Wkroczenie polskich oddziałów 2 Korpusu Polskiego do Bolonii: żołnierze 5 Kresowej Dywizji Piechoty witani przez ludność. Fot. NAC
W Bolonii odbędą się w niedzielę włosko-polskie uroczystości upamiętniające 79. rocznicę wyzwolenia miasta spod niemieckiej okupacji przez żołnierzy 2 Korpusu Polskiego generała Władysława Andersa.
Uroczystości rocznicowe rozpoczną się w niedzielę rano od złożenia wieńca pod tablicą pamiątkową na Piazza Nettuno w historycznym centrum Bolonii. Następnie odbędzie się ceremonia złożenia wieńca przy bramie miejskiej Porta Maggiore, gdzie znajduje się tablica upamiętniająca wkroczenie do miasta polskich żołnierzy. W obchodach udział weźmie konsul generalna RP w Mediolanie Anna Golec-Mastroianni oraz delegacja miejscowej Polonii i przedstawiciele władz lokalnych.
W południe zostanie odprawiona msza na Polskim Cmentarzu Wojennym, gdzie pochowanych jest ponad 1400 żołnierzy. To jeden z czterech polskich cmentarzy we Włoszech, obok Monte Cassino, Loreto i Casamassima. Wieniec zostanie złożony również na pobliskim cmentarzu Wspólnoty Brytyjskiej.
21 kwietnia 1945 roku po ciężkich walkach do centrum Bolonii wkroczyli żołnierze 9. Batalionu Strzelców Karpackich. Oddziały 2 Korpusu były owacyjnie witane przez mieszkańców, a nad miastem zaczęła powiewać polska flaga, którą na wieży – Torre degli Asinelli - zatknął ksiądz kapelan Rafał Grzondziel.
Bolonia – ostatnia bitwa 2. Korpusu Polskiego
Zdaniem historyków wyzwolenie Bolonii miało duże znaczenie dla ostatecznej klęski Niemiec na froncie włoskim. Bitwa, w której według niektórych źródeł zginęło i zostało rannych około 1,5 tys. polskich żołnierzy i oficerów, wymieniana jest obok walk o Monte Cassino i Ankonę jako jedna z największych na Zachodzie z udziałem polskich żołnierzy. Była to także ostatnia bitwa stoczona przez armię generała Andersa.
Po południu w niedzielę uroczystości rocznicowe przeniosą się do Muzeum-Memoriału Wolności, gdzie znajduje się pomnik poległych we wszystkich wojnach. Odbędzie się tam także prezentacja odrestaurowanego Jeepa MB wojska polskiego z polskimi oznaczeniami, który z armią generała Andersa wkroczył do Bolonii 21 kwietnia 1945 roku.
W bolońskiej Kinotece przygotowano z okazji rocznicy serię projekcji historycznych pod hasłem Kino Wyzwolenia. Zaprezentowane zostaną archiwalne nagrania wykonane przez żołnierzy amerykańskich, brytyjskich i polskich, na których widać wojska sojuszników zbliżające się do miasta, a także defiladę z udziałem pojazdów sił sojuszników i włoskich partyzantów.
W ramach tej inicjatywy odbędzie się również projekcja filmu "Wielka droga" z 1946 roku w reżyserii Michała Waszyńskiego. Film Został on nakręcony we Włoszech. Pierwsza kopia trafiła jednak do Polski dopiero w roku 1962 i ze względu na antysowiecką wymowę przeleżała na półce ponad ćwierć wieku.
Zdaniem historyków wyzwolenie Bolonii miało duże znaczenie dla ostatecznej klęski Niemiec na froncie włoskim. Bitwa, w której według niektórych źródeł zginęło i zostało rannych około 1,5 tys. polskich żołnierzy i oficerów, wymieniana jest obok walk o Monte Cassino i Ankonę jako jedna z największych na Zachodzie z udziałem polskich żołnierzy. Była to także ostatnia bitwa stoczona przez armię generała Andersa.
Akcja filmu rozgrywa się, między innymi podczas bitwy o Monte Cassino, stoczonej przez 2 Korpus Polski, a w tle przedstawionej historii miłosnej są dzieje armii Andersa i jej droga do Włoch. W filmie wykorzystane zostały liczne zdjęcia nakręcone przez 2. Korpus. Sam Michał Waszyński, będąc członkiem wojskowego zespołu filmowego, robił zdjęcia w czasie bitwy o Monte Cassino.
"Wielka droga" została wyprodukowana przez Oddział Kultury i Prasy 2. Korpusu Armii Polskiej na Wschodzie w 1946 roku. Sceny do filmu kręcono w rzymskim miasteczku filmowym Cinecitta.
Także w niedzielę polska i włoska delegacja złożą wieniec w miejscowości Castel San Pietro Terme w prowincji Bolonia, która została wyzwolona spod okupacji niemieckiej przez zgrupowanie "RUD" generała Klemensa Rudnickiego z 2 Korpusu Polskiego. Nad brzegiem rzeki Sillaro stoi tam pomnik z terakotową płaskorzeźbą przedstawiającą walki polskich żołnierzy o miasteczko.
W poniedziałek rocznicowe uroczystości upamiętniające 2 Korpus Polski odbędą się w Forli, Imoli i Santa Sofia również w regionie Emilia-Romania.
Z Bolonii Sylwia Wysocka(PAP)
sw/ san/
