W Narodowe Święto Niepodległości i amerykański Dzień Weterana New England Air Museum w Windsor Locks otworzy w czwartek stałą ekspozycję, która upamiętnia Eskadrę Kościuszkowską. Inicjatorem projektu jest Program Studiów Polskich Central Connecticut State University (CCSU).
"Stała ekspozycja przedstawia dzieje Eskadry Kościuszkowskiej od czasu jej założenia w roku 1919, walkę z Bolszewikami aż po rozwiązanie w roku 1946 Dywizjonu 303, w którym także latali lotnicy z Eskadry. Ekspozycja stanowi hołd dla wszystkich polskich żołnierzy walczących w II wojnie światowej. Nie ustrzegli się oni pewnych uprzedzeń, niestety także ze strony aliantów" – zauważył w rozmowie z PAP kurator wystawy Nick Harley.
W Eskadrze latali m.in. amerykańscy ochotnicy. Namówił ich do tego Merian Cooper (1893-1973) pilot, dziennikarz, scenarzysta, producent filmowy, reżyser m.in. "King-Konga" wraz z Ernestem B. Schoedsackiem.
Harley zaznaczył, że ekspozycja stanowi prawie dwukrotne rozszerzenie zbiorów pochodzących z roku 2007. Wykorzystuje też nową technologię.
Zdaniem kuratora zaciekawić może zestawienie zgromadzonych tam przedmiotów z wizerunkami, fotografiami, a także komponentami interaktywnymi z techniką cyfrową. W jego opinii niezależnie od tego kto tam przyjdzie, każdy znajdzie coś, co do niego przemówi.
Wśród artefaktów znajduje się odrestaurowany silnik Merlin. Jest kiosk cyfrowy z ekranem dotykowym, który pozwala użytkownikowi na interakcję. Zebrano dziesiątki fotografii ilustrujących dzieje Eskadry. Są tam też modele samolotów myśliwskich na których latali piloci Eskadry, ich dzienniki, filmy i kolorowe panele.
"Mamy bardzo zróżnicowaną ekspozycję. Stanowiące większość eksponatów drobne przedmioty należące do pilotów jak odznaczenia, które pochodzą z ich rodzin" - tłumaczył Harley dodając, że Connecticut z dużą polsko-amerykańską populacją jest odpowiednim miejscem dla lokalizacji tego rodzaju wystawy.
Renata Vickrey, bibliotekarka i archiwistka CCSU, uczelni współpracującej z muzeum powiedziała PAP, że na wystawie, którą otwiera wielki portret Kościuszki, są też materiały z biblioteki uniwersyteckiej. Inne pochodzą z działającego przy uczelni Connecticut Polish American Archives.
Vickrey wyszczególniła, że jest tam m.in. mundur z II wojny światowej majora pilota Franciszka Ksawerego Pinińskiego, kopie zdjęć amerykańskich pilotów oraz oryginalne godło Eskadry zaprojektowane przez amerykańskiego pilota Elliota Chessa.
Jeden z paneli nawiązuje do dzisiejszych czasów. Dowodzi to, że tradycje Eskadry Kościuszkowskiej są wciąż kontynuowane.
"Bardzo się cieszę, że 11 listopada, w piękne święto odzyskania przez Polskę niepodległości i amerykańskie święto weterana, w Nowej Anglii zostaje odsłonięta wystawa o bohaterach, którzy dołożyli swoją cegiełkę do tego, że Polska jest dziś niepodległym krajem. Upamiętnia to nie tak znaną jakbyśmy chcieli formację" – wskazał w rozmowie z PAP Konsul Generalny RP w Nowym Jorku Adrian Kubicki.
Za istotne uznał, że ekspozycja jest stała, dzięki czemu każdy z odwiedzających muzeum będzie ja mógł zobaczyć. Jako znaczące ocenił też zaangażowanie w projekt środowiska naukowego, które zajmuje się w Connecticut badaniem historii Polski i jej wpływu na historię świata.
"Jest to kolejny projekt, który przypomina i promuje postać Tadeusza Kościuszki. Warto pamiętać, że polski bohater inspirował wielu i zrobił wiele dla polskiej i amerykańskiej wolności i niepodległości" – dodał Kubicki.
Muzeum lotnictwa prezentujące otwartą w czwartek wystawę powstało w innej lokalizacji w 1959 roku. Jest największym w Nowej Anglii. Znajduje się tam m.in. ponad 80 samolotów, silniki, mundury i memorabilia.
Z Nowego Jorku Andrzej Dobrowolski (PAP)
ad/ mars/
