Sławomir Mrożek, Max Frish, John Fitzgerald Kennedy, Charles de Gaulle to tylko niektóre ze znanych postaci pojawiających się w rysunkowej „Kronice” Feliksa Topolskiego, która ukazywała się w latach 1953-1979 i dokumentowała najważniejsze wydarzenia na świecie. Zdaniem angielskiego krytyka Joyce'a Careya to „najznakomitszy zapis współczesnego świata uchwycony przez współczesny umysł”.
Feliks Topolski należał do działającej w latach 30. grupy artystycznej Loża Wolnomalarska. W 1935 r. wyjechał do Wielkiej Brytanii, gdzie mieszkał do końca życia. Szybko stał się artystą uznanym. Pierwszą znaczącą pracą, która przyniosła mu rozgłos, były ilustracje do książek Bernarda Shaw, wykonane na zamówienie samego autora.
Jak poinformowała PAP w sobotę Anna Kowalów, rzeczniczka prasowa Muzeum Narodowego we Wrocławiu, gdzie w poniedziałek zostanie otwarta wystawa „Kronika Topolskiego”, była ona przedsięwzięciem artystyczno-edytorskim, wynikającym – jak wspomina sam autor – z potrzeby stworzenia właściwej sceny dla pokazania powstających wciąż rysunków.
Z kolei według Wojciecha Kaczorowskiego, kuratora wystawy tworząc rysunkowe komentarze do rozgrywających się na świecie wydarzeń, Topolski nie dysponował odpowiednim dystansem czasowym historyka, pozwalającym odseparować zjawiska istotne od mało znaczących. Selekcjonując tematy, wybierał te, które na podstawie własnej intuicji uznawał za najważniejsze. Okazała się ona na tyle trafna, że dziś ułożone chronologicznie rysunki z „Kroniki” mogłyby stanowić tytuły rozdziałów podręcznika historii 30. lat II połowy XX w.
„W jego teatrze dziejów znaleźć można świadectwa rozpadu potęgi Wielkiej Brytanii, atmosferę towarzyszącą pierwszym chwilom niepodległości państw dawnego imperium brytyjskiego, ślady konfliktu między supermocarstwami spowodowanego kryzysem kubańskim w 1962 r., który omal nie doprowadził do wybuchu III wojny światowej, relacje z początkowego okresu kształtowania się V Republiki Francuskiej w 1958 r., a także wielu wydarzeń społecznych i kulturalnych” - mówił Kaczorowski.
Po wybuchu II wojny światowej Topolski, jako brytyjski korespondent wojenny i jednocześnie oficer Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, tworzył wizualną dokumentację działań wojennych na wszystkich niemal frontach, a także towarzyszył II Korpusowi Polskiemu.
Dodał, że obrazy wielkiej historii kreuje Topolski za pomocą scen rodzajowych z udziałem ludzi, zarówno wielkich, rozpoznawalnych i znanych – polityków, artystów, mężów stanu, jak i zwykłych, anonimowych, bez konkretnego oblicza, a jednak z wyraźnie akcentowaną podmiotowością. Zdaniem kuratora Topolski najczęściej jedynie przedstawia, nie interpretuje, nie wartościuje, nie ocenia. Wobec dokumentowanych zjawisk stara się zachować dystans i obiektywizm.
„Kronika Topolskiego” ukazywała się w nakładzie ok. 2000 egz., jako dwutygodnik rozpowszechniany wśród prenumeratorów. Drukowana była dwustronnie, na dużych arkuszach grubego, jasnobrunatnego papieru pakowego. W pierwszym okresie „Kronika” powielana była techniką litograficzną, nierzadko z wykorzystaniem litografii barwnej, w działającej w Londynie od 1949 r. polskiej emigracyjnej Oficynie Poetów i Malarzy Krystyny i Czesława Bednarczyków. Po kilku latach, zarówno wskutek wyczerpania zasobów finansowych Bednarczyków, jak i dążenia Topolskiego do druku na coraz większych arkuszach, litografię zastąpiono poligraficzną metodą druku offsetowego.
Wszystkie prezentowane na wystawie egzemplarze pochodzą ze zbiorów Muzeum Sztuki Książki – Oddziału Muzeum Narodowego we Wrocławiu.
Feliks Topolski (ur. 1907 w Warszawie, zm. 1989 w Londynie) – malarz, rysownik, ilustrator, twórca panoram i murali. W latach 1927-1932 studiował w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych (późniejsza ASP) pod kierunkiem Tadeusza Pruszkowskiego.
Należał do działającej w latach 30. grupy artystycznej Loża Wolnomalarska. W 1935 r. wyjechał do Wielkiej Brytanii, gdzie mieszkał do końca życia. Szybko stał się artystą uznanym. Pierwszą znaczącą pracą, która przyniosła mu rozgłos, były ilustracje do książek Bernarda Shaw, wykonane na zamówienie samego autora. Po wybuchu II wojny światowej Topolski, jako brytyjski korespondent wojenny i jednocześnie oficer Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, tworzył wizualną dokumentację działań wojennych na wszystkich niemal frontach, a także towarzyszył II Korpusowi Polskiemu.
W okresie powojennym przez wiele lat podróżował po świecie, aby z bliska obserwować i utrwalać najważniejsze wydarzenia polityczne, społeczne i kulturalne. Zajmował się również portretowaniem – m.in. członków brytyjskiej rodziny królewskiej, Izby Lordów, współczesnych pisarzy i poetów brytyjskich.
Topolski bardzo dobrze czuł się w realizacjach wielkoformatowych. Za dowód mogą tu posłużyć murale – The Cavalcade of Commonwealth, zrealizowany z okazji The Festiwal of Britain w 1951 r., oraz dwa 15-metrowej długości malowidła na jednej ze ścian Pałacu Buckingham, przygotowane z okazji koronacji królowej Elżbiety II w 1953 r.
Ostatnim nieukończonym dziełem Topolskiego jest monumentalny, malarski zapis najważniejszych wydarzeń XX w., zatytułowany Memoire of Century. To malowidło w formie labiryntu, naniesione na 6-metrowej wysokości płyty, o łącznej długości blisko 200 m znajduje się w dawnym atelier artysty.
Wystawa będzie czynna od 12 grudnia do połowy stycznia. (PAP)
umw/ tot/
