Samolot Bartel BM-4. Źródło: Wikimedia Commons
Historię działającej w Poznaniu w latach 20. XX w. wytwórni lotniczej chce upamiętnić poznańskie Muzeum Broni Pancernej. Wielkopolska Wytwórnia Samolotów „Samolot” działała na niedawno pozyskanym przez muzeum terenie w sąsiedztwie obecnej siedziby.
W poznańskiej fabryce powstawał m.in. Bartel BM-4 - pierwszy polski samolot produkowany seryjnie.
Nieruchomość o łącznej powierzchni ponad 7 ha z przeznaczeniem na rozwój Muzeum Broni Pancernej użyczyła AMW. W ostatnich tygodniach podpisano umowę w tej sprawie. Dzięki większej powierzchni możliwe będzie organizowanie dynamicznych pokazów unikatowego sprzętu z kolekcji muzeum, będzie też miejsce na kolejne zabytki.
Po zakończeniu planowanej na kolejne lata rozbudowy obiekt ma stać się atrakcją na europejską skalę. W przyszłym roku rozpoczną się prace koncepcyjne nad zagospodarowaniem pozyskanego terenu, które mają doprowadzić do powstania drugiej części Muzeum Broni Pancernej.
Szef poznańskiego muzeum ppłk Tomasz Ogrodniczuk powiedział PAP, że pozyskany teren to także ważne miejsce dla historii polskiego przemysłu lotniczego. W latach 20. XX w. w tym miejscu funkcjonowała jedna z pierwszych wytwórni samolotów na ziemiach polskich - Wielkopolska Wytwórnia Samolotów "Samolot".
W Poznaniu otwarto Muzeum Broni Pancernej
Na razie nie wiadomo, w jakiej formie uda się upamiętnić historię wytwórni w Muzeum Broni Pancernej – ppłk Ogrodniczuk powiedział PAP, że wiele będzie zależało od tego, jakie pozostałości po fabryce uda się znaleźć na pozyskanym, obecnie zaniedbanym i wymagającym oczyszczenia terenie.
"Znaleźliśmy tam już łopaty od jakiegoś śmigła. Po uporządkowaniu tego terenu chcielibyśmy go dodatkowo sprawdzić stosownymi urządzeniami - tam mogą być różne rzeczy" – powiedział PAP ppłk Ogrodniczuk.
Wielkopolska Wytwórnia Samolotów "Samolot" rozpoczęła pracę w kwietniu 1924 roku. Początkowo w wydzierżawionym od wojska hangarze i w dobudowanych budynkach fabryka produkowała samoloty szkolne typu Hanriot na licencji francuskiej, używane w polskim lotnictwie wojskowym i polskich aeroklubach.
W 1926 roku pojawiła się pierwsza konstrukcja miejscowego biura – samolot sportowy SP-1. Rozpoczęto też prace nad serią samolotów pomysłu inż. Ryszarda Bartla. Jak przypomniało muzeum, opracowany w 1927 roku samolot szkolny i treningowy Bartel BM-4 stał się pierwszym polskim samolotem produkowanym seryjnie.
We wrześniu 1929 roku w fabryce wybuchł pożar. Płomienie ogarnęły montownię pełniącą jednocześnie rolę lakierni i tapicerni, znajdowało się tam 10 gotowych samolotów. Uszkodzeniu uległy urządzenia techniczne, narzędzia i półfabrykaty. Choć zakład udało się odtworzyć, ostatecznie wytwórnia w 1931 roku zakończyła działalność.
Na razie Muzeum Broni Pancernej przygotowuje się do oczyszczenia pozyskanego terenu. Nieużytkowana przez długi czas nieruchomość stała się nielegalnym składowiskiem śmieci komunalnych oraz materiałów niebezpiecznych, m.in. eternitu. Do wywiezienia będzie, według wstępnych szacunków, około 1 tys. ton odpadów.
Muzeum cały czas powiększa zbiory o cenne eksponaty. W połowie maja z Włoch został sprowadzony unikatowy, pochodzący z czasów II wojny światowej kanadyjski samochód pancerny Fox. Do tej pory żadne polskie muzeum nie miało w swych zbiorach takiego eksponatu.
Wśród zbiorów muzeum jest ponadto m.in. jedyny na świecie kompletny, jeżdżący egzemplarz działa samobieżnego Sturmgeschuetz IV, unikatowa niemiecka armata polowa 7,7 cm leichte Feldkanone (l.F.K.) 1896 n. i polska tankietka z 1935 r. W kolekcji jest też czołg Rudy z serialu "Czterej pancerni i pies" i czołgi, które zagrały w "Moście szpiegów" Stevena Spielberga.
Więcej informacji na temat obecnych warunków zwiedzania MBP i dostępnej kolekcji znaleźć można na stronie muzeumbronipancernej.pl (PAP)
autor: Rafał Pogrzebny
rpo/ krap/
