Msza święta pogrzebowa Bohdana Urbankowskiego w kościele pw. Świętego Ignacego Loyoli w Warszawie. Fot. PAP/R. Guz
Pogrzeb zmarłego 15 czerwca pisarza, eseisty, filozofa i dramatopisarza dra Bohdana Urbankowskiego odbył się w piątek na Cmentarzu Północnym w Warszawie. Dziś żegnamy mistrza słowa i jednego z najwybitniejszych współczesnych polskich pisarzy – napisał w liście prezydent Andrzej Duda.
"Zaledwie przed miesiącem składałem Bohdanowi Urbankowskiemu życzenia z okazji 80. urodzin. Dziś żegnamy mistrza słowa i jednego z najwybitniejszych współczesnych polskich pisarzy. Oddaję hołd wspaniałemu człowiekowi i żarliwemu patriocie. Całe swoje życie poświęcił fundamentalnym wartościom" - napisał prezydent Andrzej Duda w liście odczytanym przez doradcę dr Barbarę Fedyszak-Radziejowską.
"To wzór, z którego czerpać mogą kolejne pokolenia Polaków" - wskazał szef resortu kultury.
"Wszyscy zapamiętamy go jako konsekwentnego głosiciela idei i twórcę Nowego Romantyzmu" - napisał prezydent
Urbankowski został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. W imieniu prezydenta córce zmarłego wręczyła go dr Fedyszak-Radziejowska.
Prof. Nowak o Bohdanie Urbankowskim: jak nikt inny potrafił ukazać fascynację Piłsudskim
"Łączymy się w smutku i zadumie z jego bliskimi, rodziną i przyjaciółmi, by wspominać wybitnego pisarza, poetę i eseistę, człowieka myśli i czynu. Bohdan Urbankowski był kustoszem pamięci - wiedział, że tylko społeczeństwo znające swoje korzenie i kulturę może skutecznie uporać się z problemami i budować przyszłość. Cieszył się uznaniem i zaufaniem wśród różnych środowisk" - napisał w liście minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński.
"To wzór, z którego czerpać mogą kolejne pokolenia Polaków" - podsumował szef resortu kultury.
"Był jednym z ostatnich polskich bohaterów, który rozumiał i potrafił opisać polską duszę i w której trwało marzenie wolności i niepodległości" - podkreślił Jan Józef Kasprzyk.
"Gromadzimy się dziś, aby podziękować za jego życie, które było świadectwem miłości do Polski, wdzięczni za jego poezję i książki. Był naszym przewodnikiem i wychowawcą, który uczył nas, jak dbać o Polskę, budować Rzeczpospolitą w duchu wartości. Pokazywał nam, jak budować Polskę marzeń Mickiewicza, Piłsudskiego, Herberta i Wojtyły" - powiedział szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk.
"Był jednym z ostatnich polskich bohaterów, który rozumiał i potrafił opisać polską duszę i w której trwało marzenie wolności i niepodległości" - podkreślił.
Jednym z jego najważniejszych dzieł literackich była "Czerwona msza, czyli uśmiech Stalina" - publikacja o postawie środowisk twórczych wobec komunizmu w PRL.
Bohdan Jerzy Urbankowski urodził się 19 maja 1943 r. w Warszawie. Rodzice byli zaprzysiężonymi żołnierzami AK i brali udział w Powstaniu Warszawskim. Po powstaniu wraz z rodzicami dostał się do niemieckiej niewoli i przez Pruszków trafił z matką na Śląsk. Ojciec został zamordowany przez Niemców w obozie koncentracyjnym Leitmeritz - podobozie KL Flossenbürg.
Urbankowski ukończył studia polonistyczne i filozoficzne na Uniwersytecie Warszawskim. Uczelnię opuścił z tytułem doktora nauk humanistycznych. Był twórcą i teoretykiem Nowego Romantyzmu – ruchu literackiego i jednocześnie politycznego, który głosząc idee ocalania narodu przez kulturę, nawiązywał do literatury romantycznej, okupacyjnej i emigracyjnej. Rozwinięciem jego manifestu było kilkanaście dramatów historycznych i książki filozoficzne.
Od studiów do 1989 r. był inwigilowany przez SB i z przyczyn politycznych wielokrotnie usuwany z pracy – z uczelni, z telewizji, radia i kilku redakcji. W latach 80., działając w Teatrze Płockim, zorganizował tam pierwszą i jedyną scenę teatralną "Solidarności" w Polsce – Scenę ’81. Spektakle Urbankowskiego były blokowane bądź zdejmowane ze sceny. Od 1984 r. pracował, jako zastępca redaktora naczelnego miesięcznika "Poezja", dwa lata później został usunięty.
Michał Janiszewski: Bohdan Urbankowski stał w prawdzie i zawsze pisał prawdę
Jednym z jego najważniejszych dzieł literackich była "Czerwona msza, czyli uśmiech Stalina" - publikacja o postawie środowisk twórczych wobec komunizmu w PRL.
W stanie wojennym współorganizował i współredagował wydawnictwa podziemne, pisywał m.in. w "Słowie Podziemnym", w łódzkim "Przedświcie", w "Poglądzie", warszawskim "Tu Teraz", a przede wszystkim w wydawnictwach KPN i "Solidarności".
W 1992 r. w rządzie premiera Olszewskiego, Urbankowski był doradcą ds. kultury, oświaty i wychowania przy MON. Był stypendystą Instytutu Piłsudskiego w Nowym Jorku i Fundacji Dembińskiego w Paryżu. W 2016 r. został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, rok później - srebrnym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis". W 2022 r. otrzymał Medal Komisji Edukacji Narodowej, a IPN uhonorował go tytułem "Kustosz Pamięci Narodowej".
Spuścizna Bohdana Urbankowskiego to 50 książek: dramatów, esejów i zbiorów poezji, prace filozoficznych, sztuk teatralnych i radiowych, wiersze oraz monografie m.in. Zbigniewa Herberta, Adama Mickiewicza, Józefa Piłsudskiego oraz Karola Wojtyły. Zmarł 15 czerwca 2023r.(PAP)
autor: Maciej Replewicz
mr/ dki/
