gmach Biblioteki Gdańskiej Polskiej Akademii Nauk. Fot. PAP/S. Kraszewski
PAN Biblioteka Gdańska organizuje wystawę najcenniejszych i najciekawszych nabytków, które trafiły do jej zbiorów specjalnych w 2017 r. Są wśród nich m.in. mapa Polski z 1593 roku oraz pocztówka, którą Wisława Szymborska wysłała do gdańskiego poety.
Jak poinformowała Marta Pawlik-Flisikowska z PAN Biblioteka Gdańska, eksponaty, o które wzbogaciła się placówka w minionym roku pochodziły z darów lub zakupów dokonanych na aukcjach, w antykwariatach i od osób prywatnych. Wyjaśniła, że znalazły się wśród nich rękopisy, stare druki, mapy, grafiki, ekslibrisy i numizmaty, dokumenty życia społecznego, pocztówki i fotografie. W większości są to przedmioty związane z Gdańskiem lub Pomorzem.
Pawlik-Flisikowska poinformowała, że na wystawie prezentującej najciekawsze i najcenniejsze nabytki znajdą się m.in. grafiki wykonane przez XVII-wiecznego gdańskiego miedziorytnika i rytownika - Jeremiasza Falcka oraz przedstawienia gdańskiego Ratusza Głównego Miasta z drugiej połowy XIX wieku.
Na ekspozycji pokazane zostaną też mapy Pomorza z różnych okresów oraz mapa Polski z 1593 roku autorstwa Gerarda de Jode (jest to najstarsza mapa naszego kraju w zbiorach Biblioteki Gdańskiej).
Na wystawie zaprezentowane zostaną też: drukowana na jedwabiu poezja okolicznościowa z XVIII wieku, pierwsza edycja „Erotyków” żyjącego na przełomie XVIII i XIX wieku poety Franciszka D. Kniaźnina oraz pochodzący z 1661 roku rękopiśmienny dokument na pergaminie wystawiony przez księcia Saksonii-Merseburga.
Z zasobu nowo pozyskanych eksponatów związanych ze stolicą Pomorza na wystawie znajdą się: wyprodukowana około 1925 roku koperta firmowa gdańskiej Fabryki Opakowań Blaszanych - tzw. Blaszanki, album gdańskiego Towarzystwa Kajakowego ze zdjęciami z wycieczek kajakowych po okolicach Gdańska z lat 1924-1937 oraz pocztówki sprzed 1945 roku. Na wystawie zobaczyć będzie można także plakaty BHP z lat 60. ub.w.
Bibliotekarze pokażą też pocztówkę wysłaną przez Wisławę Szymborską do gdańskiego poety Aleksandra Jurewicza, zbiór gdańskich medali autorstwa Alojzego Michalaka oraz medal autorstwa Artura Malinowskiego wykonany na 50. rocznicę Powstania Listopadowego.
Ekspozycja zostanie urządzona w historycznym budynku biblioteki - przy ul. Wałowej 15. Otwarta zostanie we wtorek, a czynna będzie do 23 marca.
W zbiorach specjalnych Biblioteki Gdańskiej PAN znajduje się m.in. ponad 10 tysięcy rękopisów. 380 z nich to rękopisy średniowieczne, pochodzące głównie z gdańskich bibliotek kościelnych i klasztornych. Jak informuje placówka, do najstarszych eksponatów należą fragmenty tekstu biblijnego z przełomu X/XI wieku oraz XII-wieczne kodeksy z komentarzami do psalmów, pismami św. Augustyna, tekstami ewangelii i zbiorem ustaw kościelnych Gracjana.
„Wśród bezcennych zabytków należy też wymienić fragmenty starofrancuskiego romansu rycerskiego w odpisie z XIII wieku oraz trzy krótkie modlitwy w języku polskim zapisane na okładce rękopisu z 1423 roku” – podaje placówka.
W zbiorach znajdują się też m.in.: tabliczki woskowe z zapiskami gdańskiego sądu komturskiego z przełomu XIV i XV wieku, oryginalny rękopis Marcina Lutra oraz rękopisy orientalne, w tym zapiski w językach arabskim, perskim, tureckim, ormiańskim czy tamilskim (te ostatnie pochodzą z XVII wieku i spisane zostały na liściach palmowych).
Poza rękopisami biblioteka ma też bogaty zbiór inkunabułów, wśród których wiele jest egzemplarzy unikatowych (jest to np. Breviarum Plocense z weneckiego warsztatu Hammana, wydany w 1498 roku), a także starodruków. Oba te zbiory należą do najbogatszych w Polsce.
W zbiorze starodruków znajduje się m.in. ponad 3 tys. pozycji poloników z XVI wieku, w tym pierwodruki i wznowienia utworów wszystkich tworzących w XVI wieku w Polsce pisarzy, poetów, prozaików, historiografów, polemistów, publicystów, pamiętnikarzy i tłumaczy. Z kolei w skład zbioru druków gdańskich wchodzi m. in.: komplet dzieł Jana Heweliusza (w tym dwa dzieła ręcznie kolorowane) czy unikatowa barwiona historia Gdańska Reinholda Curickego.
PAN Biblioteka Gdańska zgromadziła też prawie 8 tys. grafik, ponad 9 tys. map, atlasów i innych eksponatów kartograficznych, ponad 3 tys. monet i medali, około 13 tys. ekslibrisów, 27 tys. zdjęć, 5,5 tys. negatywów i 1,6 tys. pocztówek. Placówka może się też pochwalić bogatym zbiorem muzykaliów i teatraliów oraz dokumentów życia codziennego i około 220 tysiącami druków z XIX i XX wieku. (PAP)
autor: Anna Kisicka
aks/ je/
