Ruiny Dworu Artusa, zniszczonego podczas II wojny światowej. Gdańsk, 1947 r. Fot. PAP/CAF
Muzeum Gdańska udostępniło w internecie trzy katalogi strat wojennych dotyczące Ratusza Głównego Miasta, Dworu Artusa i Domu Uphagena. Wydawnictwa mają pomóc w rewindykacji zabytków, które pojawiają się na krajowych i zagranicznych aukcjach dzieł sztuki.
Jak poinformował w czwartek PAP rzecznik prasowy Muzeum Gdańska Andrzej Gierszewski, w katalogu dotyczącym Ratusza Głównego Miasta Gdańska znajduje się 127 not utraconych zabytków, Dworu Artusa - 77, Domu Uphagena - 475. Ogółem jest to 679 not, przy czym termin ten oznacza czasami zespół wielu przedmiotów, niekiedy ok. 400 jak np. zastawa stołowa.
Trzy, opublikowane w sieci, katalogi mają łącznie ponad 1,1 tys. stron i zawierają ponad 200 ilustracji.
Katalogi można pobrać ze strony internetowej: https://muzeumgdansk.pl/publikacje/do-pobrania/.
Prace nad opracowaniem tej dokumentacji trwały dwa lata. W składzie zespołu opracowującego katalogi strat wojennych znaleźli się pracownicy Muzeum Gdańska: dr Katarzyna Darecka, dr Anna Frąckowska, Izabela Jastrzembska-Olkowska i Wojciech Szymański oraz prof. Edmund Kizik, dr hab. Jacek Tylicki, dr Barbara Pospieszna, dr Jacek Kriegseisen, Kalina Zabuska i Stanisław Mieleszkiewicz.
Opowieści ze zburzonego miasta, czyli Gdańsk w 1945 r. w oczach dzieci
W latach 1943-45 duża część gdańskich zabytków stanowiących element wystroju Ratusza Głównego Miasta, Dworu Artusa oraz Domu Uphagena uległa znacznemu rozproszeniu. W obawie przed alianckimi bombardowaniami, a następnie klęską nazistowskich Niemiec na froncie wschodnim i obawą przed atakiem wojsk sowieckich, władze Rzeszy przyspieszyły proces katalogowania i opracowywania dzieł sztuki oraz elementów wystroju, a także ich zabezpieczenia.
Niemieccy konserwatorzy m.in. znany w Gdańsku prof. Peter Jacob Deurer, Willy Drost i Erich Volmar katalogowali i ukrywali cenne dzieła sztuki na terenie Pomorza, licząc, że w nienaruszonym stanie przetrwają wojnę. Drost i Volmar pozostali w Gdańsku. Wskazywali oni Polakom miejsca zdeponowania zabytków, ale równolegle do działań polskich konserwatorów sprawę odnajdywania zabytków prowadziła komisja sowiecka pod kierownictwem Leontija Denisowa. 17 z 97 zebranych przez Rosjan skrzyń z gdańskimi zabytkami wyleciało do Moskwy 24 września 1945 r. Następnie zostały włączone do zbiorów Państwowego Muzeum Sztuk Pięknych im. A. S. Puszkina.
Na projekt pn. „Weryfikacja, przygotowanie do druku i wydanie strat wojennych Ratusza Głównego Miasta, Dworu Artusa i Domu Uphagena”, dotyczący przygotowania katalogów, Muzeum Gdańska dostało ponad 156 tys. zł dotacji z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Całość przedsięwzięcia kosztowała niespełna 210 tys. zł.(PAP)
autor: Robert Pietrzak
rop/ pat/
