Źródło: www.ipn.gov.pl
Kilkadziesiąt wydarzeń – konferencji, działań edukacyjnych i upamiętniających, wystaw, wydawnictw i spotkań – przygotował IPN w związku z przypadającą w tym roku 80. rocznicą akcji „Burza”. Wydarzenia będą odbywały się w kraju, ale też za granicą, m.in. na Litwie.
Cykl wydarzeń upamiętniających wydarzenia sprzed 80 lat zainaugurowano we wtorek w białostockim oddziale IPN.
Jak podkreślał na konferencji prasowej zastępca prezesa IPN dr hab. Karol Polejowski, wydarzenia poświęcone są uczczeniu bohaterów walk o wolną Polskę w 1944 rok w ramach przygotowanej i realizowanej przez AK i Polskie Państwo Podziemne akcji "Burza".
"W tym roku mija 80. rocznica od tego wydarzenia i chociaż historycy się spierają do dzisiaj, co do znaczenia i politycznego, i militarnego tego wydarzenia, to jednak nie ulega wątpliwości, że akcja +Burza+ w roku 1944 była realną militarną próbą zapewnienia Polsce niepodległości, ale wobec wkraczającej armii sowieckiej ten cel i polityczny, i militarny nie został osiągnięty" - mówił wiceprezes IPN. Podkreślił, że nie umniejsza to znaczenia wysiłku, który AK i Polskie Państwo Podziemne włożyły w przygotowanie i przeprowadzenie tej akcji.
Prof. Wysocki o akcji "Burza": walka była koniecznością
Przypomniał, że do akcji, która miała być "powstaniem antyniemieckim" przygotowywano się od 1940 roku, a decyzja o jej przeprowadzeniu zapadła w listopadzie 1943 roku, bo - jak mówił - "do granic II RP od wschodu zbliżała się armia sowiecka". Według szacunków, armia AK i PPP liczyła ok. 400 tys. zaprzysiężonych członków. Ocenił, że była to "realna siła militarna, która mogła wystąpić wobec wkraczających Sowietów, podjąć walkę z Niemcami i w ten sposób zamanifestować prawo władz polskich do ziem, które wchodziły w skład II RP".
Polejowski zwrócił uwagę na dwa kluczowe wydarzenia związane z akcją "Burza": operację "Ostra Brama", podczas której oddziały AK wzięły udział w odbiciu Wilna w lipcu 1944 roku oraz wybuch Powstania Warszawskiego i realizacja akcji "Burza" w stolicy. "Oba te wydarzenia zakończyły się militarną porażką, ale okazały się jednym z istotnych elementów, fundamentów, na których przetrwała polska pamięć, świadomość, wola walki o niepodległą Rzeczpospolitą" - podkreślił.
Wyjaśnił, że w ramach obchodów 80. rocznicy akcji "Burza" IPN przygotował ok. 80 różnych wydarzeń, które odbywać się będą w kraju jak i zagranicą, m.in. na Litwie. W programie znalazły się m.in. konferencje naukowe, popularno-naukowe, działania edukacyjne, upamiętniające bohaterów wydarzeń, wydawnictwa, wystawy i spotkania. Działania będą realizowane we współpracy z instytucjami polonijnymi i polskimi placówkami dyplomatycznymi.
Polejowski poinformował, że IPN wspólnie z Muzeum Powstania Warszawskiego przygotowuje też atlas Powstania Warszawskiego. Najnowszy biuletyn IPN poświęcony jest w całości akcji "Burza".
Dyrektor białostockiego IPN dr Marek Jedynak powiedział, że oddział przygotował ok. 30 różnych wydarzeń m.in. remonty i naprawy grobów żołnierzy AK znajdujących się także na Wileńszczyźnie. Wykonano też inwentaryzację kolekcji żołnierza AK Zdzisława Gwozdka (1923-2001), zawierającej materiały dotyczące działalności AK na Białostocczyźnie.
Obecny na konferencji mjr Czesław Chociej - prezes okręgu białostockiego Światowego Związku Żołnierzy AK - podziękował za przygotowanie obchodów. "Miło nam, że są jeszcze ludzie, historycy, którzy próbują odnaleźć jeszcze może epizody, które nie wszystkim były znane czy są znane, żeby naświetlić te momenty, to życie, które my wtedy wykonywaliśmy" - mówił.
Podczas konferencji zaprezentowano też wybrane wydawnictwa IPN w zakresie badań nad dziejami AK.(PAP)
autorka: Sylwia Wieczeryńska
swi/ pat/
