Franciszek Marduła. 2006 r. Fot. PAP/G. Momot
Podczas uroczystości 125-lecia zakopiańskiego gniazda Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, odsłonięto pomnik wieloletniego naczelnika tej organizacji, lutnika i sportowca Franciszka Marduły. Monument stanął w Zakopanem przed siedzibą TG „Sokół”.
„Franciszek Marduła to piękny przykład człowieka niezwykłego i bardzo inspirującego. Wspaniały spokojny człowiek wkładający we wszystko co robił całe swoje serce i duszę. Bezpretensjonalny i skromny. Stąpał po drodze prawdy bez żadnych ulg i kompromisów, bez kalkulacji ekonomicznej. Pozostawił po sobie nie tylko wielki dorobek twórczy w postaci kilkuset instrumentów lutniczych, ale również, a może i nawet przede wszystkim grono wybitnych twórców współczesnego polskiego lutnictwa, wybitnych sportowców i przede wszystkim odrodzone z jego inicjatywy po czasach komunizmu zakopiańskie gniazdo +Sokoła+” – mówiła podczas uroczystości synowa artysty i sportowca, Alicja Hołoga - Marduła.
Popiersie Franciszka Marduły ustawiono na wysokim kamiennym cokole, w którym widoczny jest kształt wiolonczeli. Na tablicy umiejscowionej na cokole zostały uwiecznione nazwiska kolejnych naczelników zakopiańskiego gniazda TG „Sokół”.
Prof. A. Chwalba: "Sokół" dążył do rozwoju kultury fizycznej i świadomości narodowej
Rzeczniczka organizacji Anna Karpiel–Semberecka przypomniała, że TG „Sokół” to jedna z najstarszych organizacji działających pod Giewontem, która od samego początku pielęgnowała wartości patriotyczne, ale także dbała o kulturę i sport w Zakopanem. Uroczystość rozpoczęła się od mszy w sanktuarium Świętej Rodziny w Zakopanem. Do Zakopanego przybyły delegacje TG „Sokół” z innych miast w Polsce.
„Okres dwudziestolecia międzywojennego to czas kiedy Franciszek Marduła rozpoczął swoją działalność sportową oraz lutniczą. W 1928 roku zbudował swoje pierwsze skrzypce i jednocześnie w tym roku został członkiem Towarzystwa Gimnastycznego +Sokół+ stając się w krótkim czasie czołowym polskim biegaczem narciarskim oraz skoczkiem i strzelcem” – mówiła rzeczniczka.
Urodzony w 1909 roku w Poroninie Marduła, jako 27-latek został członkiem kadry narodowej w narciarstwie, a w lutym 1939 roku reprezentował Polskę na Mistrzostwach Świata w narciarstwie w Zakopanem. Później został włączony w skład narodowej ekipy olimpijskiej. W czasie wojny Franciszek Marduła przebywał w niewoli na terenie Niemiec w stalagach w Muchlebergu i Elsterhorst. Po wojnie powrócił do Zakopanego, gdzie reaktywował działalność TG „Sokół”.
Polskie szkolnictwo lutnicze obchodzi 70-lecie istnienia
Twórczość lutniczą łączył z nauczaniem tej profesji w dziale lutniczym Państwowego Liceum Technik Plastycznych - późniejszym Liceum Sztuk Plastycznych im. Antoniego Kenara i nowotarskim Technikum Budownictwa Instrumentów Lutniczych. Zmarł w 2007 roku i spoczął na cmentarzu zasłużonych na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem.
Gniazdo „Sokoła” w Zakopanem powstało w 1894 r. Jego pierwszym prezesem został lekarz i działacz społeczny Wenanty Piasecki. Organizację hojnie wspierał hr. Władysław Zamoyski. W okresie I wojny światowej TG „Sokół” kontynuowało działalność narodową, włączając się m.in. w organizowanie pomocy dla walczących Legionistów. Działalność Towarzystwa została przerwana z chwilą wybuchu II wojny światowej. Niemcy przejęli kino, zniszczyli akta, bibliotekę i część sprzętu. W tym okresie zaginął także sztandar „Sokoła”.
Po przemianach politycznych w 1990 r. w Zakopanem odbyło się zebranie Zespołu Reaktywującego zainicjowane m.in. przez Franciszka Mardułę, który został prezesem Towarzystwa.(PAP)
Autor: Szymon Bafia
szb/ par/
