Źródło: www.twitter.com/ipngovp
Z udziałem prezesa IPN Karola Nawrockiego w katowickim Przystanku Historia IPN otwarto wystawę edukacyjną poświęconą wydarzeniom 1921 r. na Górnym Śląsku. 20 października 1921 r. Rada Ambasadorów zatwierdziła decyzję Ligi Narodów o podziale Górnego Śląska między Niemcy i Polskę.
Podczas otwarcia wystawy prezes IPN akcentował, że na decyzję Rady Ambasadorów , aby „Śląsk stał się częścią II Rzeczypospolitej, a II RP mogła cieszyć się ze Śląska w ramach wolnej, suwerennej, odradzającej się Polski”, złożyło się wiele lat pozytywistycznej pracy osób przywiązanych do Polski, działań publicznych, społecznych, plebiscytowych, ale także wiele przelanej krwi i stoczonych walk.
„Woj. śląskie było terytorialnie najmniejszym w II RP, ale takim, bez którego nie mogłyby powstać Gdynia, Centralny Okręg Przemysłowy czy połączenia kolejowe. To dzięki Śląskowi Polska zyskiwała swoją suwerenność i niezależność nie tylko w kontekście ekonomicznym, ale ten kontekst dawał wówczas Polakom pełną świadomość życia w suwerennej, niepodległej Polsce” – powiedział Nawrocki.
Prof. Leszczyńska: gospodarka Śląska była dla II RP fundamentalna
Ocenił, że do refleksji o łączącym wymiarze Rzeczypospolitej skłaniać może kontekst miejsca. Przypomniał, że katowicki Przystanek Historia nosi imię Henryka Sławika - powstańca śląskiego, działacza robotniczego i socjalistycznego, służącemu Polsce i narodom, które były częścią II RP. Z kolei do wystawy wprowadzają słowa Wojciecha Korfantego – związanego ze środowiskiem chrześcijańskich demokratów, który służył tej samej Rzeczypospolitej.
„Wówczas, wobec wielu światopoglądowych sporów, i powstańców śląskich i tych, którzy byli w polskim parlamencie, łączyła służba Rzeczypospolitej” – podkreślił szef IPN.
Dyrektor katowickiego oddziału IPN Andrzej Sznajder wskazał, że rok 1921. na Górnym Śląsku można porównać pod pewnymi względami do 1918 r. w odniesieniu do Rzeczypospolitej. „Tak, jak wtedy, w listopadzie 1918 r. dla Polski otwierała się droga do suwerenności, tak w 1921 r. na Górnym Śląsku otwierała się droga do połączenia się z Rzeczpospolitą” - przypomniał.
Dyrektor katowickiego oddziału IPN Andrzej Sznajder wskazał, że rok 1921. na Górnym Śląsku można porównać pod pewnymi względami do 1918 r. w odniesieniu do Rzeczypospolitej. „Tak, jak wtedy, w listopadzie 1918 r. dla Polski otwierała się droga do suwerenności, tak w 1921 r. na Górnym Śląsku otwierała się droga do połączenia się z Rzeczpospolitą” - przypomniał.
Autorka scenariusza otwieranej wystawy Renata Skoczek wyjaśniła, że ekspozycja jest kontynuacją – zarówno w narracji, jak i formie (prezentowana jest na dziewięciu rollupach; towarzyszy jej katalog prezentujący poszerzone historyczne materiały graficzne) - podobnych przedsięwzięć prowadzonych od 2019 r., prezentujących wydarzenia w regionie od 1919 r.
Uściśliła, że zasięg czasowy wystawy to od 10 stycznia 1921 r., gdy zaczął obowiązywać regulamin plebiscytu na Górnym Śląsku, do „rozstrzygnięcia genewskiego” Ligi Narodów z 12 października 1919 r., która została zatwierdzona przez Radę Ambasadorów 20 października. Dodała, że choć rządy Niemiec i Polski wyraziły rozczarowanie i sprzeciw wobec decyzji, w 1922 r., gdy teren obejmowała polska administracja, dominowała w nim radość, co pokażą przyszłoroczne przedsięwzięcia IPN.
Lekcja RP połączona z debatą pt. „Powstania Śląskie i ich konsekwencje” – w środę
Aleksandra Korol-Chudy z Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej w Katowicach wymieniła inicjatywy IPN służące upamiętnieniu i edukacji nt. historii powstań śląskich i włączenia części Górnego Śląska do II RP. Jak zaznaczyła, ich założeniami są cykliczność – wieloletnia formuła realizacji przedsięwzięć - oraz kierowanie ich do różnych grup odbiorców.
Wśród przedsięwzięć cyklicznych są infografiki edukacyjne nt. genezy przebiegu i skutków powstań śląskich (dotąd ukazały się infografiki dot. trzech powstań i plebiscytu; ostatnia, poświęcona woj. śląskiemu ukaże się w 2022 r.), kalendarze ścienne na lata 2018-22, galeria plakatu powstańczego (dotąd 15 plakatów z sylwetkami i koloryzowanymi fotografiami najważniejszych i mniej znanych postaci powstań śląskich) i tryptyk wystawienniczy „Górny Śląsk w latach 1919-21”.
Do najmłodszych odbiorców skierowano np. kolorowanki „Pokoloruj historię” opatrzone krótkim komentarzem historycznym, puzzle do kolorowania dla mniejszych dzieci z postaciami powstańca śląskiego i sanitariuszki powstańczej, puzzle dla starszych dzieci – poświęcone plebiscytowi górnośląskiemu 20 III 1921 r. i III powstaniu śląskiemu 1921 r., czy znaczki – wpinki: w tym repliki oryginalnych znaczków „Śląsk nasz” z marca 1921 r., wydanych m.in. pod kątem kwesty na plebiscyt.
Duża część materiałów kierowana do nauczycieli. To m.in. reprinty mapy z wynikami głosowania, broszury edukacyjne czy katalogi wystaw. Sztandarowym projektem jest wystawa elementarna „Powstania śląskie 1919-1921” – do pobrania z internetu, wraz z materiałami edukacyjnymi, będącymi pomocą dla nauczycieli. Na podstawie wystawy elementarnej powstała wystawa plenerowa, która zagościła już w ponad 40 miastach w Polsce.(PAP)
autor: Mateusz Babak
mtb/ pat/
