NBP przybliżył historię zbioru obejmującego m.in. banknoty tajnej serii E-71

Glapiński przypomniał, że kilka lat temu w NBP odtajniono "trzy drewniane wojskowe skrzynie oznaczone jako +tajne specjalnego znaczenia+, przechowywane w skarbcach NBP od dziesięcioleci". "Po ich komisyjnym otwarciu okazało się, że zawierają trzy identyczne komplety materiałów, służących do produkcji banknotów opatrzonych kryptonimem E-71. Kryptonim wskazuje na rok, w którym zakończono prace projektowe. Każda skrzynia zawierała materiały niezbędne do produkcji 11 nominałów banknotów – od 1 do 2000 zł" – wyjaśnił, cytowany w piątkowym komunikacie NBP.

Dodał, że "decyzja o powstaniu banknotów nie została podjęta w NBP". "Banknoty powstały na zlecenie Komitetu Obrony Kraju […] na mocy tajnych uchwał dotyczących obsługi przez NBP obiegu pieniężnego i zabezpieczenia produkcji banknotów w czasie zagrożenia bezpieczeństwa PRL i w czasie wojny" - powiedział prezes NBP.

Jak poinformował, "banknoty o kryptonimie E-71 zostały zaprojektowane w okresie reżimu komunistycznego na wypadek konfliktu zbrojnego pomiędzy Związkiem Sowieckim i jego satelitami a państwami NATO". "W skrzyniach przechowywanych w skarbcach NBP były ukryte arkusze znaków pieniężnych obejmujących 11 nominałów, banknoty próbne i projekty graficzne z serii +Miasta polskie+, opracowane przez Andrzeja Heidricha w latach 60. ubiegłego wieku, a także dokumentacja techniczna opisująca uruchomienie produkcji tajnej serii banknotów" - podkreślił Glapiński.

W ocenie prezesa NBP, "trudno jest dzisiaj w sposób jednoznaczny ustalić jakie było ich przeznaczenie". "Banknoty mogły zostać przygotowane, zgodnie z opracowanymi przez komunistyczne władze planami wojny napastniczej, do wprowadzenia np. do obiegu na obszarach zajętych przez Ludowe Wojsko Polskie, m.in. na terenach Danii i północnych Niemiec" – zwrócił uwagę.

Glapiński wskazał, że "banknoty niskich nominałów były proste w formie, na stronie przedniej zawierały tylko oznaczenia nominału, napis NBP oraz napisy określające emitenta, a banknoty o nominałach od 20 do 2000 zł zawierały wizerunki miast polskich". "Najniższe nominały złotych nie posiadały znaków wodnych i miały najprawdopodobniej w sytuacji wojny, z uwagi na zwiększone zapotrzebowanie na metal, zastąpić bilon" – powiedział.

Zaznaczył, że "banknoty serii E-71 nie zachowały się do czasów współczesnych". "Wszystkie je zniszczono w latach 2001–2003, co samo w sobie jest skandalem. W NBP przechowywane są obecnie dwie spośród odkrytych skrzyń – zawartość jednej z nich jest pokazywana na wystawach w oddziałach okręgowych NBP, a druga znajduje się w tym skarbcu. Trzecia skrzynia została przekazana do Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych – podsumował Glapiński.

Nagranie wideo jest dostępne pod adresem: https://www.youtube.com/watch?v=WPcKZVo387Q. (PAP)

dap/ pat/