Absolwenci Liceum Ogólnokształcącego im. Marszałka Stanisława Małachowskiego w Płocku wystąpili z inicjatywą budowy pomnika patrona szkoły, którego imię nosi ona od 1921 r. Pomnik ma stanąć w 100. rocznicę nadania szkole obecnej nazwy. Trwa zbiórka funduszy na ten cel.
„Małachowianka”, bo tak nazywane jest wśród uczniów i absolwentów płockie Liceum Ogólnokształcącego im. Marszałka Stanisława Małachowskiego, to najstarsza polska szkoła i jedna z najstarszych w Europie, istniejąca nieprzerwanie w tym samym miejscu od 1180 r.
Projekt upamiętnienia patrona „Małachowianki”, marszałka Sejmu Czteroletniego i twórcy Konstytucji 3 Maja, koordynuje powołane w tym celu Towarzystwo Budowy Pomnika Marszałka Stanisława Małachowskiego. To inicjatywa dawnych uczniów szkoły - z jednej klasy, którzy egzamin dojrzałości zdawali w 1963 r. Aby zebrać fundusze na realizację projektu i budowę pomnika, planują oni m.in. zorganizowanie koncertu oraz aukcji osobistych pamiątek.
Jak powiedział PAP prezes Towarzystwa Budowy Pomnika Marszałka Stanisława Małachowskiego prof. Lech Chyczewski, obecny rektor Wyższej Szkoły Medycznej w Białymstoku, podczas spotkania kolegów z dawnej klasy „Małachowianki”, jeden z nich, Jan Koskowski, zwrócił uwagę, że dokładnie 25 września 2021 r. przypadać będzie 100. rocznica nadania szkole obecnego imienia i przemianowania ówczesnej ulicy Gimnazjalnej, przy której znajduje się placówka, na ulicę Małachowskiego.
„Właśnie wtedy, w trakcie rozmowy szkolnych kolegów z naszej dawnej klasy, zrodził się pomysł, żeby tę okrągłą rocznicę, związaną z patronem szkoły, uczcić w sposób specjalny, wyjątkowy, poprzez wzniesienie pomnika marszałka Stanisława Małachowskiego. Pomysł zyskał aplauz. W związku z tym zawiązaliśmy i zarejestrowaliśmy Towarzystwo Budowy Pomnika Marszałka Stanisława Małachowskiego. Potem, krok po kroku, przystąpiliśmy do kolejnych działań. Założyliśmy stronę internetową, gdzie przypominamy postać marszałka Sejmu Czteroletniego, a także prezentujemy założenia naszego projektu. To strona interaktywna, poprzez którą można składać darowizny. W ten sposób zbieramy środki na realizację projektu” – wyjaśnił prof. Chyczewski.
Podkreślił, że przy tworzeniu strony http://tbpmsm.pl pomógł jeden z kolegów z dawnej klasy „Małachowianki” Zbigniew Radzikowski, informatyk, mieszkający obecnie w Kanadzie, który jest jednocześnie członkiem zarządu Towarzystwa Budowy Pomnika Marszałka Stanisława Małachowskiego.
„Inicjatywa budowy pomnika otwarta jest dla każdego, nie tylko dla mieszkańców Płocka, ale Mazowsza, Polski, całej Europy, a także tych na innych kontynentach. Wszyscy, którzy znajdują ją interesującą i pożyteczną, mogą w niej uczestniczyć” – deklarują m.in. inicjatorzy przedsięwzięcia na stronie internetowej projektu.
Jak powiedział prof. Chyczewski, plan budowy pomnika zakłada, że byłby to monument przedstawiający postać Stanisława Małachowskiego trzymającego w jednej ręce Konstytucję 3 Maja, a w drugiej laskę marszałkowską – odlana z brązu figura, w postawie stojącej o wysokości do dwóch metrów, miałaby wieńczyć podobnych rozmiarów cokół, wykonany z kamienia szlachetnego.
„To jest pewna wizja, propozycja. Na projekt pomnika ogłosimy oczywiście konkurs” – dodał prof. Chyczewski. Przyznał, że rozpatrywanych jest kilka lokalizacji monumentu w bezpośrednim sąsiedztwie płockiego Liceum Ogólnokształcącego im. Marszałka Stanisława Małachowskiego, a jedną z nich jest skrzyżowanie ulic w pobliżu głównego wejścia do szkoły, nad którym widnieje napis „Alma Mater Plocensis”.
„To miejsce znajdujące niedaleko placu, gdzie co roku w Płocku odbywają się główne uroczystości święta Konstytucji 3 Maja. Taka lokalizacja pomnika wydawałaby się chyba najbardziej odpowiednia, nawiązując do dorocznych obchodów oraz do historycznej roli, jaką odegrał marszałek Sejmu Czteroletniego. Chcemy by w bezpośrednim sąsiedztwie monumentu stanął również kiosk multimedialny z dostępnymi tam informacjami na temat samego marszałka oraz dziejów naszej szkoły, której patronuje” – dodał prof. Chyczewski.
Zaznaczył, iż Towarzystwo Budowy Pomnika Marszałka Stanisława Małachowskiego planuje zorganizowanie koncertu solistów opery i baletu z Warszawy oraz aukcji, na którą każdy, kto chciałby wesprzeć projekt, mógłby przekazać ciekawe, np. osobiste pamiątki, „rzeczy, których nigdzie indziej się nie kupi” - dochód przeznaczony zostanie w całości na główny cel przedsięwzięcia.
„Odsłonięcie pomnika planujemy na 25 września 2021 r., by w ten sposób uczcić datę, gdy sto lat wcześniej ogłoszono w Płocku akt nadania szkole miana Gimnazjum Państwowego imienia Marszałka Stanisława Małachowskiego” – zapowiedział prof. Chyczewski. Przyznał, że jubileuszowej uroczystości towarzyszyłaby okolicznościowa publikacja, monografia na temat obecnego patrona najstarszej polskiej szkoły, autorstwa prof. Adama Dobrońskiego, historyka.
W dokumencie organizacyjnym z września 1921 r. ówczesny minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego Antoni Ponikowski napisał m.in.: „Na mocy aktu z dnia 11 czerwca 1921 r. Państwo Polskie objęło w ponowne posiadanie istniejącą od siedmiu stuleci w mieście Płocku szkołę średnią męską, która w latach wielkiej wojny światowej pozostawała pod opieką miejscowego Koła Polskiej Macierzy Szkolnej. Niniejszym uznaję tę szkołę za państwową i nadaję jej miano: Gimnazjum Państwowe imienia Marszałka Stanisława Małachowskiego”.
I dodał dalej: „Niechże czcigodna postać +polskiego Arystydesa+ opromieniona aureolą Wielkiego Sejmu i Konstytucji Majowej, stanie się dla młodzieży polskiej wychowującej się w sędziwych murach prastarej uczelni, wzorem prawości i czystości duszy i czynów, cnoty obywatelskiej oraz zawsze chętnej gotowości do służenia Ojczyźnie”.
W komitecie honorowym budowy pomnika marszałka Stanisława Małachowskiego w Płocku znaleźli się m.in. prezydent miasta Andrzej Nowakowski, mazowiecki marszałek Adam Struzik, biskup płocki Piotr Libera, dyrektor „Małachowianki” Katarzyna Góralska oraz jako zasłużony „Małachowiak” ks. prof. Wojciech Góralski, znawca prawa kanonicznego, wykładowca Wyższego Seminarium Duchownego w Płocku i Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, w 1993 r. jeden z negocjatorów Konkordatu.
W obecnym Liceum Ogólnokształcącym im. Marszałka Stanisława Małachowskiego w Płocku zachowały się najstarsze budynki szkoły, fragmenty murów średniowiecznej kolegiaty św. Michała, przy której szkoła została ufundowana, XV-wieczna wieża i XVII-wieczny budynek ówczesnego Kolegium Jezuickiego.
W przeszłości wykładowcami szkoły byli m.in.: profesor retoryki św. Andrzej Bobola (ok. 1591-1657) i Wojciech Szweykowski (1773-1838) - pierwszy rektor Uniwersytetu Warszawskiego. W szkole uczyli się natomiast: nauczyciel dzieci Adama Mickiewicza - Hieronim Napoleon Bońkowski (1807-86); ogłoszony błogosławionym Honorat Koźmiński (1829-1916); prezydent II RP i profesor Politechniki Lwowskiej Ignacy Mościcki (1867-1946); uczestnik bitwy o Anglię, dowódca polskiego skrzydła i słynnego Dywizjonu 303 płk Jan Zumbach (1915-86), podróżnik Tony Halik (1921-98), a także pierwszy premier III RP Tadeusz Mazowiecki (1927-2013). (PAP)
mb/ agz/
