Gen. Stefan Bałuk. Fot. PAP/R. Pietruszka
Nie żyje gen. Stefan Bałuk "Starba" - fotoreporter wojenny, cichociemny, uczestnik powstania warszawskiego i honorowy obywatel stolicy. O śmierci generała poinformowała przewodnicząca rady Ewa Malinowska-Grupińska podczas czwartkowej sesji rady Warszawy.
Pamięć zmarłego w czwartek generała radni uczcili minutą ciszy.
Stefan Bałuk "Starba" urodził się w 1914 r. w Warszawie. 15 stycznia obchodził setne urodziny.
Był absolwentem stołecznego gimnazjum im. Zamoyskiego i Wydziału Finansowo-Ekonomicznego Szkoły Nauk Politycznych w Warszawie. W 1939 r. studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego.
We wrześniu 1939 r., po przedostaniu się do Francji, znalazł się w 10. Brygadzie Kawalerii Pancernej gen. Stanisława Maczka.
W powstaniu warszawskim walczył w plutonie "Agaton" batalionu "Pięść" zgrupowania Radosław, następnie w oddziale osłonowym Komendy Głównej AK. Dokumentował życie powstańcze na zdjęciach.
W 1944 r., po ukończeniu dwuletniego szkolenia wywiadowczo-dywersyjnego cichociemnych Polskiej Szkoły Wywiadu w Glasgow i kursu spadochronowego w Ringway, został 9 kwietnia zrzucony nad Polską. Podjął w konspiracji służbę w Wydziale Legalizacji Oddziału II Komendy Głównej AK, gdzie zajmował się m.in. podrabianiem dokumentów i wywiadem. Sporządził dokumentację fotograficzną niemieckich umocnień w Warszawie. W powstaniu warszawskim walczył w plutonie "Agaton" batalionu "Pięść" zgrupowania Radosław, następnie w oddziale osłonowym Komendy Głównej AK. Dokumentował życie powstańcze na zdjęciach.
27 sierpnia dotarł kanałami z meldunkiem do gen. Tadeusza Komorowskiego "Bora", za co został odznaczony Orderem Virtuti Militari.
Internowany w oflagu, uciekł w końcu stycznia 1945 r. Po powrocie do Warszawy wznowił działalność konspiracyjną jako kierownik Wydziału Legalizacji "Agaton 2". Wystawiane tam dokumenty uratowały setki osób przed represjami NKWD. 1 listopada 1945 r. został aresztowany i skazany na karę wieloletniego więzienia. Po amnestii w marcu 1947 r. został pozbawiony praw obywatelskich i zarabiał na życie jako taksówkarz.
W 1950 r. rozpoczął pracę artysty fotografika, realizując wiele projektów poświęconych bohaterstwu oręża polskiego w czasie II wojny światowej. Był autorem wielu wystaw i albumów historycznych.
Udzielał się społecznie na rzecz środowiska kombatanckiego. Był inicjatorem budowy pomnika AK przed siedzibą Sejmu i przez wiele lat przewodniczył komitetowi jego budowy. W 2001 r. był pomysłodawcą restytuowania Klubu Kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari, któremu prezesował, a później był członkiem jego kapituły. W 2006 r. awansował do stopnia generała brygady w stanie spoczynku.
Rada Warszawy nadała mu tytuł honorowego obywatela miasta w 2008 r. Generał był też honorowym obywatelem Tuszowa Narodowego.
Odznaczony był m.in. Orderem Odrodzenia Polski (trzykrotnie), Orderem Wojennym Virtuti Militari V klasy, Krzyżem Walecznych (dwukrotnie), Warszawskim Krzyżem Powstańczym i Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami. (PAP)
mca/ abe/ ura/
