Ok. 60 egzemplarzy organów Hammonda oraz innych urządzeń, wymyślonych i skonstruowanych przez amerykańskiego wynalazcę, będzie można oglądać w Muzeum Laurensa Hammonda – nowym oddziale Muzeum Zabawek i Zabawy w Kielcach. Otwarcie - w sobotę.
Według pomysłodawców Muzeum to pierwsze tego typu muzeum w Europie. Placówka powstała dzięki porozumieniu kolekcjonera urządzeń Hammonda z Kielc i władz miasta. Eksponaty zostały użyczone Muzeum Zabawek i Zabawy na trzy lata. Będą prezentowane w siedzibie nowego oddziału instytucji – przy ulicy Kościuszki.
Ekspozycja, którą w środę zaprezentowano dziennikarzom, obejmuje ok. 30 zegarów produkowanych przez firmę Laurensa Hammonda, wymyślony przez niego stół do tasowania i rozdawania kart do brydża oraz ok. 60 różnych modeli organów, które wynalazca opatentował w 1934 r. Instrumenty i opowieść o muzykach, którzy na nich grali i komponowali, stanowią główny element wystawy.
Najstarszy z prezentowanych egzemplarzy organów Hammonda pochodzi z 1935 r. (model A), najmłodszy – z początku lat 80 ub.w. Pokazywane są też najpopularniejsze modele instrumentu typu B-3, produkowane w latach 1954-1973. „W nich jest pewien czar, to brzmienie jest niepowtarzalne, niespotykane i nie do podrobienia” – opisywał organy właściciel kolekcji Paweł Wawrzeńczyk.
Wystawa przybliża sylwetkę Hammonda, jego patenty i opowiada historię powstania instrumentu. W kolejnych salach prezentowane są biogramy światowych i polskich muzyków, którzy wykorzystywali w swej twórczości organy Hammonda. „To m.in. Jimmy Smith, który rozpowszechnił ten instrument w muzyce jazzowej, Ethel Smith - pierwsza kobieta, która świetnie grała na tych organach oraz Keith Emerson z zespołu Emerson, Lake and Palmer. A w Polsce - Benon Hardy, Wojciech Karolak czy Andrzej Zieliński z zespołu Skaldowie” - opisywał Przemysław Krystian z Muzeum.
Wyświetlane są multimedialne prezentacje z fragmentami koncertów artystów. W jednej z sal w trakcie zwiedzania można usłyszeć oryginalne dźwięki instrumentów. Zwiedzający mogą też samodzielnie zagrać na jednym z udostępnionych modeli organów.
Goście Muzeum poznają zasadę działania organów i głośników Leslie, związanych z instrumentem. „Don Leslie wymyśli typ głośnika, który wprowadzał w drżenie wydawane przez organy dźwięki. Hammond był przeciwny takim modyfikacjom, ale nie miał wpływu na to, że muzycy łączyli jego instrument z głośnikiem Leslie” - wyjaśnił Wawrzeńczyk.
Dyrektor Muzeum Zabawek i Zabawy Maciej Obara poinformował, że - ze względu na dalsze prace dostosowujące oddział na potrzeby rozbudowywanej ekspozycji - do końca roku Muzeum Hammonda będzie można zwiedzać po wcześniejszym umówieniu, w zorganizowanych grupach.
Otwarcie muzeum zaplanowano na sobotę. Wystawie będą towarzyszyły koncerty II edycji Festiwalu „Laurens Hammond. Pro Memoria”. W weekend w Kieleckim Centrum Kultury wystąpią: Silesian Hammond Group z Joanną Kaniewską, Michał Wierba i Ronnie Burrage oraz Józef Skrzek Band z projektem „Józefina”.
Organy Hammonda wydobywają dźwięk na zasadzie indukcji elektromagnetycznej. Instrument mógł wytworzyć bardzo dużą ilość kombinacji dźwiękowych, co było innowacją wynalazku. Pierwotnym miejscem przeznaczenia dla organów - wg Hammonda - były kościoły. Twórca był przeciwny wykorzystywaniu instrumentu w muzyce rozrywkowej, ale ten okazał się przełomowym w historii muzyki.
Chętnie korzystali z niego twórcy jazzu i różnych gatunków rocka. Organy Hammonda wykorzystywali na scenie m.in.: George Gershwin, Jimmy Smith, Keith Emerson, Thijs van Leer, a w Polsce - Andrzej Zieliński, Czesław Niemen, Wojciech Karolak, Krzysztof Sadowski.
Amerykanin Laurens Hammond (1895-1973) od najmłodszych lat interesował się majsterkowaniem. Jako 15-latek zaprojektował automatyczną skrzynię biegów, na którą w 1910 r. uzyskał swój pierwszy patent. Interesował się też muzyką – pobierał lekcje gry na fortepianie, był zafascynowany dźwiękami płynącymi z kościelnych organów. W 1916 r. ukończył studia z tytułem inżyniera mechanika. Podczas II wojny światowej współpracował z wojskiem i rządem USA – konstruował m.in. żyroskopy do łodzi podwodnych i mechanizmy do samonaprowadzających się bomb. Hammond opatentował ok. 90 wynalazków, m. in. cichobieżny napęd zegarowy, zegary z silnikami synchronicznymi, okulary 3D do oglądania filmów w trójwymiarze.
Muzeum Zabawek i Zabawy w Kielcach jest najstarszą instytucją o podobnym profilu w Polsce. Powstało w 1979 r. jako Muzeum Zabawkarstwa przy Krajowym Związku Spółdzielni Zabawkarskich.
Placówka posiada ponad 28 tys. eksponatów, wśród nich zabawki historyczne, etnograficzne, artystyczne i współczesne. Oprócz wystaw jest miejscem warsztatów edukacyjnych dla dzieci i młodzieży. Rocznie muzeum odwiedza 30-40 tys. osób. (PAP)
Autor: Katarzyna Bańcer
Edytor: Agata Zbieg
ban/ agz/
