W środę, w 80. rocznicę buntu w obozie zagłady Treblinka II w Muzeum Treblinka zostanie zaprezentowana wystawa rzeźb Samuela Willenberga, więźnia obozu i uczestnika buntu. Gościem honorowym uroczystości będzie Ada Krystyna Willenberg, wdowa po Samuelu.
2 sierpnia, w 80. rocznicę buntu w obozie zagłady w Treblince II przed pomnikiem ofiar obozu zagłady w zostanie zaprezentowana wystawa rzeźb Samuela Willenberga, więźnia obozu i uczestnika buntu z 2 sierpnia 1944 r. Gościem honorowym będzie Ada Krystyna Willenberg, wdowa po Samuelu. Podczas środowej uroczystości zostanie też podpisany akt erekcyjny nowego budynku muzeum.
Wystawa IPN „Obraz Treblinki w oczach Samuela Willenberga” będzie prezentowana tylko 2 sierpnia 2023 r. do godz. 16.00.
Rzeźby Samuela Willenberga, więźnia obozu zagłady Treblinka II, zostaną po raz pierwszy zaprezentowane w tym miejscu. Rzeźby przedstawiają codzienność życia w obozie zagłady Treblinka II oraz heroiczny zryw więźniów, którzy postanowili umrzeć z bronią w ręku ocalając swoją godność. Wystawa została przygotowana przez IPN w ramach obchodów Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holocaustu. Wernisaż odbył się 27 stycznia 2020 r. w Centrum Edukacyjnym IPN im. Janusza Kurtyki w Warszawie.
Samuel Willenberg (1923–2016) rzeźbiarz i malarz, uczestnik buntu w obozie 2 sierpnia 1943 r., ocalał jako jeden z nielicznych. Zbiegł z obozu, lecz z uwagi na swoje pochodzenie, musiał się ukrywać. Wziął udział w Powstaniu Warszawskim, a po wojnie dał się poznać jako niestrudzony edukator młodych ludzi z Polski i Izraela. Pomimo traumatycznych przeżyć wojennych w okupowanej przez Niemcy Polsce, do końca życia wracał do ojczystego kraju. Od wyjazdu do Izraela w 1950 r. wielokrotnie wraz z żoną przyjeżdżali do Polski – sami lub jako przewodnicy izraelskiej młodzieży.
Obóz zagłady Treblinka II powstał w ramach akcji Reinhardt, w której mieli zostać zgładzeni wszyscy Żydzi z Generalnego Gubernatorstwa. Był to, obok Bełżca i Sobiboru, ośrodek zagłady Żydów. Obóz w Treblince miał jedno zadanie: zgładzić jak najwięcej Żydów w jak najkrótszym czasie. Pierwszy transport Żydów z getta warszawskiego przybył do Treblinki 23 lipca 1942 roku. Do sierpnia 1943 roku Niemcy wymordowali tutaj ok. 900 tys. osób. Większość z nich pochodziła z terenów Polski (z Warszawy, Białegostoku, Grodna, Kielc, Radomia, Łukowa, Częstochowy, Kozienic i wielu mniejszych miejscowości), ale także z Austrii, Belgii, Bułgarii, Czechosłowacji, Francji, Grecji, Jugosławii, Niemiec i ZSRS. Wymordowano tu także dwa lub trzy transporty Romów.
2 sierpnia 1943 roku w obozie wybuchł zbrojny bunt. Tego dnia na terenie obozu przebywało około 840 więźniów. Nie wszyscy wzięli udział w buncie. Zaatakowano strażników i podpalono zbiornik z paliwem. Głównym celem była ucieczka. Przyjmuje się, że jedynie około 200 osobom udało się wydostać z obozu i ujść obławom. Przeszło 100 osób dożyło końca wojny.
W Treblince funkcjonował również od lata 1941 r. do końca lipca 1944 r. Niemiecki Karny Obóz Pracy przymusowej Treblinka I, oddalony o 2 kilometry od niemieckiego obozu zagłady Treblinka II. Obóz Treblinka I oficjalnie został utworzony zarządzeniem niemieckiego gubernatora dystryktu warszawskiego Ludwiga Fischera z 14 listopada 1941 r. Większość osadzonych tu więźniów stanowili Polacy. Natomiast do obozu zagłady Treblinka II trafiała przede wszystkim ludność żydowska i romska. (PAP)
autor: Maciej Replewicz
rep/ aszw/
