Prof. Karol Modzelewski. Fot. PAP/A. Rybczyński
Muzeum Holokaustu w Waszyngtonie i słynny działacz opozycji demokratycznej w PRL Karol Modzelewski zostali laureatami tegorocznej Nagrody Orła Jana Karskiego. Waszyngtońskie muzeum uhonorowano za - jak uzasadniła swoją decyzję Kapituła nagrody - "niesienie światu lekcji Holokaustu i mówienie mu: nigdy więcej".
"Jan Karski był człowiekiem wyjątkowej odwagi i prawości, który w czasie Holokaustu usiłował dostarczyć wiadomości o tragedii Żydów zachodnim przywódcom, a później poświęcił swoje życie upamiętnianiu Zagłady i zwalczaniu antysemityzmu. Muzeum jest głęboko zaszczycone otrzymaniem tej nagrody, która honoruje jego nadzwyczajne czyny i ważne dziedzictwo" - stwierdziła w oświadczeniu przysłanym PAP dyrektor muzeum Sara J. Bloomfield.
Finansowane z budżetu USA i prywatnych donacji Muzeum Holokaustu powstało z inicjatywy pisarza i laureata Pokojowej Nagrody Nobla Elie Wiesela. Popierał ją m.in. mieszkający od końca wojny w USA Jan Karski.
Nagrodę Orła Karskiego - statuetkę orła i dyplomy uznania - ufundowano z inicjatywy Jana Karskiego, bohaterskiego kuriera polskiego państwa podziemnego w czasie II wojny światowej, który jako pierwszy naoczny świadek przekazał na Zachód relację o eksterminacji Żydów.
Muzeum otwarto uroczyście w kwietniu 1993 r. z udziałem prezydenta Billa Clintona i przywódców wielu państw, m.in. ówczesnego prezydenta RP Lecha Wałęsy. Pierwszym przewodniczącym Rady Muzeum był pochodzący z Polski Miles Lerman.
W zbiorach muzeum, którego misją jest edukacja, gromadzenie dokumentacji historycznej i badania na temat Zagłady, znajduje się m.in. ponad 12 750 artefaktów, 49 mln stron dokumentów archiwalnych, 80 000 fotografii i 9000 nagrań ustnych relacji świadków Holokaustu.
W czasie prawie 20 lat istnienia Muzeum odwiedziło je ponad 30 milionów osób, w tym 91 przywódców państw. Od odwiedzenia muzeum rozpoczął swoją pierwszą wizytę w USA - w grudniu 2010 r. - prezydent RP Bronisław Komorowski.
Drugi laureat tegorocznej Nagrody Orła Karskiego, profesor Karol Modzelewski, był w latach 60. autorem napisanego razem z Jackiem Kuroniem słynnego "Listu otwartego do partii", w którym obaj dysydenci przedstawili druzgocącą krytykę systemu. Obaj zostali aresztowani przez władze komunistyczne i skazani na więzienie. List, opublikowany w wydawnictwie paryskiej „Kultury”, stał się jednym z głównych dokumentów programowych opozycji w PRL.
Nagrodę Orła Karskiego - statuetkę orła i dyplomy uznania - ufundowano z inicjatywy Jana Karskiego, bohaterskiego kuriera polskiego państwa podziemnego w czasie II wojny światowej, który jako pierwszy naoczny świadek przekazał na Zachód relację o eksterminacji Żydów.
Zmarły w lipcu 2000 r. Karski został pod koniec maja pośmiertnie uhonorowany w USA Prezydenckim Medalem Wolności, najwyższym amerykańskim cywilnym odznaczeniem państwowym.
Nagrodę Orła Karskiego przyznaje Towarzystwo Jana Karskiego mieszczące się w Polsce. W skład jej Kapituły wchodzą m.in. były premier RP Tadeusz Mazowiecki i Elie Wiesel.
Wśród poprzednich laureatów nagrody byli m.in.: Lech Wałęsa, Jacek Kuroń, związany z Solidarnością kapłan ks. profesor Józef Tischner, bohater powstania w Getcie Warszawskim Marek Edelman, były minister spraw zagranicznych Bronisław Geremek, redaktor naczelny "Gazety Wyborczej" Adam Michnik, b. prezydent RP Aleksander Kwaśniewski, kardynał Stanisław Dziwisz.
Nagrodą uhonorowano także wybitnych cudzoziemców, m.in. Elie Wiesela, b. prezydenta ZSRR Michaiła Gorbaczowa, prezydenta Izraela Szimona Peresa, b. prezydenta Ukrainy Wiktora Juszczenkę.
Z Waszyngtonu Tomasz Zalewski (PAP)
tzal/ mc/ ura/
