Katowice 16.12.1981. Pacyfikacja Kopalni Węgla Kamiennego Wujek. Fot. PAP/Archiwum
Na bocznej ścianie jednego z domów w pobliżu katowickiej kopalni Wujek powstał mural, upamiętniający dziewięciu górników z tej kopalni, którzy zginęli od milicyjnych kul na początku stanu wojennego. 16 grudnia minie 40 lat od pacyfikacji zakładu.
Autorem malowidła, stworzonego z inspiracji katowickich kibiców na ścianie budynku przy ul. Dobrego Urobku, jest artysta Karol Kobryń. Mural przedstawia dziewięć rozświetlonych górniczych lamp, a w tle zarys zabudowań kopalni Wujek, m.in. kopalniany komin i Krzyż-Pomnik, upamiętniający ofiary tragedii z 1981 r. Jest też biało-czerwona wstęga i napis informujący o 40. rocznicy pacyfikacji zakładu.
"Mural powstał dzięki oddolnej, społecznej inicjatywie, a poświęcony jest pamięci dziewięciu górników, którzy 16 grudnia 1981 roku oddali życie za wolność i solidarność" - wskazują przedstawiciele Polskiej Grupy Górniczej, która wraz ze Śląskim Centrum Wolności i Solidarności wspierała inicjatywę stworzenia malowidła.
"Mural powstał dzięki oddolnej, społecznej inicjatywie, a poświęcony jest pamięci dziewięciu górników, którzy 16 grudnia 1981 roku oddali życie za wolność i solidarność" - wskazują przedstawiciele Polskiej Grupy Górniczej, która wraz ze Śląskim Centrum Wolności i Solidarności wspierała inicjatywę stworzenia malowidła.
W rocznicowe obchody włączył się klub GKS Katowice, który w ramach kampanii informacyjnej przypomina o wydarzeniach sprzed 40 lat. Okazją do uczczenia pamięci zmarłych górników są grane u siebie mecze piłkarskiej, siatkarskiej i hokejowej drużyny GKS-u. Wybranym spotkaniom od listopada towarzyszy szczególna oprawa - m.in. dla drużyny hokejowej na finał Pucharu Polski przygotowano specjalne stroje przypominające o tragicznej rocznicy.
Regionalne obchody 40. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego i pacyfikacji kopalni Wujek zainaugurował w minioną niedzielę katowicki koncert światowej sławy włoskiego tenora Andrei Bocellego. Kulminacją obchodów będą uroczystości związane z 40-leciem najdłuższego podziemnego strajku w Kopalni Piast w Bieruniu (w dniach 14-15 grudnia) oraz obchody rocznicy pacyfikacji kopalni Wujek (16 grudnia), z udziałem najwyższych władz państwowych. Na grudzień zaplanowano też w regionie wiele wydarzeń towarzyszących, m.in. okolicznościowe wystawy i biegi pamięci ofiar.
Pacyfikacja Wujka była największą tragedią stanu wojennego. Protest w kopalni rozpoczął się po wprowadzeniu stanu wojennego, na wieść o zatrzymaniu szefa zakładowej Solidarności Jana Ludwiczaka. W wyniku pacyfikacji kopalni przez siły milicyjne 16 grudnia 1981 r. zginęli: Józef Czekalski, Krzysztof Giza, Ryszard Gzik, Bogusław Kopczak, Zenon Zając, Zbigniew Wilk, Andrzej Pełka, Jan Stawisiński i Joachim Gnida. 23 górników zostało rannych od kul, a wielu odniosło lżejsze obrażenia. Dzień wcześniej padły strzały w jastrzębskiej kopalni Manifest Lipcowy.
Prof. Antoni Dudek: pacyfikacja Kopalni Wujek miała zastraszyć społeczeństwo
16 grudnia pielęgnujące pamięć o tamtych wydarzeniach Śląskie Centrum Wolności i Solidarności otworzy nową wystawę stałą. Nowa ekspozycja mieści się nie tylko – jak poprzednia - na parterze dawnego magazynu odzieżowego kopalni Wujek, ale też na poddaszu oraz w podziemiach. To właśnie z rampy ówczesnego magazynu 16 grudnia 1981 r. padły strzały do strajkujących. Rampa będzie odpowiednio wyeksponowana, jako świadek popełnionej 40 lat temu zbrodni. Największym eksponatem na wystawie będzie czołg T-55.
Inauguracja nowej ekspozycji będzie jednym z głównych wydarzeń rocznicowych obchodów. Po otwarciu wystawy uczestnicy obchodów wezmą udział we mszy św. w katowickim kościele pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego. Po nabożeństwie odbędą się uroczystości przy Krzyżu-Pomniku Poległych Górników, z udziałem przedstawicieli władz. Natomiast punktualnie o 11.00 o największej zbrodni stanu wojennego przypomną w Katowicach syreny alarmowe.
16 grudnia pielęgnujące pamięć o tamtych wydarzeniach Śląskie Centrum Wolności i Solidarności otworzy nową wystawę stałą. Nowa ekspozycja mieści się nie tylko – jak poprzednia - na parterze dawnego magazynu odzieżowego kopalni Wujek, ale też na poddaszu oraz w podziemiach. To właśnie z rampy ówczesnego magazynu 16 grudnia 1981 r. padły strzały do strajkujących. Rampa będzie odpowiednio wyeksponowana, jako świadek popełnionej 40 lat temu zbrodni. Największym eksponatem na wystawie będzie czołg T-55.
Cykl organizowanych przez Śląskie Centrum Wolności i Solidarności grudniowych uroczystości rocznicowych rozpocznie 11 grudnia Bieg Dziewięciu Górników, z udziałem około pół tysiąca uczestników, którzy pokonają symboliczne 9 kilometrów. Natomiast 16 grudnia, w rocznicę pacyfikacji kopalni, w podobnym młodzieżowym biegu weźmie udział ponad 700 uczniów z 70 śląskich szkół.
Na 13 grudnia zaplanowano, organizowaną wspólnie z Instytutem Pamięci Narodowej, konferencję naukową „Stan wojenny w woj. katowickim”, zaś 15 grudnia – w przeddzień 40. rocznicy tragedii – w siedzibie Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia odbędzie się uroczysty koncert, podczas którego po raz pierwszy zabrzmi skomponowany przez Piotra Mossa tren poświęcony dziewięciu zamordowanym górnikom.(PAP)
autor: Marek Błoński
mab/ dki/
