Powstał audiowizualny projekt „Liber Taub A/V” oparty na przetworzonych nagraniach głosu pochodzącego z Płocka pieśniarza jidysz Libera Tauba (1923-2013). Elektronicznym, ambientowym brzmieniom towarzyszą projekcje archiwalnych zdjęć i abstrakcyjnych obrazów.
Autorem projektu jest płocczanin Piotr Dąbrowski - muzyk, realizator dźwięku, który od 10 lat tworzy i gra na żywo utwory elektroniczne pod pseudonimem ptr1, a także w ramach przedsięwzięcia pod nazwą „Echolette”.
Dąbrowski zajmuje się również zbieraniem wspomnień o społeczności płockich Żydów, co – jak sam przyznał - było bezpośrednią inspiracją dla stworzenia projektu „Liber Taub A/V”. Jego premiera planowana jest na koniec czerwca w płockim Muzeum Żydów Mazowieckich, znajdującym się w tamtejszej Małej Synagodze, pochodzącej z początku XIX wieku, a odrestaurowanej w 2013 r.
Liber Taub urodził się w Płocku w 1923 r. Mieszkał w istniejącym do dziś domu przy ul. Jerozolimskiej. Oprócz niego i jego starszego brata Herszela z ośmioosobowej rodziny nikt nie przeżył Holokaustu - rodzice i rodzeństwo zginęli w niemieckim obozie zagłady Auschwitz. Liber wraz z bratem po zakończeniu II wojny światowej powrócili na krótko do Płocka, a następnie wyemigrowali do Izraela. Liber Taub mieszkał tam do śmierci w 2013 r.
Rodzina Taubów jest spokrewniona z chasydzką dynastią Modrzyców z okolic Dęblina pod Lublinem, założoną pod koniec XIX wieku przez rabina Israela Tauba (1849-1920).
Jak poinformował PAP Dąbrowski, na projekt „Liber Taub A/V” składa się osiem instrumentalnych utworów, które m.in. swoim klimatem „nawiązują do wydarzeń z życia Libera, począwszy od dzieciństwa w Płocku, przez wydarzenia związane z wojną i pobytem w obozach, aż po emigrację do Izraela”.
„To utwory w nieco lżejszej, melancholijnej formie, jak i bardziej surowe i mroczne. Projekt to całkowicie nowa treść muzyczna. Nie jest to żadna forma remiksu czy nowej aranżacji piosenek nagranych przez Libera. Jego głos posłużył jak swoisty budulec do stworzenia elektronicznych brzmień i pojawia się w postaci dronów, elementów melodycznych, a nawet dźwięków o charakterze perkusyjnym” – wyjaśnił Dąbrowski.
Podkreślił, iż większość, bo ok. 60-70 proc. brzmień, które pojawiają się w utworach, zostało stworzonych jedynie w oparciu o próbki głosu Tauba i wzbogaconych o dodatkowe elementy, jak np. różne struktury rytmiczne - szumy, trzaski i zniekształcenia. „Całość oparta jest na takich instrumentach, jak syntezatory analogowe, sampler, piano Rhodesa i mocno przetworzona gitara” – dodał muzyk.
Dąbrowski przypomniał, że od kwietnia 2014 r. na multimedialnej ekspozycji płockiego Muzeum Żydów Mazowieckich można wysłuchać w oryginale ok. 30 utworów śpiewanych przez Libera Tauba a capella w jidysz, które pieśniarz nagrywał amatorsko w swym domu w Tel Avivie w latach 80. XX wieku, wspominając czasy dzieciństwa i młodości spędzone w Płocku. Kolekcję nagrań, w sumie ok. 50 pieśni, w tym takich, jak: „Jidysze mame”, „Rodzynki i migdały”, „Na przypiecku”, przekazała muzeum jego córka Chana.
„Marzeniem dzieci Libera, Chany i Avrama, było, aby głos ich ojca znów miał szansę zabrzmieć w płockiej Małej Synagodze, do której Taub przecież uczęszczał. Można więc powiedzieć, że ten zamysł zrealizuje się to również w nowym muzycznie obszarze” – dodał Dąbrowski. Zaznaczył przy tym, że projekt „Liber Taub A/V” został stworzony specjalnie dla płockiego Muzeum Żydów Mazowieckich. „Ważną jego częścią będzie przestrzeń Małej Synagogi, wręcz konkretne warunki akustyczne, jak choćby długo wybrzmiewający pogłos” – ocenił Dąbrowski.
Przed II wojną światową na Mazowszu mieszkało ok. 600 tys. Żydów. W samym Płocku ludność pochodzenia żydowskiego stanowiła 9 tys. osób, blisko jedną trzecią wszystkich mieszkańców. Holokaust przeżyła nieliczna grupa, która w większości opuściła miasto, emigrując pod koniec lat 50., a następnie 60. XX wieku, głównie do Izraela i USA.
Płoccy Żydzi stanowili jedną z najstarszych społeczności żydowskich na ziemiach polskich - tuż przed wybuchem II wojny światowej przygotowywali się do obchodów jubileuszu 700-lecia osiedlenia się w tym mieście. (PAP)
mb/ as/
