Zorganizowane w Bytomiu sympozjum poświęcone losom Żołnierzy Wyklętych oraz konferencja dla młodzieży w gmachu Sejmu Śląskiego w Katowicach były elementami obchodów Narodowego Dnia Pamięci "Żołnierzy Wyklętych" w woj. śląskim. Podczas bytomskiego sympozjum mówiono m.in. o postaci Piotra Woźniaka – pochodzącego z Kresów żołnierza AK, który po wojnie współorganizował antykomunistyczne podziemie na obszarze od Przemyśla do Sandomierza.
W ramach amnestii w 1947 r. Woźniak ujawnił się i osiadł w Bytomiu podejmując pracę jako nauczyciel. Aresztowany kilka miesięcy później był torturowany, skazany dwukrotnie na karę śmierci – ostatecznie spędził w ciężkim więzieniu siedem lat. Przez lata żył obserwowany – był jednym z twórców miejscowej nauczycielskiej „Solidarności”, napisał wydaną w podziemiu książkę „Zapluty karzeł reakcji. Wspomnienia AK-owca z więzień PRL”, uczestniczył w organizacji wizyty w Bytomiu ks. Jerzego Popiełuszki. Zmarł w 1988 r. Jego nazwiskiem nazwano ulicę w centrum miasta, bieżący rok jest też w Bytomiu Rokiem Piotra Woźniaka
Dyrektor katowickiego oddziału IPN Andrzej Drogoń przypomniał, że na terenie województwa śląskiego żyło przez lata wielu takich bohaterów - obecnie często zapomnianych, pomijanych. Tylko niektórzy żyją do dzisiaj. „A to są właśnie ci, którzy stanowią żywe źródło prawdy, wiedzy o tym, co warte są zasady stawiane na najwyższych półkach” – ocenił Drogoń.
W konferencji zorganizowanej w Katowicach przez Klub Historyczny im. gen. Stefana Roweckiego „Grota” uczestniczyła młodzież katowickich liceów. Jak akcentowali mówcy – prócz Drogonia m.in. marszałek woj. śląskiego Adam Matusiewicz i wicewojewoda Piotr Spyra - zbrojna działalność Wyklętych była najdłuższym polskim powstaniem w obronie wartości związanych ze słowami: Bóg, Honor i Ojczyzna.
„To byli żołnierze wojska polskiego - wierni polskiemu rządowi w Londynie. (...) Tym ludziom należą się dzisiaj szczególne wyrazy uznania i podziękowania (...) – wtedy przegrali, musieli przegrać, ale ich dzieło zostało w sercach Polaków i dzięki temu byliśmy na tyle silni, (...) że w 1989 r. mogliśmy tak mocno wspomóc przemiany, aby uzyskać wolność i niepodległość” – powiedział marszałek Matusiewicz.
„Owi szaleńcy – w liczbie, jak się szacuje, ok. 17 tys., w 350 różnych związkach i formacjach militarnych – przez kilkanaście lat próbowali powiedzieć +nie+ totalitaryzmowi” – podkreślił Drogoń.
„To byli żołnierze wojska polskiego - wierni polskiemu rządowi w Londynie. (...) Tym ludziom należą się dzisiaj szczególne wyrazy uznania i podziękowania (...) – wtedy przegrali, musieli przegrać, ale ich dzieło zostało w sercach Polaków i dzięki temu byliśmy na tyle silni, (...) że w 1989 r. mogliśmy tak mocno wspomóc przemiany, aby uzyskać wolność i niepodległość” – powiedział marszałek Matusiewicz.
„To święto świeżej daty, a już przez wiele środowisk czy wiele periodyków podważane. (...) Mimo często świadomego zamieszania robionego na ten temat musimy pamiętać, że Żołnierze Wyklęci (...) to ważna część naszego dziedzictwa historycznego, ważna część naszej narodowej, polskiej pamięci” – przekonywał wicewojewoda Spyra.
W ramach obchodów Narodowego Dnia Pamięci "Żołnierzy Wyklętych" w czwartek rano katowicki IPN pokazał w swojej siedzibie wybór poświęconych tematowi dokumentów filmowych. Na wieczór w katowickim kinie „Światowid” zaplanowano muzyczno–poetycko-filmowy wieczór z pokazami filmów Aliny Czerniakowskiej.
Program obchodów realizowano także w innych miastach regionu. W środę w Tarnowskich Górach zorganizowano sesję popularnonaukową „Podziemie antykomunistyczne na Górnym Śląsku 1945–1956”. Program czwartkowych obchodów Dnia Pamięci w Sosnowcu wypełniły msza św. w kościele św. Tomasza Apostoła, Apel Poległych pod pomnikiem Męczeństwa Kobiet Polskich Walczących w Szeregach AK i prelekcja.
W Częstochowie przygotowano finisaż wystawy „Rotmistrz Witold Pilecki – ochotnik do Auschwitz”; zaplanowano też mszę św. w kościele Najświętszego Imienia Maryi, złożenie wieńców pod tablicą pamięci kpt. Stanisława Sojczyńskiego „Warszyca” i Żołnierzy Konspiracyjnego Wojska Polskiego oraz okolicznościowe spotkanie w Ratuszu.
Szkoły z woj. śląskiego mogą zgłaszać się do katowickiego IPN z prośbą o przesłanie elektronicznej wersji wystawy „Żołnierze Wyklęci – antykomunistyczne podziemie zbrojne po 1944 r.”. Po zawarciu z IPN-em stosownej umowy, zdigitalizowana wystawa prezentująca m.in. dzieje oporu na kresach południowo-wschodnich i Nowogródczyźnie może być wykorzystywana jako pomoc dydaktyczna.(PAP)
mtb/ hes/ gma/
