolejne dwa teksty opisują stosunki państwo - Kościół z w ujęciu prasy z czasów PRL. Z jednej strony ukazano sposób relacjonowania tych relacji w 1945 r. na łamach „Gościa Niedzielnego” - wydawnictwa kurii diecezjalnej w Katowicach - z drugiej zaś zaprezentowano antykościelne treści publikowane przez katowicki miesięcznik ateistyczny „Myśl Wolna”.
Trzeci blok tekstów obejmuje kwestię aktywności społeczno-politycznej grupy duchownych określanych jako „księża patrioci” oraz próby wychowania lojalnych kapłanów. W książce można też przeczytać m.in. o regionalizmie w środowisku duchownych na Górnym Śląsku, próbach wpływania przez władze komunistyczne na kapłanów, o konfrontacji państwa i Kościoła na polu oświaty i wychowania oraz pielgrzymowaniu i roli górnośląskich sanktuariów.(PAP)
autor: Krzysztof Konopka
kon/ mabo/
