Państwowe Muzeum na Majdanku w Lublinie. Fot. PAP/W. Jargiło
Wspomnienia byłego więźnia niemieckich obozów koncentracyjnych na Majdanku i w Oświęcimiu Bolesława Burskiego ps. Jasieńczyk, spisane tuż po II wojnie światowej, wyda Muzeum na Majdanku. Poszukuje ono też pamiątek i wspomnień o Burskim, który zmarł w 1984 r.
„Jesteśmy przekonani, że okupacyjne przeżycia Burskiego, a także jego przed- i powojenna działalność zasługują na upamiętnienie” – podkreśla Krzysztof Stanek z Muzeum na Majdanku.
Muzeum rozpoczęło przygotowania do wydania wspomnień Burskiego spisanych w latach 1945–1948. Maszynopis zatytułowany „Pawiak – Majdanek – Oświęcim” jesienią 1980 r. Burski przesłał do Państwowego Muzeum na Majdanku w odpowiedzi na ogłoszony przez nie w 1979 r. konkurs dotyczący funkcjonowania niemieckich obozów koncentracyjnych oraz więzień na terenie Lubelszczyzny. Według arkusza ocen jego pracy przyznano najwięcej punktów, przez wzgląd na ogólną wartość proponowano ją nawet do I nagrody.
Niemieckie obozy zagłady i obozy koncentracyjne
„Relację Burskiego obejmującą lata 1942–1945, cechują niezwykłe walory faktograficzne, dokumentalne i językowe. Burski spisywał swoje wspomnienia tuż po wojnie, od 1945 do 1948 roku. Pamiętał zatem doskonale nazwiska osób, z którymi miał kontakt przed aresztowaniem, a następnie w więzieniu i w obozach. Przedstawił ważne wydarzenia obozowe i znakomicie skreślił sylwetki towarzyszy niedoli, w tym najbliższych współpracowników i przyjaciół. Rzeczy nazywał po imieniu, unikając zbędnych eufemizmów” – zaznaczył Stanek.
W przygotowywanej przez Muzeum publikacji mają się też znaleźć informacje o powojennej działalności Burskiego. Muzeum prosi o kontakt osoby, które go znały lub posiadają jakieś pamiątki związane z jego osobą, np. dokumenty, listy, fotografie, przedmioty. „Poszukujemy wszelkich informacji na temat Bolesława Burskiego” – podkreślił Stanek.
Bolesław Burski urodził się 1 września 1905 r. w Warszawie. Ukończył szkołę ogrodniczą w Warszawie i Węgrowie, uzyskując dyplom technika ogrodnika. W latach 1923–1927 studiował architekturę krajobrazu we Francji.
W 1929 r. ukończył Dywizyjną Szkołę Podchorążych Piechoty w Jarocinie. W wieku 26 lat uzyskał nominację oficerską. Do 1935 r. uzupełniał studia na Wydziale Rolnym Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz w Wyższej Szkole Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie.
Do Muzeum na Majdanku trafiła kolekcja grypsów pisanych przez więźniów
Przed wybuchem II wojny światowej Burski mieszkał i pracował jako architekt zieleni w Dąbrowie Górniczej.
Podczas kampanii wrześniowej dowodził kompanią w swoim macierzystym pułku, był dwukrotnie ranny. Od listopada 1939 r. angażował się w działalność konspiracyjną, związany był z Organizacją Orła Białego, Związkiem Walki Zbrojnej.
W grudniu 1942 r. został aresztowany przez gestapo i osadzony w więzieniu na Pawiaku, skąd w styczniu 1943 r., wywieziono go do niemieckiego obozu koncentracyjnego na Majdanku. Pracował tu w komandzie budującym drogi obozowe oraz w kuchni więźniarskiej. Na Majdanku Burski spotkał swoich towarzyszy z konspiracji i wraz z nimi tworzył w obozie siatkę konspiracyjną, dzięki której m.in. do dowództwa Armii Krajowej trafiały sporządzone przez więźniów meldunki o sytuacji na Majdanku.
18 kwietnia 1944 r. Burski został wywieziony do obozu Auschwitz II-Birkenau. W styczniu 1945 r. zbiegł z kolumny ewakuacyjnej w okolicach Wodzisławia Śląskiego. Przyłączył się do partyzantki działającej w lasach pszczyńskich. Rozpoznany przez nową władzę ludową jako żołnierz AK, został wtrącony do więzienia urzędu bezpieczeństwa w Katowicach, z którego wyszedł w sierpniu 1945 r.
Wrócił do Dąbrowy Górniczej, gdzie pracował w wyuczonym zawodzie - zajmował się urządzaniem miejskich terenów zielonych. Otworzył też własną kwiaciarnię. Zmarł 26 marca 1984 r.
Po wojnie Burski został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Walecznych, Srebrnym Krzyżem Zasługi oraz pośmiertnie Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. (PAP)
Autorka: Renata Chrzanowska
ren/ je/
