2005 r. Henryk Bereska z nagrodą "Transatlantyk" przyznaną za działalność translatorską. Fot. PAP/J. Bednarczyk
17 maja br. przypada 95. rocznica urodzin Henryka Bereski – znanego tłumacza literatury polskiej na język niemiecki, ważnego pośrednika dialogu polsko-niemieckiego po II wojnie światowej – poinformowała Ewa Bielewicz-Polakowska z Collegium Polonicum w Słubicach.
Spuścizna tłumacza znajduje się w zbiorach Archiwum im. Karla Dedeciusa w słubickim Collegium Polonicum będącym wspólną placówką naukowo-badawczą Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i Uniwersytetu Europejskiego Viadrina we Frankfurcie nad Odrą.
W 2004 r. Henryk Bereska przekazał swoje archiwum Uniwersytetowi Europejskiemu Viadrina we Frankfurcie nad Odrą. Stało się ono jednym z głównych zespołów akt wchodzących w skład Archiwum Tłumaczy Literatury znanym jako Archiwum im. Karla Dedeciusa w Collegium Polonicum w Słubicach.
„Zbiór ten obejmuje, obok biblioteki tłumacza, ok. 40 metrów bieżących akt. Zawiera bogaty materiał dokumentujący nie tylko jego biografię, ale przede wszystkim kontakty z autorami i pracę nad tekstem” – dodała Bielewicz-Polakowska.
W czytelni Biblioteki Collegium Polonicum prezentowana jest także wystawa „Trwanie w klauzurze” poświęcona Henrykowi Beresce. Obok bogatych materiałów biograficznych, listów wymienianych z polskimi autorami, odznaczeń oraz manuskryptów tłumaczeń i utworów oryginalnych Bereski wystawa przedstawia również jego poezję.
Henryk Bereska urodził się 17 maja 1926 r. w Szopienicach koło Katowic. Dorastał w atmosferze wielonarodowościowego Śląska, od dzieciństwa posługując się trzema językami: polskim, niemieckim i śląskim. Pod koniec wojny powołany do służby wojskowej nie trafił ostatecznie na front, po wojnie osiedlił się w NRD.
Studiował slawistykę i germanistykę na Uniwersytecie Humboldtów w Berlinie, po studiach pracował jako redaktor w wydawnictwie Aufbau, porzucił jednak tę pracę aby stać się wolnym tłumaczem i autorem. Aż do śmieci w 2005 r. Bereska mieszkał w Berlinie i w Kolbergu (Brandenburgia), skąd utrzymywał intensywne kontakty nie tylko z polskimi literatami i artystami.
Bereska był jednym z najwyżej cenionych i najbardziej wszechstronnych tłumaczy literatury polskiej na język niemiecki w XX wieku. Lista przełożonych przez niego utworów obejmuje wszystkie gatunki literackie i wszystkie epoki: do Kochanowskiego i Mickiewicza, poprzez Witkacego i Różewicza do Tokarczuk i Goerke.
„Jego szczególną zasługą jest popularyzacja polskiego dramatu współczesnego na scenach niemieckich. Bereska to ceniony poeta i uhonorowany wieloma nagrodami znawca kultury polskiej” – zaznaczyła dyr. Archiwum im. Karla Dedeciusa Agnieszka Brockmann. (PAP)
Autor: Marcin Rynkiewicz
mmd/ dki/
