Publikacją książki "Władza - symbole i rytuały", będącej zbiorem tekstów prof. Aleksandra Gieysztora, historyka, mediewisty i varsavianisty, uczczono przypadającą w tym roku setną rocznicę urodzin pierwszego dyrektora Zamku Królewskiego w Warszawie.
Premiera książki, prezentującej 24 teksty Gieysztora, odbyła się w piątek na Zamku Królewskim w Warszawie, z którym profesor był szczególnie związany w swojej działalności naukowej.
Jak powiedział współredaktor tomu Paweł Tyszka, "ta książka jest formą podziękowania dla prof. Gieysztora". "Przed redaktorami stanęło trudne zadanie - według jakiego klucza wybrać z bogatego - liczącego niemal tysiąc pozycji - dorobku profesora studia, które - zamknięte i zestawione razem - tworzyłyby całość. Tym kluczem jest +symbol+ - symbole, oznaki władzy. A więc zagadnienie, którego Aleksander Gieysztor był znawcą".
Podkreślił, że "artykuły, mimo ubiegu lat, są nadal aktualne i wnoszą dużo treści w badania. Cykl otwierają studia, poświęcone inauguracji władzy królewskiej w Polsce w okresie późnego średniowiecza. Badane na płaszczyźnie liturgii, jak spektaklu. Profesor podjął trud nie tylko przybliżenia czytelnikowi struktury rytuału, ale starał się także ukazać dramaturgię tych wydarzeń, skomplikowany proces rytuału, dzięki któremu ceremonia uzyskiwała swoją rangę".
"Władza - symbole i rytuały", pod redakcją Przemysława Mrozowskiego, Piotra Węcowskiego i Pawła Tyszki, to zbiór 24 artykułów, publikowanych w polskich i zagranicznych czasopismach, edycjach zbiorowych oraz tekstów niepublikowanych, których rękopisy i maszynopisy znalezione zostały w archiwum Zamku Królewskiego w Warszawie i Muzeum PAN. Artykuły poświęcone są zagadnieniom władzy, jej symbolice, atrybutom i rytuałom, a także fundacjom artystycznym, pojmowanym jako znak panowania czy ideowym aspektom mechanizmów sprawowania władzy.
"Chyba najbardziej sugestywnie umiejętności Aleksandra Gieysztora dochodzenia do ustaleń, otwierających nowe perspektywy widzenia przeszłości ujawniają jego studia, poświęcone różnym aspektom funkcjonowania władzy w średniowieczu oraz symbolom, które służyły jej legitymacji społecznej, często także w wymiarze sakralnym" - napisał we wstępie do publikacji Mrozowski.
Przypomniał, że osiągnięcia Gieysztora na tym polu są "wymownym świadectwem nieustającego dążenia do pozostawania w partnerskim dialogu z najbardziej aktualnymi tematami w mediewistyce europejskiej. Gieysztor był w tym względzie z pewnością jednym z najbardziej otwartych na wymianę myśli uczonych w Polsce. Trzeba przy tym podkreślić, że intencją podejmowania przezeń tego rodzaju studiów nie było +nowinkarstwo+, śledzenie mód historiograficznych. Nie stanowiło to dla Gieysztora racji uprawiania zawodu historyka. Sięgał po nowe tematy, niekonwencjonalne źródła i metody wymagające interdyscyplinarnego podejścia bowiem dostrzegał w nich możliwość głębszego i szerszego widzenia przeszłości" - dodał.
"Głęboka i wszechstronna wiedza o różnorodnych językach symbolicznych, w jakim przemawia w przeszłości władza, zapewniła Gieysztorowi pierwszoplanową rolę w restytucji jednego z najważniejszych symboli polskiej państwowości - w odbudowie Zamku Królewskiego w Warszawie, a potem w zarządzaniu nim i jego urządzaniu (...) Potrafił odczytać jego funkcje symboliczne; historyczne - jako miejsce stanowienia i sprawowania władzy, ale też współczesne - jako znaku budującego tożsamość historyczną, nieodzowną w umacnianiu więzi społecznych" - zauważył Mrozowski w tekście "Aleksander Gieysztor jako badacz symboliki władzy", otwierającym publikację.
Aleksander Gieysztor (ur. 1916 - zm. 1999) był historykiem-mediewistą, varsavianistą, profesorem Uniwersytetu Warszawskiego, w latach 1980-1991 pełnił funkcję dyrektora Zamku Królewskiego w Warszawie. Podczas II wojny światowej walczył w kampanii wrześniowej, następnie wstąpił do Związku Walki Zbrojnej, w ramach którego pracował w Biurze Informacji i Propagandy. W 1944 r. został kierownikiem Wydziału Informacji Biura - funkcję tę pełnił także w trakcie powstania warszawskiego. W 1989 r. współprzewodniczył obradom Okrągłego Stołu.(PAP)
pj/ mhr/
