Jarosław Modzelewski, "Trudności w poruszaniu się" (1987)
Około 150 prac polskich artystów z okresu lat 80. m.in. Jarosława Modzelewskiego, Marka Sobczyka, Włodzimierza Pawlaka, będzie można zobaczyć na wystawie kolekcji Barbary i Andrzej Bonarskich, która czynna jest od wtorku w Oranżerii Pałacu w Wilanowie.
"Kolekcja Barbary i Andrzeja Bonarskich to wyjątkowy zbiór sztuki polskiej lat 80., obrazów i rzeźb zaliczanych do tzw. nowej ekspresji z ikonicznymi dla tego okresu pracami takich artystów jak Jarosław Modzelewski, Włodzimierz Pawlak czy Marek Sobczyk. To unikatowy zbiór sztuki będący świadectwem dynamiki kultury artystycznej w schyłkowym PRL-u, kiedy kształtowały się nowe formy życia artystycznego" - mówiła na wtorkowej konferencji prasowej Bożena Czubak, kurator wystawy.
Bożena Czubak: "Kolekcja Barbary i Andrzeja Bonarskich to wyjątkowy zbiór sztuki polskiej lat 80., obrazów i rzeźb zaliczanych do tzw. nowej ekspresji z ikonicznymi dla tego okresu pracami takich artystów jak Jarosław Modzelewski, Włodzimierz Pawlak czy Marek Sobczyk. To unikatowy zbiór sztuki będący świadectwem dynamiki kultury artystycznej w schyłkowym PRL-u, kiedy kształtowały się nowe formy życia artystycznego".
Kuratorka podkreśliła, że prezentowana kolekcja daje wgląd w sztukę dekady, w której przemianom społecznym towarzyszyły przewartościowania artystyczne. "Nowa formacja twórców odrzucających retorykę oficjalnej władzy i podziemnej opozycji wypracowywała nowe idiomy sztuki, często wybujałej stylistycznie, pełnej humoru i ironii, niewspółmiernie kolorowej wobec szarej rzeczywistości i bywało, że niedorzecznie absurdalnej w egzotycznych odniesieniach. Wystawa zapoczątkowanej w tym czasie kolekcji jest okazją, by przyjrzeć się tej barwnej, najpierw emocjonującej, a potem zapomnianej dekadzie. Spojrzenie na prezentowane zbiory w kontekście wydarzeń ówczesnej sceny artystycznej umożliwiają pokazywane na wystawie filmy dokumentujące większość z wystaw zorganizowanych przez Andrzeja Bonarskiego od 1986 do 1991 roku" - mówiła Czubak.
Andrzej Bonarski (ur. 1932), dziennikarz i scenarzysta, od połowy lat 80. prywatny przedsiębiorca, zorganizował w przeciągu czterech lat 22 wystawy najnowszej polskiej sztuki, przeważnie artystów z środowiska warszawskiego. Najgłośniejszą z nich był grupowy pokaz "Co słychać?” w dawnych Zakładach Norblina w Warszawie (1987) – jedna z najważniejszych wystaw promujących sztukę tzw. nowej ekspresji.
"To było tak... jak w legendzie. Dawno temu, kiedy nie było jeszcze rynku sztuki w Polsce, pojawił się Andrzej Bonarski. Wieść o jego wystawach obiegła dobrze poinformowaną część stolicy lotem błyskawicy. Oto człowiek, który za własne pieniądze organizuje wystawy sztuki współczesnej. Kupuje obrazy. Będzie rynek. Będzie inaczej. Przed opuszczoną fabryką Norblina gromadzili się artyści i gapie zainteresowani, kpiarze i przypadkowi przechodnie. Pytali: +co słychać?+, +czy to sztuka?+, +czy można na niej zarobić?+, i +to w fabryce?+ Pytań było więcej” - wspominał Radosław Mleczko, krytyk sztuki.
Działalność Bonarskiego miała wyjątkowy charakter na tle życia artystycznego schyłkowego okresu PRL. Była próbą wskrzeszenia prywatnego mecenatu i zarazem budowy podstaw rynku sztuki współczesnej w Polsce. Dzięki współpracy z kuratorami i historykami sztuki, przede wszystkimi Marylą Sitkowską, Bonarski niezależnie od struktur oficjalnych i opozycji przykościelnej, skutecznie współkreował kanon młodej sztuki lat 80., szczególnie malarstwa.
W Oranżerii Pałacu w Wilanowie zobaczyć można prace min. Jarosława Modzelewskiego, Włodzimierza Pawlaka, Marka Sobczyka, Tomasza Sikorskiego, Łodzi Kaliskiej, Katarzyny Kozyry, Władysława Hasiora, Henryka Stażewskiego, Josepha Beuysa czy Jurija Lejdermana. Wystawa obejmuje również wybór z późniejszej części zbiorów powiększających się w kolejnych dekadach o znaczące dzieła faworytek feministycznej krytyki, jak Zofia Kulik, Natalia LL, Katarzyna Kozyra, Katarzyna Górna.
W tej części kolekcji, oscylującej pomiędzy różnymi wątkami i postaciami sztuki współczesnej, znacząco prezentują się prace Władysława Hasiora, którego Andrzej Bonarski uczynił jednym z głównych bohaterów swojej ostatniej wystawy zorganizowanej w 1991 roku w warszawskiej Zachęcie pod hasłem "Polski szyk". Nieznanym dotąd wątkiem tej kolekcji jest zestaw prac Henryka Stażewskiego, m.in. seria jego autoportretów i przede wszystkim niepublikowane wcześniej szkice nestora awangardy.
Wystawa sztuki z kolekcji Barbary i Andrzeja Bonarskich to trzecia propozycja cyklicznego programu prezentacji najbardziej znaczących prywatnych kolekcji sztuki współczesnej i nowoczesnej, realizowanego przez Fundację Profile i Muzeum Pałac w Wilanowie pod hasłem "Uśpiony kapitał". Cykl zainaugurowany został przed dwoma laty przeglądem dokonań XX-wiecznej fotografii i kontynuowany był w zeszłym roku wystawa dzieł Stanisława Ignacego Witkiewicza. Kolekcję Bonarskich będzie można oglądać w Wilanowie do końca lipca. (PAP)
aszw/ ls/
