Wyjątkowe interpretacje wykonawców młodszego pokolenia oraz artystów, którzy mieli zaszczyt grać z mistrzem na jednej scenie znajdą się w Toaście Urodzinowym dla Tomasza Stańki, który od niedzieli, po raz piąty, rozbrzmiewać będzie w Rzeszowie, mieście rodzinnym artysty.
Toast Urodzinowy dla Tomasza Stańki, pochodzącego z Rzeszowa wybitnego trębacza jazzowego i kompozytora, który swoje pierwsze kroki stawiał właśnie w stolicy Podkarpacia, to przedsięwzięcie artystyczne realizowane dla uczczenia jego pamięci.
Stańko jest Honorowym Obywatelem Rzeszowa, autorem hejnału miasta, który każdego dnia można usłyszeć z rzeszowskiego Ratusza.
Z okazji urodzin artysty, z inspiracji jego córki i wieloletniej managerki Anny Stańko, powstał unikatowy muzyczny projekt, którego premierowa edycja odbyła się 11-12 lipca 2019 r. w Warszawie oraz w Rzeszowie.
Tegoroczne wydarzenie w Rzeszowie rozpocznie się w niedzielę o godzinie 16 na terenie Fontanny Multimedialnej, koncertem Krystiana Balawendra, urodzonego w Rzeszowie kompozytora, trębacza, absolwenta Wydziału Kompozycji, Interpretacji, Edukacji i Jazzu Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach.
Jak przypomina Estrada Rzeszowska, współorganizator Toastu, Balawender współpracował m.in. z Justyną Steczkowską, Danutą Błażejczyk, Bartoszem Szopińskim, Katarzyną Skrzynecką, Kacprem Kuszewskim, Markiem Kaliszukiem. Koncertował również z wokalistami, laureatami programu „The Voice of Poland.”
Krystian Balawender jest liderem projektu „Bangla Jazz”, który współtworzy z muzykami: Wojciechem Myrczkiem, Kajetanem Borowskim, Andrzejem Gondkiem, Marcinem Jadachem, Piotrem Budniakiem.
Po jego koncercie w Rzeszowskich Piwnicach odbędzie się słuchowisko Michała Chołki „Istnienie poszczególne”, z muzyką nagraną przez znakomitych polskich jazzmanów, inspirowane życiem i twórczością Tomasza Stańki. W rolę mistrza jazzu wciela się znany aktor Robert Żurek. Słuchowisko zostało wyprodukowane przez Fundację Rzeszowską w 2022 roku.
Przed emisją odbędzie się rozmowa z reżyserem i autorem scenariusza.
Po zakończeniu słuchowiska, z koncertem wystąpi Paweł Palcowski Quintet. Jest to zespół pochodzącego z Rzeszowa trębacza, kompozytora, doktora oraz nauczyciela akademickiego Pawła Palcowskiego. W trakcie wieczoru zespół wykona, oprócz autorskich kompozycji lidera, również własne interpretacje utworów Tomasza Stańki.
Po koncercie odbędzie się after party w klimacie nu jazz.
Druga część 5. edycji Toastu dla Tomasza Stańki zaplanowana została tydzień później – 9 lipca.
Wtedy na scenie na dziedzińcu Zamku Lubomirskich będą miały miejsce dwa wydarzenia: „Stańko Shuffle” i „Jakob Bro Nonet”.
Autorem pierwszego z nich jest Sławomir Kurkiewicz, cieszący się dużym uznaniem kontrabasista jazzowy z Polski. Jego muzyczna droga rozwinęła się, gdy do współpracy jego i jego kolegów: Marcina Wasilewskiego i Michała Miśkiewicza, zaprosił Tomasz Stańko.
„Stańko Shuffle” przygotowany na Toast dla Tomasza Stańki będzie niejako debiutem Kurkiewicza jako kompozytora i leadera zespołu.
Jak informuje Estrada Rzeszowska, inspiracją do przygotowania „Stańko Shuffle” było jedno ze wspomnień kontrabasisty ze współpracy z Tomaszem Stańką.
„Trębaczowi wielką radość przynosiło słuchanie muzyki w trybie shuffle, czyli gdy odtwarzacz, mając do dyspozycji całą cyfrową bibliotekę muzyczną użytkownika, sam, losowo, czy w oparciu o własne algorytmy, generuje listę odtwarzania. W ten sposób Stańko słuchał fragmentu symfonii Gustava Mahlera, która płynnie przechodziła w utwór Jamesa Browna, by za chwilę sięgnąć po nagranie freejazzowej awangardy. W podobnej koncepcji pomyślany jest ten koncert” – informuje Estrada Rzeszowska.
Z kolei „Jakob Bro Nonet” to przedsięwzięcie zagranicznej gwiazdy sceny jazzowej - Jakoba Bro, duńskiego gitarzysty, który, z powodzeniem koncertuje po obu stronach Atlantyku. Jego także odkrył Tomasz Stańko, zapraszając do nagrania albumu „Dark Eyes”.
Bro po śmierci Tomasza Stańki nagrał poświęcony mu utwór „To Stanko” na swojej płycie „Uma Elmo”. Jakob Bro na koncert w ramach Toastu przygotuje specjalny projekt, który nawiązywać będzie do muzyki, którą tworzył z Tomaszem Stańką w ramach „skandynawskiego kwintetu” Dark Eyes.
Wstęp na koncerty jest bezpłatny.
Tomasz Stańko urodził się w 1942 roku w Rzeszowie, jest jego honorowym obywatelem. Był trębaczem, kompozytorem i aranżerem, jednym z najważniejszych muzyków na polskiej i europejskiej scenie jazzowej.
Skomponował dla Rzeszowa, na zamówienie włodarzy miasta - hejnał „Na cztery strony świata”, który można codziennie w południe usłyszeć na rzeszowskim rynku. Po raz pierwszy utwór został odegrany przez samego twórcę w styczniu 2016 roku, podczas obchodów 662. rocznicy założenia miasta.
Tomasz Stańko zadebiutował w 1962 r., grając w zespole Jazz Darings wraz z Adamem Makowiczem, następnie był jednym z członków słynnej grupy Krzysztofa Komedy. W 1968 r. założył własny kwintet, w skład którego weszli m.in. skrzypek Zbigniew Seifert i saksofonista Janusz Muniak.
W 1970 r. nagrał album „Music for K.” a następnie takie płyty jak „Purple Sun” (1973), „TWET” (1975) i „Balladyna” (1975), na której trębaczowi towarzyszył m.in. kontrabasista Dave Holland i saksofonista Tomasz Szukalski. Był jednym z nielicznych muzyków ze Wschodniej Europy zaproszonych do koncertów i nagrań dla słynnej wytwórni płytowej ECM Records.
Tomasz Stańko koncertował niemal na całym świecie, występował i nagrywał m.in. z Cecilem Taylorem, Janem Garbarkiem, Peterem Warrenem, Stu Martinem, Donem Cherrym, Garym Peacockiem, Davem Hollandem, Dino Saluzzim, Adamem Makowiczem, Januszem Muniakiem, Zbigniewem Seifertem, Michałem Urbaniakiem.
Jako pierwszy polski artysta został uhonorowany Europejską Nagrodą Jazzową w 2003 r. Artysta angażował się w akcje promujące muzykę jazzową. Był organizatorem i dyrektorem festiwalu „Jesień Jazzowa” w Bielsku-Białej.
Stańko nagrał około czterdziestu albumów, skomponował muzykę do kilkudziesięciu filmów, wśród których znalazły się „Pożegnanie z Marią” (reż. Filip Zylber), „Reich” (Władysław Pasikowski), „Egzekutor” (Filip Zylber) oraz spektakli teatralnych: „Balladyna”, „Nienasycenie”, „Wyzwolenie”.
Stańko współpracował także z młodymi, polskimi muzykami jazzowymi, m.in. Marcinem Maseckim i zespołem Simple Acoustic Trio.
Za swoją działalność artystyczną Stańko został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis, a także wyróżnieniem ministra kultury i dziedzictwa narodowego za całokształt pracy twórczej.
Artysta zmarł 29 lipca 2018 r. w Warszawie w wieku 76 lat.(PAP)
autorka: Agnieszka Pipała
api/ pat/
