Wprowadzenie – w odniesieniu do instytucji kultury – podmiotów zależnych, będących jednostkami organizacyjnymi mającymi siedzibę poza terytorium Polski, których celem będzie prowadzenie poza granicami RP działalności kulturalnej – zakłada projekt, który ukazał się na stronie Rządowego Centrum Legislacji.
Opublikowany we wtorek na stronie RCL projekt ustawy o zmianie ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej został przygotowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Ma on na celu - jak głosi uzasadnienie - wprowadzenie w odniesieniu do instytucji kultury dla których organizatorem jest minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, "możliwości tworzenia za zgodą udzieloną przez organizatora, po uprzednim uzyskaniu opinii ministra właściwego do spraw zagranicznych oraz zgody ministra właściwego do spraw finansów publicznych, podmiotów zależnych, będących jednostkami organizacyjnymi mającymi siedzibę poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej", których celem będzie prowadzenie poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej działalności kulturalnej.
Zastosowane rozwiązanie będzie co do zasady regulacją analogiczną do tej, która funkcjonuje już w odniesieniu do Instytutu Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego.
W projekcie znalazł się przepis określający dopuszczalność oraz sposób tworzenia podmiotów zależnych przez instytucję kultury, dla której organizatorem jest minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, jak również sposób funkcjonowania, finansowania oraz likwidacji tych podmiotów.
Jak wskazano, podmiot zależny, powoływany zgodnie z proponowanymi w projekcie ustawy regulacjami, będzie "wyposażony w podmiotowość prawną zgodną z prawem państwa, w którym będzie prowadził działalność i będzie mógł samodzielnie występować w miejscowym obrocie prawnym, będąc jednocześnie podmiotem w pełni kontrolowanym przez instytucję kultury, dla której organizatorem jest minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego".
Zgodnie z projektowanymi zapisami, podmioty zależne tworzone będą na wniosek instytucji kultury, dla której organizatorem jest minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, za zgodą tego organizatora, po uprzednim uzyskaniu opinii ministra właściwego do spraw zagranicznych oraz zgody ministra właściwego do spraw finansów publicznych.
"Powyższe działania i wymagania podyktowane są: koniecznością prowadzenia przez państwowe instytucje kultury działalności kulturalnej za granicą w sposób nienaruszający spójności polityki zagranicznej państwa, spójności w wydatkowaniu środków publicznych oraz koniecznością uwzględnienia tych wydatków w budżecie państwa, a także koniecznością zapewnienia realizacji ustawowych obowiązków sprawowania kontroli i nadzoru dysponentów środków budżetowych nad ich prawidłowym wydatkowaniem z zachowaniem zasad dyscypliny finansów publicznych" - czytamy w uzasadnieniu projektu.
Podkreślono w nim, że zaproponowane rozwiązanie usunie praktyczne problemy związane z "obiektywnym brakiem możliwości wskazania właściwych przepisów państwa obcego, znajdujących zastosowanie do działalności kulturalnej prowadzonej przez polską państwową instytucję kultury na terytorium tego państwa, ponieważ działalność ta będzie mogła być realizowana za pośrednictwem podmiotów organizacyjnych, funkcjonujących w formie prawnej znanej ustawodawstwu tego państwa".
Zaznaczono również, iż wprowadzenie tego rozwiązania było podyktowane koniecznością stworzenia ram instytucjonalnych, które umożliwiłyby zapewnienie stałych źródeł finansowania podmiotom emigracyjnym, utworzonym na postawie prawa obcego i prowadzącym działalność w zakresie ochrony polskiego dziedzictwa narodowego, które dysponują zgromadzonymi za granicą historycznymi kolekcjami i zbiorami dóbr kultury, istotnymi dla polskiego dziedzictwa kulturowego.
Projektodawca uwzględnia przy tym fakt, że "problemy, związane ze wskazaniem właściwych przepisów państwa obcego, znajdujących zastosowanie do działalności prowadzonej na terytorium tego państwa przez polski podmiot państwowy, mogą, i co do zasady powinny być, rozstrzygane na gruncie stosownej umowy międzynarodowej, zawieranej na szczeblu międzyrządowym".
"Niemniej waga i znaczenie niektórych organizacji emigracyjnych dla polskiej kultury oraz ogromna wartość, jaką dla polskiego dziedzictwa kulturowego przedstawiają zgromadzone przez te organizacje zbiory, uzasadniają dążenie do tego, aby minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego jako organizator dysponował skutecznymi narzędziami, umożliwiającymi stworzenie ram instytucjonalnych, pozwalających na zapewnienie stałych źródeł finansowania tym organizacjom, również w przypadkach, w których brak woli innego państwa lub inne względy natury politycznej uniemożliwiają zawarcie tego rodzaju umowy" - zauważono w uzasadnieniu.
Jak dodano, uzasadnione jest wprowadzenie przepisów umożliwiających państwu polskiemu (i stosownie do kompetencji ministrowi właściwemu do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego) wsparcie instytucjonalne, finansowe oraz organizacyjne podmiotów, które zgromadziły swoje zbiory poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. (PAP)
akn/ aszw/
