Makieta zwycięskiego projektu cmentarza wojskowego na Westerplatte autorstwa Zuzanny Szpocińskiej, Tomasza Marcinkiewicza, Jerzego Grochulskiego z pracowni NM Architekci oraz Karoliny Kajzer prezentowana podczas konferencji prasowej w siedzibie Muzeum II Wojny Światowej. Gdańsk, 21.12.2020. Fot. PAP/Adam Warżawa
Pracownia NM architekci otrzymała nagrodę główną w konkursie na opracowanie koncepcji urbanistyczno-architektonicznej cmentarza wojskowego Żołnierzy Wojska Polskiego na Westerplatte w Gdańsku. Autorami zwycięskiego projektu są: Zuzanna Szpocińska, Tomasz Marcinkiewicz, Jerzy Grochulski, Karolina Kajzer.
Organizatorem konkursu było Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, a patronat nad nim objęło Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Stowarzyszenie Architektów Polskich Oddział Wybrzeże. Nazwiska laureatów ogłoszono w poniedziałek podczas konferencji prasowej.
Przewodniczącym sądu konkursowego był dyrektor Narodowego Instytutu Architektury i Urbanistyki dr. hab. inż. arch. Bolesław Stelmach, ciało doradcze stanowiła zaś kapituła konkursowa.
Westerplatte – symbol polskiego oporu we wrześniu ’39
Stelmach wyjaśnił podczas poniedziałkowego briefingu, że na konkurs wpłynęło ponad 100 zgłoszeń, 27 najlepszych prac zostało zakwalifikowanych do dalszego etapu i zgodnie z regulaminem poddano je weryfikacji, a następnie ocenie. Podkreślił, że jury nie znało nazwisk autorów, a jedynie numery prac nadane przez Sekretariat Sądu Konkursowego.
"Konkurs był bardzo trudny. Należało z jednej strony zaprojektować kameralny cmentarz dla bohaterów dramatycznych wydarzeń na Westerplatte, a z drugiej znaleźć formę ponadczasowego, uniwersalnego upamiętnienia, które uszanuje kruche, autentyczne świadectwa historii: krajobraz, ukształtowanie terenu, ruiny, leje po bombach" – powiedział.
Zdobywcą nagrody głównej konkursu na opracowanie koncepcji urbanistyczno-architektonicznej cmentarza wojskowego Żołnierzy Wojska Polskiego na Westerplatte w Gdańsku zostało studio NM architekci. Autorami zwycięskiego projektu są: Zuzanna Szpocińska, Tomasz Marcinkiewicz, Jerzy Grochulski, Karolina Kajzer.
W uzasadnieniu odczytanym przez przewodniczącego sądu konkursowego poinformowano, że "praca ta najlepiej realizuje idee konkursu, w tym symboliczność przekazu i czytelność ideową, minimalnymi środkami wyrazu organizuje przestrzeń cmentarza jako współczesną propozycję klasycznych symboli".
Prezydent na Westerplatte: to miejsce jest symbolem bohaterstwa polskich żołnierzy
"Ponadczasowa forma zamyka drogę przez las Westerplatte, a stalle – miejsca pochówków, stojące wokół krzyża - symbolicznie się z nim jednoczą. Minimalistyczne środki wyrazu zaproponowane w pracy pozwalają przemówić krajobrazowi, niebu, drzewom, łące, które są najważniejszym nośnikiem pamięci dramatu, który rozegrał się na Westerplatte" - uzasadniono.
Zwycięski zespół autorski zostanie zaproszony do negocjacji w trybie zamówienia z wolnej ręki na szczegółowe opracowanie dokumentacji projektowej dotyczącej inwestycji. Oprócz tego autorzy koncepcji otrzymali nagrodę pieniężną w wysokości 75 tys. zł.
II Nagrodę w wysokości 45 tys. złotych zdobyli Piotr Pasierbiński i Duc Ngo. Trzecie miejsce i 30 tys. zł. zyskał zespół architektów w składzie: Andrzej Sołyga, Marek Kuciński, Paweł Mysera.
Oprócz nagród jury przyznało też dwa wyróżnienia pieniężne w wysokości 10 tys. zł. Otrzymali je Marcin Galas Autograf Studio, a także Restudio Jacaszek Architekci.
Tajny rozkaz - na Westerplatte tylko specjalnie dobrani żołnierze
Przyznano też wyróżnienia pozaregulaminowe. Wyróżnienie honorowe pierwszego stopnia dostała praca oznaczona numerem 27 stworzona przez Zakład Usług Technicznych Tycjan Kołodziejczyk. W składzie zespołu autorskiego znaleźli się: Wanda Grodzka, Paweł Maj, Małgorzata Okrój, Jan Kołodziej, Marta Lenz, Damian Jankowski, Weronika Turzyńska, Oskar Michalski, Martyna Okrój.
Wyróżnienia honorowe otrzymali też: praca nr 07 Pawła Nowickiego, praca nr 12 złożona przez pracownię Dżus G.K. Architekci Olsztyn, praca nr 25 autorstwa Karola Żurawskiego, Dawida Roszkowskiego i Natalii Budnik oraz praca nr 13, którą zaprojektowała firma Jacek Szczęsny Archi-Cad.
"Westerplatte stało się symbolem, archetypem polskich postaw w czasie II wojny światowej. Jeszcze we wrześniu 1939 roku stało się symbolem trwania polskiego żołnierza przy najważniejszych wartościach" - mówił podczas briefingu dyrektor Muzeum II Wojny Światowej dr Karol Nawrocki.
Zaznaczył, że ogłoszenie konkursu było pierwszym, konkretnym etapem budowy muzeum upamiętniającego bohaterów Westerplatte.
Genetyk: chcemy odtworzyć wygląd twarzy żołnierzy z Westerplatte
Przypomniał, że w 2019 roku grupie archeologów udało się odnaleźć szczątki 10 polskich żołnierzy, którzy w pierwszych dniach wojny bronili półwyspu. Podkreślił, że dotąd ustalono tożsamość pięciu z nich. Wśród zidentyfikowanych są: kapral Jan Gębura, plutonowy Adolf Petzelt, kapral Bronisław Perucki, starszy strzelec Władysław Okrasa oraz legionista Józef Kita.
"Cmentarz wojskowy Żołnierzy Wojska Polskiego na Westerplatte w Gdańsku ma stać się sercem Muzeum Westerplatte i II Wojny Światowej 1939. Odnalezienie szczątków polskich bohaterów wpłynęło na cykl tej inwestycji, uznaliśmy bowiem, że odnalezienie i odtworzenie miejsca pochówku westerplatczyków jest dla nas priorytetem, kamieniem węgielnym całego przedsięwzięcia" – podkreślił Nawrocki.
Wyjaśnił, że na cmentarzu pochowani zostaną żołnierze, których szczątki znaleziono w ub.r. podczas badań archeologicznych oraz major Henryk Sucharski i kapral Andrzej Kowalczyk. "Na początku 2021 r. spotkamy się z rodzinami majora Sucharskiego i Kaprala Kowalczyka, aby wyrazili zgodę na przeniesienie ich szczątków na nowy cmentarz" - przekazał.
Nawrocki poinformował, że cmentarz ma być gotowy 1 września 2022 r. Wtedy odbędzie się na nim uroczysty pochówek polskich bohaterów. (PAP)
Autorka: Anna Machińska
anm/ aszw/
