To, o czym pisze Annie Ernaux – doświadczenie na wskroś francuskie, związane z historią, polityką i kulturą okazało się bardzo ciekawe i bliskie także polskim czytelnikom – mówi PAP Magdalena Budzińska, tłumaczka laureatki literackiej Nagrody Nobla.
"Jesteśmy zaskoczeni, bo nawet, jeśli ma się ogromną nadzieję i przekonanie, że wydawana przez nas autorka jest mocną kandydatką do Nagrody Nobla, to nigdy nie ma się pewności. To jest zaskoczenie, niespodzianka, połączona z wielką satysfakcją i głębokim przekonaniem, że to jest bardzo dobra decyzja.
Annie Ernaux figurowała na liście kandydatów do literackiego Nobla już od pewnego czasu. To nie tylko pisarka, której popularność rosła i pozycja się umacniała, ale to także pisarka, której twórczość jest na nasze czasy. W ubiegłym roku wydaliśmy książkę "Lata", która spotkała się w Polsce z niezwykłym odzewem. Popularność Ernaux nie jest więc popularnością zdobytą po Nagrodzie Nobla, ale to nazwisko już wcześniej było znane i cenione przez polskich czytelników" - powiedziała PAP tłumaczka Magdalena Budzińska z Wydawnictwa Czarne.
"To, o czym pisze Ernaux, to doświadczenie na wskroś francuskie, związane z historią, polityką i kulturą okazało się bardzo ciekawe i bliskie także polskim czytelnikom.
W jej twórczości uniwersalna jest opowieść o byciu reprezentantem pewnego pokolenia. Jej opowieść jest jawnie autobiograficzna. Swoją osobistą historię opowiada przez pryzmat doświadczeń całego pokolenia. To proza, która bardzo wiele uwagi poświęca miejscu i roli kobiety. To proza bardzo odważna, poruszająca zagadnienia polityczne, kwestie rewolucji kulturalnej i seksualnej we Francji i na świecie. To, co przemawia do polskich czytelników, to opowieść o awansie społecznym. Dziewczyna z małego miasteczka, córka rodziców wykonujących fizyczne zawody, trafia do Paryża, zostaje nauczycielką a później - pisarką. Historia małomiasteczkowego doświadczenia połączona z pewnym wstydem związanym z pochodzeniem - wszystko to w niej zostało i o tym w ogromnej mierze jest jej pisarstwo" - wyjaśnia Budzińska.
"Wszystkie książki Annie Ernaux są pisane w podobny sposób. Rozwijając się stylistycznie i tematycznie, pozostaje wierna swojemu stylowi pisania. To literatura niełatwa. Ona pisze rozbudowanymi, trudnymi zdaniami, obrazami. Jest tam wiele odniesień do realiów i kultury francuskiej. Z Krzysztofem Jaroszem, bo to jest wspólne tłumaczenie, wspieraliśmy się w myśleniu, o tym, jak najlepiej oddać ten styl, kulturowe zakorzenienie w polszczyźnie, sprawiając, aby było to zrozumiałe dla polskich czytelników w różnym wieku" - ocenia Budzińska.
Szwedzka Akademia nagrodziła urodzoną w 1940 roku Annie Ernaux za "odwagę i chirurgiczną precyzję, z jaką odkrywa korzenie wyobcowania oraz społecznych ograniczeń, jakim podlega jednostkowa pamięć". "W swojej twórczości bezustannie i pod różnymi kątami przygląda się życiu naznaczonemu licznymi problemami związanymi z płcią, językiem i klasą społeczną" - napisała Szwedzka Akademia.
Annie Ernaux, "prozaiczka, feministka, jedna z najważniejszych współczesnych pisarek francuskich. Wychowała się w robotniczej dzielnicy normandzkiego miasteczka Yvetot, co znacząco wpłynęło na jej twórczość. Absolwentka wydziału literatury współczesnej na uniwersytetach w Rouen oraz w Bordeaux. Przez całe dorosłe życie po ukończeniu studiów pracowała jako nauczycielka języka francuskiego. Uczyła w gimnazjach i liceach, a potem w Narodowym Centrum Nauczania na Odległość" - podaje wydawnictwo Czarne, które w tym roku opublikowało przekład powieści Ernaux pt. "Lata".
Zadebiutowała w 1974 roku powieścią "Les Armoires vides". Jest autorką ponad dwudziestu książek, m.in. wydanej po polsku mikropowieści "Miejsce". Laureatka wielu międzynarodowych nagród literackich, w tym Nagrody Renaudot (właśnie za "Miejsce") oraz Nagrody im. Marguerite Yourcenar (za całokształt twórczości).
Jej autobiograficzna, a zarazem pokoleniowa opowieść "Lata" zdobyła Nagrodę Uniwersytetu Warwick, nagrodę przyznawaną przez Association Marguerite Duras, Nagrodę im. François Mauriaca, włoską Premio Strega Europeo, a także znalazła się na krótkiej liście nominowanych do Nagrody Bookera. Jest pierwszą kobietą, której dzieła ukazały się za życia w serii Quarto prestiżowego wydawnictwa Éditions Gallimard. Jest również doktorem honoris causa uniwersytetu Cergy-Pontoise - przypomina Czarne. (PAP)
autor: Maciej Replewicz i Agata Szwedowicz
mr/ aszw/ dki/
