Zmiana siedziby głównej, rozpoczęcie prac ekshumacyjnych na tzw. Łączce oraz bogata działalność archiwalna, naukowa i edukacyjna były głównymi wątkami informacji o działalności IPN w 2012 r., którą przedstawił senatorom prezes Instytutu Łukasz Kamiński. Informacja o działalności Instytutu Pamięci Narodowej została przedstawiona podczas czwartkowego posiedzenia Senatu.
Zdaniem prezesa IPN ważnym aspektem działalności Instytutu są zadania realizowane w ramach pionu ścigania zbrodni przeciwko narodowi polskiemu. "Jego prokuratorzy ścigają zbrodnie z lat 1939-89, głównie nazistowskie i komunistyczne, ale także np. przeciwko pokojowi. W 2012 r. prokuratorzy zakończyli ponad 1,2 tys. postępowań, w ramach których przesłuchano ok. 5,5, tys. świadków. W toku akcji +Ostatni świadek+ apelowaliśmy do osób, które nie przekazały swojej wiedzy na temat zbrodni z przeszłości, by się do nas zgłaszały. Na podstawie informacji od nich wszczęto 38 nowych śledztw. W ubiegłym roku do sądów skierowano 10 aktów oskarżenia w stosunku do 12 osób, sądy w tym czasie wydały wyroki wobec 28 oskarżonych" - mówił Kamiński.
Największą częścią Instytut jest archiwum, które liczy ponad 90 km bieżących akt i w 2012 r. wzbogaciło się o ponad 460 m nowych materiałów. Wzrosła także liczba wniosków o udostępnianie tych materiałów - łącznie było ich 64 tys. Składały je osoby represjonowane w PRL, badacze, dziennikarze i przedstawiciele wymiaru sprawiedliwości.
Drugi pion prokuratorski IPN to pion lustracyjny, którego zadaniem jest weryfikowanie oświadczeń lustracyjnych składanych przez kandydatów do funkcji publicznych. "Ponieważ nie był to rok wyborczy wpłynęło tylko ok. 4 tys. nowych oświadczeń, udało się zaś zweryfikować ok. 7,7, tys. oświadczeń złożonych wcześniej" - powiedział prezes IPN.
Największą częścią Instytut jest archiwum, które liczy ponad 90 km bieżących akt i w 2012 r. wzbogaciło się o ponad 460 m nowych materiałów. Wzrosła także liczba wniosków o udostępnianie tych materiałów - łącznie było ich 64 tys. Składały je osoby represjonowane w PRL, badacze, dziennikarze i przedstawiciele wymiaru sprawiedliwości. Pion weryfikował także wnioski o przyznanie Krzyża Wolności i Solidarności, których wpłynęło w 2012 r. 900.
"Rozpoczęliśmy także publikowanie naszego inwentarza archiwalnego w internecie, w pierwszej partii znalazły się opisy ponad 120 tys. jednostek archiwalnych. Trwa też intensywny proces jego digitalizacji, w ub.r. poddano mu 47 tys. jednostek archiwalnych i 25 tys. zdjęć. Nasz pion archiwalny jest także aktywny za granicą, gdzie współpracując z różnymi instytucjami pozyskuje kopie materiałów dotyczących historii Polski" - relacjonował Kamiński.
Zaznaczył, że IPN jest też aktywny w sferze badań naukowych. W 2012 r. prowadzono 11 projektów badawczych, regionalnych i indywidualnych związanych głównie z historią walki z systemami totalitarnymi i dziejami represji. Zorganizowano 92 konferencje naukowe, część o charakterze międzynarodowym. "Prowadzimy także projekty dokumentujące najnowszą historię Polski i działalność wydawniczą. W 2012 r. ukazywało się pięć pism wydawanych przez IPN, opublikowano też liczne publikacje książkowe m.in. drugi tom Encyklopedii Solidarności i album +Śladami zbrodni+" - dodał prezes IPN.
W ramach działalności edukacyjnej Instytut w 2012 r. przygotował m.in. 35 wystaw i uruchomił dwa nowe portale edukacyjne. "Jednym z naszych sukcesów są gry edukacyjne przybliżające najnowszą historię. W ub.r. ukazała się m.in. wydana w sześciu językach edycja gry +Kolejka+. Prowadziliśmy także kursy dla nauczycieli i projekty edukacyjne dla uczniów, przy których współpracowaliśmy z wieloma organizacjami, także społecznymi" - zaakcentował Kamiński.
W ramach działalności edukacyjnej IPN w 2012 r. przygotował m.in. 35 wystaw i uruchomił dwa nowe portale edukacyjne. "Jednym z naszych sukcesów są gry edukacyjne przybliżające najnowszą historię. W ub.r. ukazała się m.in. wydana w sześciu językach edycja gry +Kolejka+. Prowadziliśmy także kursy dla nauczycieli i projekty edukacyjne dla uczniów, przy których współpracowaliśmy z wieloma organizacjami, także społecznymi" - zaakcentował Kamiński.
Przyznał, że trudnym momentem w ubiegłym roku była utrata siedziby głównej Instytutu. "Jednak obecnie sytuacja została opanowana i dzięki wsparciu Ministerstwa Skarbu otrzymaliśmy nowy budynek" - poinformował.
Senatorowie, wyrażając poparcie dla licznych inicjatyw IPN dopytywali m.in. o prace związane z poszukiwaniem miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego. "Najistotniejszym z miejsc, gdzie te działania się toczyły była tzw. Łączka na stołecznych Wojskowych Powązkach, gdzie w 2012 r. w toku prac odnaleziono szczątki 117 osób, z czego siedem zostało już zidentyfikowanych. Prace te były kontynuowane także w roku bieżącym" - powiedział Kamiński.
"Naszą misją jest troska o pamięć o bohaterach, którzy przeciwstawiali się systemom totalitarnym i pamięć o ofiarach, które zginęły za sprawą tych systemów. To pamięć o oporze i represjach, która przekłada się na różne działania - przywracanie sprawiedliwości przez ściganie sprawców zbrodni, udostępnianie przybliżających ją archiwów i działalność edukacyjna, która sprawia, że wiedza o niej może służyć następnym pokoleniom" - podsumował prezes IPN. (PAP)
akn/ sto/
