W 82. rocznicę wybuchu II wojny światowej, a jednocześnie w dniu inauguracji nowego roku szkolnego 2021/2022, warszawscy nauczyciele i uczniowie złożyli hołd nauczycielom tajnego nauczania. Uroczystość odbyła się przed pomnikiem upamiętniającym Tajną Organizację Nauczycielską.
Na początku uroczystości wspomniano zmarłych wiosną tego roku ostatnich żyjących w województwie mazowieckim nauczycieli tajnego nauczania: Halinę Duczmal-Pacowską i Mirosława Halicza.
"Dziś, oddając hołd bohaterom, pochylając głowy przed tym pomnikiem, okazujemy wdzięczna pamięć nauczycielom Tajnej Organizacji Nauczycielskiej za ich bezprecedensowy, heroiczny wysiłek w prowadzeniu lekcji na tajnych kompletach. Pomimo zagrożenia i poniesionych ofiar nasi poprzednicy prowadzili cichą walkę z okupantem, biorąc odpowiedzialność za młode pokolenie. Stanowiąc wzór dla swoich uczniów, byli przykładem postaw, które podtrzymywały ducha młodego pokolenia, budowały wolę walki o odzyskanie niepodległości, dawały nadzieję na przyszłość życia w wolnej ojczyźnie" – powiedział prezes oddziału mazowieckiego Związku Nauczycielstwa Polskiego Tomasz Korczak.
"Bądźmy z nich dumni, bo żadne inne państwo nie może się szczycić podobnym czynem swoich nauczycieli i uczniów. Dlatego naszą powinnością jest kultywowanie pamięci o nauczycielach Tajnej Organizacji Nauczycielskiej, niezłomnych strażnikach niepodległości i trwałości naszego państwa" – dodał.
W uroczystości uczestniczyli m.in. prezes ZNP Sławomir Broniarz, prezes OPZZ Andrzej Radzikowski, wiceprezydent Warszawy Renata Kaznowska, przedstawiciele Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy, kuratorium mazowieckiego, radni, nauczyciele i uczniowie z kilkudziesięciu szkół z Warszawy i województwa mazowieckiego.
Delegacje złożyły uroczyste wieńce pod pomnikiem upamiętniającym Tajną Organizację Nauczycielską.
Tajna Organizacja Nauczycielska (TON) była organizacją konspiracyjną utworzoną w październiku 1939 r. Do organizatorów TON należeli przedwojenni działacze Związku Nauczycielstwa Polskiego: Zygmunt Nowicki, Kazimierz Maj, Wacław Tułodziecki, Teofil Wojeński i Czesław Wycech. TON wspierała tajne nauczanie, organizowała opiekę nad nauczycielami i ich rodzinami, gromadziła i wydawała podręczniki, współpracowała z ruchem oporu.
Efektem działalności nauczycieli skupionych w TON było uruchomienie zlikwidowanych przez okupanta szkół średnich, zakładów kształcenia nauczycieli, szkół wyższych, które z konieczności musiały funkcjonować w konspiracji. Prowadzono tajne lekcje historii, geografii i literatury ojczystej w szkołach powszechnych, które zostały usunięte decyzją władz okupacyjnych.
Z TON związanych było ponad 20 tys. nauczycieli szkół powszechnych, średnich i wyższych. Działali zarówno na terenie Generalnego Gubernatorstwa, jak i na obszarach Polski wcielonych do III Rzeszy oraz leżących za Bugiem. Prawie 10 tys. spośród nich zginęło podczas okupacji.(PAP)
Autorka: Danuta Starzyńska-Rosiecka
dsr/ joz/
