Karl Dedecius. Fot. PAP/D. Kwiatkowski
Muzeum Miasta Łodzi wydało monografię "Karl Dedecius. Literatura-Dialog-Europa" podsumowującą prowadzony przez dwa lata projekt upamiętniający wybitnego tłumacza, edytora i propagatora literatury polskiej - z pochodzenia łodzianina.
"Projekt +Karl Dedecius. Literatura-Dialog-Europa+ to dwa lata wypełnione wystawami poświęconymi twórczości tłumacza, prezentowanymi w Łodzi, w Słubicach na granicy z Frankfurtem n. Odrą oraz w Darmstadt – mieście, gdzie Dedecius założył Instytut Kultury Polskiej w Niemczech, który był nieformalną ambasadą Polski w Niemczech" - podkreśliła na konferencji w poniedziałek kuratorka projektu Marta Skłodowska.
W ramach projektu zorganizowano też spotkania tłumaczy i warsztaty dla mieszkańców domu przy ul. Wólczańskiej w Łodzi, w którym urodził się Dedecius.
"Byliśmy organizatorami paneli dyskusyjnych z tłumaczami literatury m.in. z Rosji, Niemiec i Białorusi, którzy tworzą to, co Dedecius nazywał mostem między jedną a drugą kulturą. Ta idea mostu może być zrealizowana w Łodzi w postaci nazwania pasażu, który w przyszłości ma połączyć ul. Tuwima z ul. Moniuszki. Z jednej strony nosiłby on imię Karla Dedeciusa, a z drugiej Havy Rosenfarb (pochodząca z Łodzi żydowska pisarka, uważana za najwybitniejszą autorkę tworzącą w jidisz – przyp. red). Pasaż – przejście ma wymiar symboliczny, łączenia pewnych idei, bo do spotkania tych dwóch postaci nigdy nie doszło" - wyjaśnił dyrektor Domu Literatury Przemysław Owczarek.
Jak dodała Skłodowska, działania łódzkich instytucji kultury mają zapobiec temu, by zainteresowanie osobą wybitnego łodzianina zakończyło się wraz z projektem. "Karl Dedecius był jednym z ostatnich świadków wielokulturowej Łodzi i człowiekiem, który z tego dziedzictwa potrafił uczynić swoje bogactwo; języki, które tu poznał, służyły mu przez całe życie w pracy" - dodała.
Podtrzymaniu pamięci o Dedeciusie służyć ma wydawnictwo, prezentujące jego życie, dla którego tło stanowiły tragiczne wydarzenia XX wieku. Można w nim znaleźć bogate materiały fotograficzne, prezentowane wcześniej na wystawach oraz kopie dokumentów i teksty krytyczne poświęcone twórczości i działalności Dedeciusa.
Ze strony internetowej Muzeum można pobrać scenariusz lekcji przygotowany przez Joannę Gałwiaczek, nauczycielkę Gimnazjum im. Karla Dedeciusa w Łodzi, który proponuje uczniom wędrówkę po mieście śladami wybitnego łodzianina - w oparciu o jego wspomnienia.
Na konferencji w Muzeum Miasta Łodzi, gdzie znajduje się stała ekspozycja poświęcona Dedeciusowi, zaprezentowano najnowszy element ekspozycji - odrestaurowany przez Muzeum pulpit, przy którym tworzył tłumacz.
"Dedecius pracował na siedząco przy biurku i na stojąco przy pulpicie – ze względu na swoje zdrowie. Oprócz pulpitu w ramach projektu pozyskaliśmy dokumenty i obrazy. Rodzina Karla Dedeciusa, która odwiedzi nas jesienią, podejmie decyzję, czy obiekty te przekazane zostaną do muzealnego gabinetu Dedeciusa" - podkreśliła Skłodowska.
Karl Dedecius (1921-2016) był tłumaczem i teoretykiem przekładu, redaktorem prekursorskich, wielotomowych prezentacji literatury polskiej w Niemczech i filozofem dialogu międzykulturowego.
Urodził się w Łodzi w rodzinie niemieckiej. W czasie II wojny światowej był wcielony do Wehrmachtu, wziął udział w bitwie stalingradzkiej. Więzień sowieckich łagrów. Po ucieczce z NRD pracował w jednym z zachodnioniemieckich towarzystw ubezpieczeniowych.
Przekładał klasyków polskiej i rosyjskiej literatury na język niemiecki; wydał kilkadziesiąt antologii i tomów tłumaczeń indywidualnych pisarzy. Przetłumaczył na język niemiecki ponad trzy tysiące wierszy około trzystu polskich autorów z różnych epok. Jest edytorem serii "Polnische Bibliothek" (Biblioteka Polska), obejmującej literaturę polską od średniowiecza po współczesność oraz 7-tomowej "Panoramy literatury polskiej XX wieku".
W 1979 roku założył w Darmstadt Deutsches Polen-Institut - placówkę badawczą zajmującą się polską kulturą, historią i polityką. Uhonorowany licznymi tytułami doktora honoris causa uczelni w Polsce i Niemczech oraz wysokimi odznaczeniami państwowymi, w tym - w 2003 r. - Orderem Orła Białego. Jest Honorowym Obywatelem Miasta Łodzi.(PAP)
agm/jaw/ mow/
