Obchody 41. rocznicy powstania WZZ Wybrzeża, organizowane w Gdańsku przez IPN
Z udziałem prezesa IPN Jarosława Szarka odbędą się w poniedziałek w Gdańsku uroczystości 41. rocznicy powstania Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża. W ramach obchodów nastąpi m.in. złożenie kwiatów na grobach zmarłych działaczy WZZ oraz odsłonięcie dwóch tablic.
Jak poinformował Marcin Węgliński z gdańskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej, uroczystości upamiętniające 41. rocznicę założenia WZZ Wybrzeża rozpoczną się rano na Cmentarzu Katolickim w Sopocie, gdzie złożone zostaną kwiaty na grobie Jana Samsonowicza (1944-1983).
Następnie w Gdańsku na Cmentarzu Srebrzysko złożone zostaną kwiaty na grobach pięciorga członków WZZ Wybrzeża: Tomasza Wojdakowskiego (1956-2015), Anny Walentynowicz (1929-2010), Aliny Pieńkowskiej (1952-2002), Jana Zapolnika (1927-2014), Macieja Miatkowskiego (1941-2017), a na Cmentarzu św. Franciszka na grobie Antoniego Sokołowskiego (1937-1980).
Zaplanowano także odsłonięcie dwóch nowych tablic upamiętniających dawnych działaczy WZZ Wybrzeża w miejscach ich pracy i zamieszkania. W siedzibie Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego odsłonięta zostanie tablica ku czci Jana Samsonowicza, a na fasadzie jednego z bloków na osiedlu Żabianka tablica upamiętniająca Tomasza Wojdakowskiego.
W ramach obchodów 41. rocznicy utworzenia WZZ Wybrzeża zostaną też złożone kwiaty pod odsłoniętymi w poprzednich latach tablicami Marii Płońskiej (1957-2011), Macieja Miatkowskiego, Henryka Lenarciaka (1933-2006), Stanisława Kowalskiego (1938-1987) oraz Andrzeja Butkiewicza (1955-2008).
Rocznicowe obchody zakończy w siedzibie gdańskiego oddziału IPN prelekcja historyka IPN Arkadiusza Kazańskiego pt. "Wkład Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża w narodziny NSZZ +Solidarność+ w 1980 r." oraz panel wspomnieniowo-dyskusyjny z udziałem działaczy WZZ Wybrzeża.
Komitet Założycielski Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża powstał 29 kwietnia 1978 r. w Gdańsku. W organizacji działali m.in. Bogdan Borusewicz, Andrzej Gwiazda, Joanna Duda-Gwiazda, Bogdan Lis, Anna Walentynowicz, Lech Wałęsa, Krzysztof Wyszkowski, którzy dwa lata później organizowali i uczestniczyli w sierpniu 1980 r. w historycznym strajku w Stoczni Gdańskiej, który doprowadził do powstania NSZZ Solidarność.
W deklaracji Komitetu Założycielskiego Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża z 29 kwietnia 1978 r., podpisanej przez Andrzeja Gwiazdę, Krzysztofa Wyszkowskiego i Antoniego Sokołowskiego, stwierdzano m.in.: "Celem Wolnych Związków Zawodowych jest organizacja obrony interesów ekonomicznych, prawnych i humanitarnych pracowników. WZZ deklarują swą pomoc i opiekę wszystkim pracownikom bez różnicy przekonań czy kwalifikacji. (...) Identyfikując się z założycielami pisma +Robotnik+, w nim oraz we własnych wydawnictwach informować będziemy o naszej pracy. Wzywamy wszystkich pracowników, robotników, inżynierów i urzędników do tworzenia niezależnych przedstawicielstw pracowniczych. Droga do celu prowadzić może również poprzez wprowadzanie do Rad Zakładowych niezależnych działaczy, którzy reprezentować będą wyborców uczciwie, broniąc ich interesów".
Autorzy deklaracji pisali, że "społeczeństwo musi wywalczyć sobie prawo do demokratycznego kierowania swoim państwem" i że "autentyczne związki i stowarzyszenia społeczne mogą uratować państwo, bo tylko przez demokratyzację prowadzi droga do scalenia interesów i woli obywateli z interesem i siłą państwa".
WZZ Wybrzeża, mając wsparcie ze strony Komitetu Obrony Robotników i Ruchu Młodej Polski, zorganizowały udane manifestacje w rocznicę strajków z 1970 r. i rozpoczęły wydawanie własnego pisma "Robotnik Wybrzeża".
Impulsem dla powstania WZZ na Pomorzu było powołanie do życia w lutym 1978 r. Komitetu Pracowniczego/Założycielskiego Wolnych Związków Zawodowych w Katowicach - pierwszej w PRL niezależnej od władz organizacji związkowej stawiającej sobie za cel zaktywizowanie środowiska robotniczego i nadanie jego działaniom form organizacyjnych. Głównym animatorem Komitetu w Katowicach był związany z Ruchem Obrony Praw Człowieka i Obywatela Kazimierz Świtoń.(PAP)
autor: Robert Pietrzak
rop/ wj/
