Prezentacja projektu zakładającego przekład na język polski i wydanie drukiem wszystkich dzieł św. Tomasza z Akwinu odbyła się w piątek w Warszawie. Przedsięwzięcie obejmujące 70 tomów ma zostać zrealizowane w 15 lat.
Prezes wydawnictwa "W Drodze", dominikanin ojciec Tomasz Grabowski poinformował, że projekt zakłada przekład na język polski i wydanie drukiem wszystkich dzieł św. Tomasza z Akwinu, których autentyczność została potwierdzona.
"Zaplanowaliśmy wydanie 70 tomów nowych i przepracowanych tłumaczeń dzieł św. Tomasza. Każde tłumaczenie zostało opracowane krytycznie, dodany został obszerny wstęp wprowadzający w dane dzieło. Całość zamierzamy zamknąć w 15 lat" – wyjaśnił.
Zaznaczył, że pierwszy został wydany tom 43, czyli komentarz św. Tomasza do "Polityki" Arystotelesa. "+Polityka+ to dzieło etyczne, które tłumaczy zasady i podstawy stosunków między państwem a obywatelem. Dla każdego, kto się zajmuje filozofią polityki, kto zastanawia się, jaki ustrój powinien panować w danym państwie, to jest dzieło fundamentalne. Bez tego nie warto nawet rozpoczynać takiej refleksji. A komentarz św. Tomasza jest dodaniem katolickiej refleksji do rozmyślań Arystotelesa" – stwierdził.
Ojciec Grabowski podkreślił, że zgodnie z przyjętym harmonogramem wydawniczym w ciągu najbliższego półtora roku ma się ukazać kolejnych 11 tomów. "Najciekawszym z tych jedenastu dzieł jest z pewnością nowe tłumaczenie pierwszej części +Summa theologiae+. Drugim niezwykle interesującym dziełem, które mamy nadzieję zaprezentować już wkrótce, jest +Komentarz do Etyki Nikomachejskiej Arystotelesa+, w dwóch tomach. Oprócz tego ukaże się także +Komentarz do Listu św. Pawła do Rzymian+" – zaznaczył.
"Nie będę udawał, że to są książki dla wszystkich. Na szczęście wstępy sprawiają, że lektura tych dzieł jest bardziej przystępna i grono odbiorców może być większe" – ocenił.
Zdaniem ojca Grabowskiego wciąż warto sięgać po autorów klasycznych, a św. Tomasz jest jednym z nich.
"Św. Tomasz to myśliciel, który bardzo wyraźnie rysuje podstawy doktryny katolickiej, a jednocześnie nieustannie zderza swoje myśli z myślą filozofów antycznych, arabskich i myślicieli żydowskich. To jest ktoś, kto w XIII w. był o wiele bardziej otwarty na wymianę myśli, debatę i uzupełnianie swojego światopoglądu o przemyślenia ludzi z zupełnie innej kultury, niż my jesteśmy współcześnie" – ocenił.
Dominikanin dodał, że u św. Tomasza można znaleźć "zdrowy namysł nad wiarą". "Nie ma u niego żadnego popadania w przesadę, w spirytualizm czy wybujałe sentymenty. Nie ma też fundamentalizmu, nie ma fanatyzmu. To myśliciel bardzo wyważony" – mówił.
Dyrektor Instytutu Tomistycznego w Warszawie ojciec dr Mateusz Przanowski zaznaczył, że na początku w planach był jedynie przekład "Summa theologiae". "Mamy jeden przekład +Summy+, wykonany już dawno, który ma lepsze i słabsze momenty (...). Ciągle dyskutowaliśmy o tym, że trzeba zrobić nowe wydanie "Summy+ i to nie wychodziło, udawało się przełożyć jedynie jakieś fragmenty. W końcu postanowiliśmy zrobić wszystko. To ucieczka do przodu, która – mam nadzieję, że się powiedzie" – powiedział.
Ks. prof. Piotr Roszak z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu zaznaczył, że opera omnia to nie jest tylko tłumaczenie poszczególnych dzieł św. Tomasza.
"Mamy do czynienia z projektem kompleksowym, który chce przybliżyć całą postać w szerokim kontekście. Bo zgromadzenie dzieł wszystkich oznacza dostrzeżenie u Akwinaty tego, co było środkiem, co było celem, co było komentowaniem Pisma Świętego, poszczególnych autorów klasycznych, a co doprowadziło go do syntezy. Projekt ma dostarczyć źródeł, o jakich nie pamiętamy" – zastrzegł.
Dodał, że dzięki opera omnia zobaczymy św. Tomasza w kontekście epoki, w jakiej żył. "Zobaczymy, jak sięga po źródła, w jaki sposób z nich korzysta, jak odpowiada na bieżące pytania swojej epoki. Zobaczymy nie tylko dzieła, które zachwycają w pierwszym kontakcie, ale też te wszystkie, które budowały jego tożsamość, które sprawiały, że ten finalny rezultat, który podziwiamy – +Summa theologiae+ – ma swoje korzenie" – wyjaśnił.
Zdaniem prof. Roszaka, projekt jest "próbą budowania łańcucha, który umożliwi zrozumienie, w jaki sposób zmieniały się i rozszerzały myśli św. Tomasza.
"Uczymy się widzieć w całości. Niewielu autorów doczekało się takiej syntezy. Pewnie dlatego, że nie mieli aż takiego ciążenia intelektualnego, jakie miał św. Tomasz" – zaznaczył.
Projekt jest realizowany przez Instytut Tomistyczny w Warszawie, Fundację Pro Futuro Theologiae i Wydawnictwo Polskie Prowincji Dominikanów "W Drodze".
Tomasz z Akwinu, doktor Kościoła, był jednym z najwybitniejszych myślicieli Zachodu, który na wiele stuleci ukształtował sposób teologicznego i filozoficznego myślenia w kręgu cywilizacji zachodniej. Stworzył system nauki filozoficznej i teologii katolickiej, zwany tomizmem.
Urodził się na zamku Roccasecca niedaleko Akwinu (Włochy) w 1225 r. W wieku ok. 20 lat wstąpił do zakonu dominikanów. Po okresie formacji podjął pracę wykładowcy. Działał m.in. w Kolonii, Paryżu i w miastach uniwersyteckich Italii. Zmarł w 1274 r. w drodze na sobór lyoński. Został kanonizowany w 1323 r.(PAP)
Autor: Iwona Żurek
iżu/ joz/
