Prezydent RP Andrzej Duda przy grobie przywódcy III Powstania Śląskiego Wojciecha Korfantego. Fot. PAP/H. Bardo
Prezydent Andrzej Duda złożył w piątek w Katowicach wieńce na grobach przywódcy III Powstania Śląskiego Wojciecha Korfantego, pierwszego marszałka Sejmu Śląskiego Konstantego Wolnego i pierwszego wojewody śląskiego Józefa Rymera.
Ci zasłużeni politycy okresu II Rzeczypospolitej spoczywają na cmentarzu Parafii Niepokalanego Poczęcia NMP w Katowicach przy ul. Francuskiej. Prezydent oddał im hołd w związku ze świętowanym właśnie stuleciem Powstań Śląskich.
100 lat temu wybuchło I Powstanie Śląskie
Wojciech (właściwie Adalbert) Korfanty urodził 20 kwietnia 1873 r. w osadzie Sadzawka (obecnie Siemianowice Śląskie). W latach 1903-12 i 1918 był posłem do Reichstagu oraz pruskiego Landtagu (1903-18), gdzie reprezentował Koło Polskie. 25 października 1918 r. wystąpił w niemieckim parlamencie z żądaniem przyłączenia do państwa polskiego wszystkich polskich ziem zaboru pruskiego. W latach 1918-19 był członkiem Naczelnej Rady Ludowej stanowiącej rząd Wielkopolski podczas powstania, a w 1920 r., jako mianowany przez rząd polski komisarz plebiscytu na Górnym Śląsku, kierował całością przygotowań organizacyjnych, propagandowych i politycznych. W maju 1921 r., po przegranym przez Polskę plebiscycie, stanął na czele III Powstania Śląskiego, które przyniosło korzystniejszy dla Polski podział Śląska.
Wojciech Korfanty (1873-1939)
W odrodzonej Polsce w latach 1922-30 Korfanty był posłem na Sejm z ramienia Chrześcijańskiej Demokracji. Od października do grudnia 1923 r. był m.in. wicepremierem w rządzie Wincentego Witosa i jego doradcą. Był wydawcą dzienników "Rzeczpospolita" i "Polonia". Więzień twierdzy brzeskiej. Będąc na emigracji został jednym z założycieli Frontu Morges, a później organizatorem i prezesem Stronnictwa Pracy powstałego z połączenia Chadecji i Narodowej Partii Robotniczej. Zmarł 17 sierpnia 1939 r. Jego pogrzeb, na który przyszło ok. 5 tys. osób, stał się manifestacją patriotyczną Ślązaków.
Konstanty Wolny urodził się 5 kwietnia 1877 r. w Bujakowie k. Mikołowa. Był działaczem narodowym i społecznym na rzecz polskości Górnego Śląska, współpracownikiem Wojciecha Korfantego, współautorem Statutu Organicznego Woj. Śląskiego - aktu prawnego, który dawał regionowi autonomię. Był zaangażowany w akcję plebiscytową oraz przygotowanie powstań śląskich. W trzecim z nich był zastępcą Korfantego. W 1922 r., po przyłączeniu Górnego Śląska do Polski, Wolny został marszałkiem Sejmu Śląskiego. Cieszył się autorytetem w zantagonizowanym wówczas Sejmie, który był areną bardzo ostrych konfliktów między obozami Korfantego i wojewody śląskiego Michała Grażyńskiego. Według historyków jako marszałek Wolny kierował się zasadą praworządności i tolerancji; potrafił zachować własny sąd i niezależność w kwestiach politycznych.
We wrześniu 1939 r. wraz z falą uchodźców dotarł do Lwowa, gdzie był współzałożycielem Śląskiego Komitetu Uchodźców. Zmarł w tym mieście w 1940 r.; spoczął w grobowcu Jezuitów na tamtejszym Cmentarzu Janowskim. Zgodnie z wolą rodziny oraz samorządu woj. śląskiego w 2012 r. zidentyfikowane prochy polityka ekshumowano z lwowskiego cmentarza i pochowano na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach.
Józef Rymer - pierwszy wojewoda śląski
Józef Rymer (1882-1922) – to górnik, działacz narodowy i społeczny, pierwszy wojewoda śląski. W 1898 r. wyemigrował do Westfalii w poszukiwaniu pracy. Pracował w kopalni i studiował w wieczorowej szkole handlowej. W 1902 roku znalazł się w strukturach Zjednoczenia Zawodowego Polskiego. Karierę zrobił dzięki zdolnościom oratorskim i zmysłowi organizacyjnemu - w 1911 roku został sekretarzem głównym Zjednoczenia, w 1913 roku - prezesem. W 1913 roku powrócił na Górny Śląsk, zamieszkał w Katowicach. Zaangażował się m.in. w działalność społeczno-polityczną, został członkiem Komitetu Wykonawczego Niesienia Pomocy Głodującej Ludności Królestwa na Okręg Śląski. W 1918 roku został delegatem na Sejm Dzielnicowy w Poznaniu. Powołano go również na stanowisko przewodniczącego Naczelnej Rady Ludowej. W 1919 roku uczestniczył w konferencji pokojowej w Wersalu jako ekspert ds. górnośląskich. W czasie plebiscytów był zastępcą Wojciecha Korfantego; uczestniczył w przygotowaniu "Statutu Organicznego Województwa Śląskiego". Po okresie Powstań Śląskich został przewodniczącym Tymczasowej Rady Wojewódzkiej, a w 1922 roku - pierwszym wojewodą śląskim. Zmarł 5 grudnia 1922 r. w Katowicach. (PAP)
autorka: Anna Gumułka
lun/ agz/
