Arcybiskup Józef Teodorowicz. Fot. NAC
W 75. rocznicę śmierci abp. obrządku ormiańsko-katolickiego Józefa Teodorowicza otwarto w Katowicach poświęconą mu wystawę. Jest ona częścią tygodnia pamięci organizowanego przez Fundację Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich.
Prezentowana w Bibliotece Śląskiej w Katowicach wystawa składa się z plansz opisujących życie i działalność arcybiskupa, m.in. jako posła do Sejmu Ustawodawczego w latach 1919-1922, jego dom rodzinny oraz talent jako jednego z najwybitniejszych kaznodziei swoich czasów.
"Nie było ważniejszego wydarzenia narodowego bez jego udziału" - piszą autorzy okolicznościowej publikacji. Część kazań abp. zachowała się na płytach gramofonowych znajdujących się w Fundacji Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich. Przeleżały w niewielkim pudle (o średnicy ok. 30 cm i wys. 5 cm). Na płytach są daty z 1938 roku.
Fundacja Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich została powołana w 2006 roku. Jej prezes Jan Abgarowicz powiedział PAP podczas wernisażu, że obchody rocznicowe związane z datą śmierci abp. Teodorowicza (4 grudnia 1938 r.) po raz pierwszy zorganizowano pięć lat temu i ta tradycja będzie kontynuowana. "To był największy Ormianin Polski XX wieku i środowisko niejako się integruje wokół tej daty" - powiedział Abgarowicz.
Wystawie, która będzie otwarta do 31 grudnia, towarzyszyła prezentacja m.in. drugiego wydania płyty z oryginalnymi nagraniami kazań abp. Teodorowicza wraz z opracowaniem.
Józef Teofil Teodorowicz urodził 25 lipca 1864 roku w Żywaczowie (wschodnia Ukraina) w rodzinie szlacheckiej pochodzenia ormiańskiego. Studiował prawo na uniwersytecie w Czerniowcach, z którego zrezygnował, by wstąpić do lwowskiego seminarium duchownego. W 1887 roku przyjął święcenia kapłańskie i objął parafię w Brzeżanach (Podole). Później był kanonikiem gremialnym we Lwowie, a w roku 1901 mianowano go arcybiskupem lwowskim obrządku ormiańskiego.
Angażował się społecznie i politycznie, posłem na Sejm Krajowy we Lwowie i w Izbie Panów w Wiedniu. W czasie I wojny angażował się w obronę rodaków przed okupacyjnymi władzami rosyjskimi, a w 1918 roku uczestniczył w działaniach związanych z odbudową państwowości polskiej. W lutym 1919 roku, jego kazanie w stołecznej katedrze św. Jana, wzywające do wspólnej pracy dla dobra odradzającego się kraju, zainaugurowało obrady Sejmu Ustawodawczego, w którym zasiadał do 1922 roku.
Zmarł we Lwowie 4 grudnia 1938 roku. (PAP)
ktp/ bos/ jbr/
