Prof. Adam Rotfeld i ukraiński historyk dr Andrij Portnow. Fot. PAP/T. Gzell
Dla prawdziwego pojednania polsko-ukraińskiego potrzebne jest uczciwe powiedzenie prawdy o wydarzeniach z przeszłości – ocenia były szef MSZ Adam Rotfeld w związku z przypadającymi w lipcu obchodami 70. rocznicy zbrodni wołyńskiej. Obecne stosunki między Polską a Ukrainą są tak dobre, że nie można zwlekać z rozwiązaniem spraw, które nadal je komplikują – uważa dyplomata.
„W historii Ukrainy i Polski nie było takiego okresu, w którym stosunki byłyby tak bliskie, jak teraz. Jest to ogromna szansa, by sprawy trudne rozwiązywać, gdy te relacje są dobre, a nie czekać na lepsze czasy, bo lepszych już nie będzie” – mówił Rotfeld podczas niedawnego spotkania z ukraińskimi dziennikarzami w Warszawie, których zaproszono do Polski w związku z rocznicą Wołynia.
„W historii Ukrainy i Polski nie było takiego okresu, w którym stosunki byłyby tak bliskie, jak teraz. Jest to ogromna szansa, by sprawy trudne rozwiązywać, gdy te relacje są dobre, a nie czekać na lepsze czasy, bo lepszych już nie będzie” – mówił Adam Rotfeld podczas spotkania z ukraińskimi dziennikarzami w Warszawie, których zaproszono do Polski w związku z rocznicą Wołynia.
Jako pozytywny przykład były minister wskazał pojednanie polsko-niemieckie, a jako niewykorzystaną szansę na wzajemne porozumienie – relacje w tej dziedzinie z Rosją.
„W stosunkach polsko-rosyjskich niektóre sprawy mogły być rozwiązane jeszcze na początku lat 90. i to, że nie zostały wtedy rozwiązane, dziś nam nie ułatwia sprawy. Można powiedzieć, że to, co zostało wtedy ujawnione, potem zostało utajnione i cofnęliśmy się w zasadzie do sytuacji z czasów ZSRR” – podkreślił.
Zdaniem Rotfelda Polska i Ukraina powinna wyciągnąć z tych przykładów wnioski i systematycznie rozmawiać o sprawach trudnych. „Bez tego stosunki polsko-ukraińskie nie będą trwale bliskie i dobre” – zaznaczył.
Dyskusję na temat przeszłości dyplomata uznał za niezbędną. „Nie znam ani jednego przypadku, w którym poprawa stosunków nie oznaczałaby rozliczenia się z przeszłością. Prawda nigdy nie zatruwa i prawda nie szkodzi. Może być ona bolesna i niekomfortowa, ale jej wypowiedzenie otwiera drogę do oczyszczenia” – oświadczył.
Były minister zaznaczył, iż ma prawo do mówić o tych sprawach, gdyż sam był świadkiem wydarzeń w Galicji Wschodniej i na Wołyniu w latach II wojny światowej.
„To, co się działo w czasie rzezi wołyńskiej, przekraczało wszelkie wyobrażenia. Jako dziecko miałem okazję to widzieć, więc nikt nie może powiedzieć, że mówię to jako człowiek, który nie ma o tym żadnego wyobrażenia. Ja widziałem niektóre wsie po tym, jak to się wydarzyło” – powiedział.
W ocenie Rotfeld pojednanie między narodami jest procesem długotrwałym. „Jest to koniec pewnej drogi i bardzo ważny etap. Do pojednania jest potrzebne powiedzenie prawdy, uznanie winy, wykazanie skruchy i dopiero wtedy można rozmawiać. Stosunki polsko-niemieckie zaczęły poprawiać się od momentu, kiedy Niemcy uznali, że to były ich zbrodnie. Ale to nie znaczy, że następne pokolenie także będzie tak uważać” – podkreślił.
Rotfeld wskazał przy tym, że Ukraińcy mają możliwość otwartego dyskutowania o własnej historii od zaledwie 22 lat niepodległości ich państwa, będącego wcześniej częścią ZSRR. „Dopiero niepodległość Ukrainy otworzyła drogę do tego, żeby rozmawiać o tym z pozycji równego partnera” – powiedział.
Dyplomata zapewnił ukraińskich dziennikarzy, że choć Polacy różnią się w odniesieniu do wielu różnego typu spraw, stosunek wszystkich ekip rządzących wobec Ukrainy od lat pozostaje niezmienny.
„Jest on do tego stopnia pozytywny, że w pewnym momencie miałem wrażenie, że na Ukrainie ukształtowało się przekonanie, że o Polskę nie trzeba zabiegać, bo ona i tak będzie nas popierać. W Polsce istnieje ogromna życzliwość wobec Ukrainy, jakiej jeszcze nigdy nie było i prawdopodobnie wiele więcej już zrobić tutaj nie możemy” – oświadczył.
W lipcu mija 70. rocznica kulminacji zbrodni wołyńskiej, w wyniku której na Wołyniu i w Galicji Wschodniej w latach 1943-45 zginęło ok. 100 tys. Polaków, zamordowanych przez oddziały Ukraińskiej Armii Powstańczej i miejscową ludność ukraińską. Zbrodnia wołyńska spowodowała polski odwet, w wyniku którego zginęło ok. 10-12 tys. Ukraińców, w tym 3-5 tys. na Wołyniu i w Galicji Wschodniej. (PAP)
jjk/ ls/
