Album „Warszawa lata 60.” to zbiór niemal 200 fotografii portretujących mieszkańców stolicy i pokazujących życie miasta w okresie małej stabilizacji.
Warszawę lat 60. przypomina we wstępie do albumu Beata Tyszkiewicz, która z sentymentem, ale i ironią opowiada o obyczajowości mieszkańców stolicy, niewyczerpanej pomysłowości dziewcząt, które pragnęły ubierać się jak ich rówieśnice z Londynu, a także o namiastkach luksusu i dobrobytu w postaci adapteru Bambino, pralki Frani czy puszkowanej szynki.
Warszawa w lata 60. wchodziła jako milionowa metropolia, której mieszkańcy próbowali uciec od trosk codziennego życia, udręki kolejek, braków zaopatrzenia i koszmarnych warunków mieszkaniowych. Wielotysięczne tłumy gromadziły się na Stadionie Dziesięciolecia, aby obserwować Wyścig Pokoju. Równie wielkie rzesze przyciągały majowe kiermasze książki w Alejach Ujazdowskich, a później pod Pałacem Kultury i Nauki. Młodzież akademicka bawiła się w klubach studenckich, takich jak Stodoła czy Hybrydy, na codzień stołując się w tanich jadłodajniach, jak Bar Praha czy Gruba Kaśka.
Na zebranych w albumie fotografiach widoczny jest jeszcze kontrast między sąsiadującymi w tej samej przestrzeni ruinami przypominającymi lata wojenne a nowoczesnymi budowlami. Szczególne wrażenie robi zdjęcie Pałacu Kultury sfotografowanego z perspektywy nieodległych bud i skleconych z byle czego ruder, w których gnieździli się niektórzy warszawiacy. Oni nie mogli liczyć na mieszkania w wieżowcach Ściany Wschodniej, która miała być wizytówką nowoczesnej stolicy.
Na zdjęciach można zobaczyć szkielet konstrukcji powstającej właśnie Rotundy, czy ogromny dźwig, który służył do budowy dwudziestoczteropiętrowych wieżowców przy ulicy Marszałkowskiej. Fotografie przedstawiające panoramę Ściany Wschodniej pokazują monumentalizm i estetyczną kompozycję całego kompleksu, wpisanego dziś na utworzoną przez Stowarzyszenie Architektów Polskich listę dóbr kultury współczesnej.
Warszawskie kontrasty tamtego czasu ukazuje też grupa zdjęć zatytułowana „Po dwóch stronach barykady”. Otwierają ją fotografie dokumentujące obchody święta 1 Maja: ulicami Warszawy defilują ludzie pracy z portretami Gomułki w dłoniach, sportowcy, młodzież, a nawet egzotyczni goście z Afryki i Azji.
Obrazy masowego poparcia dla tzw. władzy ludowej sąsiadują w albumie ze zdjęciami ukazującymi drugą stronę ideologicznej barykady. Widzimy organizowane przez Kościół obchody Tysiąclecia Chrztu Polski, w których Polacy uczestniczyli znacznie liczniej niż w jakiejkolwiek państwowej fecie.
W albumie znalazły się również fotografie z Marca '68: na Krakowskim Przedmieściu milicja atakuje protestującą młodzież uniwersytecką, a robotnicy na wiecach trzymają w rękach transparenty z napisami: „Studenci do nauki!”, „Żądamy zdemaskowania i ukarania syjonistycznych rozrabiaczy!”
Album „Warszawa lata 60.” jest kolejną pozycją z serii „Roto Retro” wydawnictwa BOSZ. Autorami większości fotografii pochodzących z zasobów Narodowego Archiwum Cyfrowego byli Grażyna Rutowska i zmarły niedawno wybitny warszawski fotoreporter Zbyszko Siemaszko. Wyboru zdjęć dokonali: Mateusz Bolesta, Magdalen a Hartwig, Bartłomiej Kuczyński i Jan Łoziński.
Marta Juszczuk
ls/
