Jan Karski. Źródło: MHP
Propagowanie dziedzictwa Jana Karskiego w USA i Polsce poprzez m.in. programy stypendialne i konferencje – to najbliższe plany Fundacji Edukacyjnej Jana Karskiego, które przedstawiono w poniedziałek w stolicy. W 2014 r. przypada 100. rocznica urodzin emisariusza.
Misją fundacji powstałej 12 listopada 2012 r. w Chicago (tego samego dnia fundacja została zarejestrowana także w Warszawie) jest rozpowszechnianie wiedzy o dziedzictwie Jana Karskiego w myśl idei tolerancji i odpowiedzialności obywatelskiej.
O powstaniu i funkcjonowaniu fundacji w USA opowiadała w poniedziałek jej prezes, Wanda Urbanska. Jak podkreśliła, popularyzacja postaci kuriera Polskiego Państwa Podziemnego ma istotne znaczenie dla właściwej edukacji historycznej młodych ludzi w Polsce, w USA oraz na całym świecie. Z uwagi na to fundacja współpracuje z kilkoma amerykańskimi uczelniami, m.in. realizuje programy stypendialne dla studentów.
Misją Fundacji powstałej 12 listopada 2012 r. w Chicago (tego samego dnia fundacja została zarejestrowana także w Warszawie) jest rozpowszechnianie wiedzy o dziedzictwie Jana Karskiego w myśl idei tolerancji i odpowiedzialności obywatelskiej.
Jej głównym partnerem jest Uniwersytet w Georgetown, który opublikował w marcu tego roku wznowienie słynnej książki Karskiego „Tajne Państwo” (Story of a Secret State) z 1944 r. Nowe amerykańskie wydanie publikacji opatrzono przedmową Madeleine Albright i posłowiem Zbigniewa Brzezińskiego. Fundacja planuje włączenie książki do programów lektur amerykańskich szkół średnich i uczelni wyższych.
Według Urbanskiej, lektura tej publikacji jest bardzo ważna w kontekście nauczania o Holokauście, uświadamia wielu młodym Amerykanom skalę niemieckich zbrodni w czasie II wojny światowej oraz bohaterstwo polskiego kuriera, narażającego życie w celu informowania świata o zagładzie Żydów.
Za najważniejsze dotychczasowe osiągnięcie fundacji Urbanska uznała przyznanie pośmiertnie Karskiemu (zmarł 13 lipca 2000 r.) w 2012 r. przez prezydenta USA Baracka Obamę Medalu Wolności, najwyższego cywilnego odznaczenia amerykańskiego. Uhonorowanie emisariusza było możliwe m.in. dzięki zabiegom kierowanej przez Urbanską, a powstałego z inicjatywy Fundacji Kościuszkowskiej i stołecznego Muzeum Historii Polski, komitetu „The US Jan Karski Centennial Campaign”.
„Przyznanie odznaczenia Karskiemu było wspaniałym momentem naszej kampanii. Nikt przecież nie spodziewał się, że nastąpi ono tak szybko” – przyznała Urbanska, przypominając, że uhonorowania Karskiego Medalem Wolności spodziewano się dopiero w 2014 r., w 100-lecie jego urodzin.
W związku z przygotowaniami do tych obchodów fundacja – zarówno w Polsce, jak i w USA – uruchomiła kampanię edukacyjno-informacyjną w celu właściwego uczczenia Polaka alarmującego o Holokauście.
Jak zapowiedział w poniedziałek dyrektor wykonawczy fundacji Wojciech Białożyt, poszerzeniu wiedzy o kurierze Polskiego Państwa Podziemnego służyć będą m.in. konferencje naukowe w Warszawie, Waszyngtonie i Chicago poświęcone m.in. recepcji myśli Karskiego, znaczeniu jego misji na Zachód, a także odpowiedzialności społeczności międzynarodowej za bezpieczeństwo ludności cywilnej w czasie konfliktów zbrojnych. Jeszcze w tym roku – podkreślił Białożyt – planowane jest odsłonięcie w Warszawie ławeczki poświęconej Karskiemu, a jesienią ma zapaść decyzję w sprawie ustanowienia przez Sejm roku 2014 Rokiem Jana Karskiego.
Poszerzeniu wiedzy o kurierze Polskiego Państwa Podziemnego służyć będą m.in. konferencje naukowe w Warszawie, Waszyngtonie i Chicago poświęcone m.in. recepcji myśli Karskiego, znaczeniu jego misji na Zachód, a także odpowiedzialności społeczności międzynarodowej za bezpieczeństwo ludności cywilnej w czasie konfliktów zbrojnych.
„Zadziwiające, że do tej pory w Warszawie nie ma szkoły imienia Karskiego” – zwróciła uwagę Ewa Wierzyńska, koordynatorka programu „Jan Karski – niedokończona misja”, prowadzonego przez Muzeum Historii Polski. W jego ramach działa serwis www.jankarski.org w całości poświęcony życiu i działalności legendarnego emisariusza. Pod adresem www.karski.muzhp.pl muzeum udostępniło również pakiet edukacyjny „Jan Karski i jego czasy”, a na platformie Google Cultural Institute - e-wystawę „Jan Karski. Bohater ludzkości”.
Ponadto, muzeum zorganizowało wystawę „Jan Karski. Człowiek wolności", prezentowaną do tej pory m.in. w Warszawie i we Wrocławiu oraz – w wersji anglojęzycznej – w siedzibie ONZ w Nowym Jorku.
Jak podkreśliła Wierzyńska, w związku ze zbliżającymi się obchodami 100-lecia urodzin Karskiego, konieczna jest organizacja projektów edukacyjnych przybliżających uniwersalny i ponadczasowy testament tego „romantycznego realisty”.
Informacje na temat działalności i planów Fundacji Edukacyjnej Jana Karskiego są dostępne pod adresem www.jankarski.net.
W skład rady dyrektorów fundacji - oprócz Urbanskiej - wchodzą: Andrzej Rojek, Przemysław Krych, Michal Mrozek i Bozena Nowicka McLees.
Jan Karski (1914-2000; właśc. Jan Kozielewski) w czasie II wojny światowej zasłynął jako kurier Polskiego Państwa Podziemnego, który jako pierwszy przekazał przywódcom państw alianckich informacje o zagładzie Żydów. W 1998 r. izraelski Instytut Pamięci Yad Vashem, który uznał Karskiego za Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata, zgłosił jego kandydaturę do Pokojowej Nagrody Nobla. (PAP)
wmk/ abe/
