Sokrat Janowicz. Fot. PAP/P. Supernak
Sokrat Janowicz - współczesny pisarz tworzący po białorusku, nazywany Pisarzem Obojga Narodów, wielki autorytet środowiska mniejszości białoruskiej w Polsce zmarł wieczorem w niedzielę w Krynkach (Podlaskie). We wrześniu tego roku skończyłby 77 lat.
O śmierci Janowicza poinformował PAP Jerzy Chmielewski, prezes Fundacji Villa Sokrates, która wśród głównych celów swego działania ma zachowanie, pielęgnowanie i propagowanie dorobku Janowicza, a także wspieranie rozwoju tożsamości kulturowej Białorusinów w Polsce.
"Odszedł od nas człowiek wielkiego formatu – wybitny polski Białorusin, uznany i ceniony pisarz, intelektualista, zasłużony obywatel" - podkreślił Chmielewski.
Sokrat Janowicz urodził się 4 września 1936 r. w Krynkach. Był absolwentem polonistyki na Uniwersytecie Warszawskim. Debiutował jako poeta w 1956 roku na łamach białoruskiego miesięcznika "Niwa" (wydawanego dotąd w Białymstoku), gdzie pracował też jako dziennikarz i redaktor.
Był współzałożycielem Białoruskiego Stowarzyszenia Literackiego "Białowieża" i Białoruskiego Zjednoczenia Demokratycznego. Wydał ponad dwadzieścia książek, m.in. tom opowiadań "Zahony" (1969), powieści "Ściana" (1979), "Samosiej" (1981), tomy esejów: "Białoruś, Białoruś" (1987) oraz "Terra incognita: Białoruś" (1993). Najbliższym mu gatunkiem literackim były liryczne miniatury pisane prozą poetycką, nazwane przez krytyków "sokratkami".
Wydał kilka zbiorów miniatur, m.in. "Wielkie miasto Białystok" (1973), "Zapomnieliska" (1978), "Małe dni" (1981), "Trzecia pora" (1983), "Miniatures" (1984), "Listowie" (1995).
Przetłumaczył na białoruski utwory m.in. Tadeusza Różewicza i Edwarda Redlińskiego. Wraz z Leonem Tarasewiczem i Jerzym Chmielewskim założył stowarzyszenie Villa Sokrates, które wydaje rocznik literacki "Annus Albaruthenicus" ("Rok Białoruski"), skierowany do literackiej Europy. Organizował też "Trialogi Białoruskie" - międzynarodowe dyskusje o kulturze i literaturze.
W swych publicznych wystąpieniach Janowicz często mówił o porozumieniu między Polakami i Białorusinami. Krytycznie wypowiadał się o naruszaniu praw mniejszości białoruskiej w naszym kraju i reżimie Aleksandra Łukaszenki na Białorusi. Zwracał uwagę na asymilację, także językową, mniejszości białoruskiej w Polsce.
Kilka lat temu za wybitne zasługi dla kultury polskiej w świecie Janowicz otrzymał nagrodę ministra spraw zagranicznych, został też odznaczony przez ministra kultury.
Uhonorowano go także Nagrodą im. Andrzeja Drawicza, przyznawaną osobom wnoszącym istotny wkład w zwiększanie roli i znaczenia polskiego dziedzictwa kulturowego na świecie, a szczególnie za kształtowanie naszych partnerskich kontaktów z innymi narodami w duchu tolerancji, poszanowania odmienności i wzajemnego zrozumienia. (PAP)
rof/ swi/ abe/ jbr/
