W Warszawie wystawa rysunków żołnierza Armii Andersa i jego stryjecznej wnuczki

Wystawa "Artystyczny dialog pokoleń" stanowi próbę przywrócenia pamięci o początkującym malarzu, żołnierzu Armii Andersa, Romanie Burdyle, któremu wojna zabrała szansę na normalne życie. "Bardzo mi zależy na przywróceniu pamięci o Romanie, przede wszystkim jako artyście. Żołnierzem był z przypadku, tak go losy rzuciły. Wojna wdarła się w jego życie, w plany młodego człowieka, studenta ASP. Roman otwierał się na świat, a wojna mu te plany zdewastowała" - wyjaśniła malarka Paulina Dąbrowska-Dorożyńska.

Roman Burdyłło, student warszawskiej ASP, należał do grona dobrze zapowiadających się artystów, o czym świadczy indeks z bardzo dobrymi ocenami i pozytywna opinia profesora - Karola Tichego. Niestety wybuch II wojny światowej zupełnie zmienił jego plany.

Paulina Dąbrowska-Dorożyńska przyznała, że czuje powinność, aby przywrócić pamięć o bracie swojego dziadka "Nie może być tak, że ktoś chciał, miał potencjał, ale zostało to brutalnie przerwane, i żeby o tym zapomnieć. Nie można takiego talentu i człowieka sprowadzić jedynie do roli jednego z żołnierzy generała Andersa" - powiedziała malarka. Dodała, że Roman Burdyłło przez całą wojnę starał się jak najwięcej malować, żeby ćwiczyć rękę. "Patrząc na to co robił, jak rysował, jak pracował przez wszystkie lata wojny, nie godził się z tą rzeczywistością i widział siebie w przyszłości" - powiedziała malarka.

Podczas wędrówki z Rosji, przez m.in. Kazachstan, Uzbekistan, Iran, Irak, Egipt, aż do Włoch - pod Monte Cassino, Roman Burdyłło na niewielkich karteczkach rysował miejsca, ludzi i zdarzenia, które zobaczył. Jego prace, a także dzieła innych artystów należących do Armii Andersa, były wystawiano m. in. w Teheranie i Bagdadzie. Po śmierci Burdyłły pod Monte Cassino żołnierze przechowali jego obrazki i odesłali rodzinie.

Wystawa "Artystyczny dialog pokoleń" składa się z czternastu obrazów autorstwa malarki Pauliny Dąbrowskiej-Dorożyńskiej, namalowanych na podstawie szkiców Romana Burdyłło. "W pewnym momencie zebrałam się na odwagę, żeby spróbować wyobrazić sobie co on widział" - powiedziała artystka.

Paulina Dąbrowska-Dorożyńska wyjaśniła, że pierwszym obrazem, który namalowała były łódki na Morzu Kaspijskim. "Szkic Romana jest bardzo prosty, to jest dosłownie zarys łódek, zwieszone maszty i odbicie w wodzie łódek stojących w morzu bez fal. Patrząc na szkic złożony z dosłownie dziesięciu kresek próbowałam sobie wyobrazić, jak to wyglądało, jaka to była pora dnia, nie wiał wiatr, morze było spokojne, może to był zmierzch, może to był poranek" - zastanawiała artystka. Dodała, że efektem rozmyślań było namalowanie dwóch obrazów, łódki o poranku i o zmierzchu.

Malarka przyznała, że zagłębiając się w obrazki i notatki pozostawione przez stryjecznego dziadka odkryła, że ich podejście do sztuki, malarstwa jest bardzo bliskie. "Być może jestem mentalnie nie współczesną artystką, ale pokolenie wstecz. Ucieszyło mnie, że nadawaliśmy z Romanem na tych samych falach" - podsumowała Paulina Dąbrowska-Dorożyńska.

Roman Burdyłło urodził się w Moskwie w 1912 roku, gdzie jego ojciec Jan Burdyłło miał obowiązek odbyć służbę wojskową. Po rewolucji październikowej sytuacja finansowa rodziny uległa drastycznemu pogorszeniu, co wpłynęło na decyzję o przeprowadzce do rodzinnego miasta Krynki, znajdującego się w województwie grodzieńskim. Roman Burdyłło rozpoczął naukę na warszawskiej ASP, którą przerwał wybuch II Wojny Światowej. Planował ucieczkę na Zachód, jednak został internowany w litewskim obozie, a później w Moskwie. W 1941 roku dołączył do Armii Andersa. Zginął 12 maja 1944 roku podczas ataku na Monte Cassino. Został pochowany na Polskim Cmentarzu Wojennym na Monte Cassino w kwaterze 7-F-10.

Inspiracją do stworzenia wystawy była przypadająca w tym roku 80. rocznica zdobycia Monte Cassino przez Armię Andersa, a także chęć oddania hołdu poległym podczas walk żołnierzom. Wystawę "Artystyczny dialog pokoleń" będzie można oglądać w holu Pałacu Staszica, przy ul. Nowy Świat 72, do 14 listopada. (PAP)

pmal/ aszw/