Prezentacja wizualizacji dotyczącej budowy Muzeum Katyńskiego. Fot. PAP/T. Gzell
Powstaje Muzeum Katyńskie, którego otwarcie ma nastąpić w 2015 r. Muzeum upamiętni ofiary mordu NKWD z 1940 r. Będzie się mieścić w Cytadeli Warszawskiej. W środę z udziałem szefów MON i resortu kultury odbyła się prezentacja terenu budowy muzeum.
"Budowa Muzeum Katyńskiego to sprawa honoru dla Wojska Polskiego i Ministerstwa Obrony Narodowej" - powiedział szef MON Tomasz Siemoniak podczas prezentacji terenu budowy Muzeum Katyńskiego. Prezentacja ta odbyła się na terenie Cytadeli Warszawskiej, gdzie znajduje się siedziba Dowództwa Wojsk Lądowych.
Minister zapewnił, że otwarcie Muzeum Katyńskiego odbędzie się wiosną 2015 r., czyli w 75. rocznicę zbrodni katyńskiej. Pierwsze efekty budowy nowej placówki m.in. zagospodarowanie części plenerowej przy muzeum mają być widoczne jesienią 2014 r. Planowany koszt budowy Muzeum Katyńskiego to ok. 87,5 mln zł.
W latach 2020-2021 planowane jest ostateczne zakończenie przenosin na teren Cytadeli Warszawskiej Muzeum Wojska Polskiego (jest ono macierzystą placówką powstającego Muzeum Katyńskiego). "Cała Cytadela ma stać się Muzeum Wojska Polskiego, które będzie podkreślało wielką tradycję i bohaterstwo polskich żołnierzy" - powiedział Siemoniak. Obecnie Muzeum Wojska Polskiego znajduje się w budynkach Muzeum Narodowego w Alejach Jerozolimskich w Warszawie.
W latach 2020-2021 planowane jest ostateczne zakończenie przenosin na teren Cytadeli Warszawskiej Muzeum Wojska Polskiego (jest ono macierzystą placówką powstającego Muzeum Katyńskiego). "Cała Cytadela ma stać się Muzeum Wojska Polskiego, które będzie podkreślało wielką tradycję i bohaterstwo polskich żołnierzy" - powiedział minister Tomasz Siemoniak.
Szef MON był na placu budowy Muzeum Katyńskiego wspólnie z ministrem kultury Bogdanem Zdrojewskim, który podkreślił, że Cytadela Warszawska wraz Muzeum Katyńskim stanie się "niezwykle ważnym miejscem na muzealnej mapie Europy". Zdrojewski zwrócił uwagę, że przeniesienie Muzeum Wojska Polskiego z obecnego adresu będzie stwarzało korzystne możliwości dla Muzeum Narodowego w Warszawie. Dodał też, że kluczową rolę do odegrania przy budowie Muzeum Katyńskiego będzie miał generalny wykonawca robót budowlanych, czyli spółka PBM Południe SA. "Poruszam się w obszarze podobnych inwestycji dosyć często i wiem, jaka jest skala trudności tego rodzaju realizacji, gdzie przeplatają się interesy konserwatorów i muzealników" - mówił.
Obecna na prezentacji prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz przypomniała historię kłamstwa katyńskiego oraz fakt, że w okresie PRL nie można było swobodnie mówić o zbrodni katyńskiej. Podkreśliła przy tym, że lokalizacja Muzeum Katyńskiego na terenie Cytadeli Warszawskiej pozwoli wielu osobom poznać prawdę o wydarzeniach z 1940 r. "Cytadela to piękne miejsce w Warszawie, które będzie mogło odgrywać w tej sprawie ogromną rolę. Na spacer będzie mogło wybierać się tutaj wiele rodzin, które przy okazji będą mogli poznawać historię Polski" - mówiła.
Prezes Federacji Rodzin Katyńskich Izabella Sariusz-Skąpska, wnuczka Bolesława Skąpskiego - prokuratora zamordowanego w Katyniu w 1940 r. - zwróciła uwagę, że najcenniejszymi pamiątkami w powstającym Muzeum Katyńskim będą przedmioty należące do zamordowanych Polaków będące "relikwiami wydobytymi podczas ekshumacji z dołów śmierci". "To ważny dzień dla rodzin katyńskich. Odliczamy już dni i miesiące do momentu otwarcia nowej siedziby muzeum. Mam nadzieję, że 2015 rok to realna data, kiedy spotkamy się tutaj, gdy nie będzie już placu budowy, ale spokojny las, sarkofagi, ścieżka straży, działobitnia i napisy wszystkich pomordowanych. Istotna będzie nie tylko płynąca z tego miejsca lekcja historii, ale także to, że każdy będzie mógł tu zapalić znicz, tak jak na polskich cmentarzach wojennych w Katyniu, Charkowie, Miednoje i Bykowni" - mówiła.
Sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa Andrzej Krzysztof Kunert przypomniał, że polskiemu państwu od 2000 r. udało się wybudować cztery cmentarze upamiętniające ofiary zbrodni katyńskiej. Podkreślił jednak, że krewni ofiar NKWD z 1940 r. nadal czekają na wybudowanie ostatniego, piątego cmentarza katyńskiego na Białorusi. Nekropolia ta upamiętniłaby los 3870 polskich obywateli, którzy po agresji ZSRS na Polskę 17 września 1939 r. byli aresztowani przez NKWD we wschodnich województwach II Rzeczypospolitej, a następnie zamordowani najprawdopodobniej w więzieniu NKWD w Mińsku. Ich przypuszczalnym miejscem pogrzebania są Kuropaty pod Mińskiem. Polska strona wciąż jednak czeka na ujawnienie tzw. białoruskiej listy katyńskiej, które obok odtajnienia całej dokumentacji rosyjskiego śledztwa w sprawie zbrodni katyńskiej, zmiany jej kwalifikacji prawnej oraz rehabilitacji prawnej wszystkich ofiar jest najważniejszym polskim postulatem wobec Rosji dotyczącym mordu NKWD z 1940 r.
Muzeum Katyńskie zbuduje spółka PBM Południe SA, która od 10 września jest generalnym wykonawcą robót budowlanych. W przeszłości firma ta wykonywała już podobne inwestycje m.in. zbudowała Muzeum Powstania Warszawskiego i zaadaptowała dla potrzeb placówki kultury Fort Sokolnickiego na warszawskim Żoliborzu. Dokumentację projektową prac budowlanych przygotowała warszawska pracownia "Brzozowski Grabowiecki Architekci Sp. z o.o.". Muzeum współtworzy również artysta rzeźbiarz Jerzy Kalina, twórca m.in. grobu ks. Jerzego Popiełuszki na warszawskim Żoliborzu i monumentu rotmistrza Witolda Pileckiego we Wrocławiu. Pierwsze prace budowlane na terenie Cytadeli Warszawskiej rozpoczęły się 20 września.
Muzeum Katyńskie ma dokumentować zbrodnię katyńską, w wyniku której wiosną 1940 r. z rozkazu Józefa Stalina i jego politbiura zginęło ok. 22 tys. polskich obywateli, elity przedwojennej Polski. Muzeum Katyńskie ma być "swoistym dowodem zbrodni" upamiętniającym martyrologię Polaków przetrzymywanych w sowieckich obozach i więzieniach, a następnie podstępnie zamordowanych. Na cele muzealne, zgodnie z koncepcją wybraną w międzynarodowym konkursie architektonicznym w 2010 r., zostaną odrestaurowane i zaadaptowane zabytkowe budowle Cytadeli Warszawskiej: Kaponiera (będzie to główna siedziba Muzeum Katyńskiego, gdzie mieścić się będzie ekspozycja stała), Bateria Barkowa (będą tam umieszczone tablice epitafijne z nazwiskami zamordowanych) i Brama Nowomiejska (główne wejście do muzeum i części plenerowej).
Kształt powstającego Muzeum Katyńskiego przybliża wystawa czasowa "Pamięć nie dała się zgładzić..." w Muzeum Wojska Polskiego, na której można obejrzeć m.in. listy do rodzin, dokumenty, fotografie, szczątki mundurów i nieśmiertelniki ofiar zbrodni katyńskiej. Wśród eksponatów znajduje się wiele przedmiotów wydobytych z "dołów śmierci" podczas ekshumacji w Lesie Katyńskim, Charkowie i Miednoje, gdzie sowieccy funkcjonariusze ukrywali zwłoki Polaków. Wystawa prezentuje również filmy i dokumenty z niemieckiej ekshumacji z 1943 r. oraz fotografie katyńskich oprawców. (PAP)
nno/ mlu/ bk/
